قیام زید بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←رهبر قیام
(←منابع) |
AliMurtazo (بحث | مشارکتها) جز (←رهبر قیام) |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
زید فرزند [[امام چهارم|امام چهارم شیعیان]] است. مادر زید [[ام ولد]] بود که [[مختار ثقفی]] او را ۳۰ هزار درهم خرید و او را به امام سجاد(ع) هدیه کرد.<ref>نگاه کنید به: ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۲۴.</ref> تاریخ ولادت زید به درستی مشخص نیست، اما شهادتش در سال ۱۲۰،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> ۱۲۱ یا ۱۲۲ق ذکر شده است.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۰.</ref> | زید فرزند [[امام چهارم|امام چهارم شیعیان]] است. مادر زید [[ام ولد]] بود که [[مختار ثقفی]] او را ۳۰ هزار درهم خرید و او را به امام سجاد(ع) هدیه کرد.<ref>نگاه کنید به: ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۲۴.</ref> تاریخ ولادت زید به درستی مشخص نیست، اما شهادتش در سال ۱۲۰،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> ۱۲۱ یا ۱۲۲ق ذکر شده است.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۰.</ref> | ||
زیدیان، زید بن علی را پنجمین امام خود می‌دانند و [[زیدیه|فرقه زیدیه]] منسوب به اوست.<ref>صبحی، فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۴۸.</ref> زید از آن رو امام دانسته شد که پس از شهادت [[امام حسین(ع)]]، برخی از [[علویان]]، قیام مسلحانه را یکی از شروط [[امامت]] دانستند<ref>صبحی، فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ج۳، | زیدیان، زید بن علی را پنجمین امام خود می‌دانند و [[زیدیه|فرقه زیدیه]] منسوب به اوست.<ref>صبحی، فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۴۸.</ref> زید از آن رو امام دانسته شد که پس از شهادت [[امام حسین(ع)]]، برخی از [[علویان]]، قیام مسلحانه را یکی از شروط [[امامت]] دانستند<ref>صبحی، فی علم الکلام، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۴۸ـ۵۲؛ خزاز قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۰۵.</ref> و پس از [[شهادت]] زید، شیعیانی که معتقد به اندیشه [[قیام به سیف]] و خروج علیه حاکم ظالم بودند، او را امام خوانده و به زیدیه معروف شدند.<ref>نگاه کنید به: خزاز قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۰۵</ref> | ||
==آغاز قیام و تغییر زمان آن== | ==آغاز قیام و تغییر زمان آن== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
بیعت‌کنندگان با زید بن علی، حدود پانزده هزار نفر از کوفیان دانسته شده<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۷۱.</ref> که در میان آنان افرادی از بزرگان کوفه از جمله سلمة بن کهیل، نصر بن خزیمه عبسی، و معاویة بن اسحاق بن زید بن حارثه نیز حضور داشته‌اند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۷.</ref> علاوه بر این، شماری از مردم در [[مدائن]]، [[بصره]]، [[واسط]]، [[موصل]]، [[ری]] و [[جرجان]] نیز با فرستادگان زید بن علی بیعت کرده بودند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref> اگر گفتگوی زید بن علی با سلمة بن کهیل، از بزرگان کوفه را مبنای تعداد بیعت‌کنندگان قرار دهیم، ۴۰ هزار تن با او پیمان بسته بوده‌اند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۸.</ref> در گزارش دیگری از [[ابوالفرج اصفهانی]]، از اعلام حمایت ۱۰۰ هزار جنگجو نیز سخن رفته است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۱.</ref> ابوالفرج اصفهانی همچنین از کمک مالی ابوحنیفه، عالم اهل سنت و پایه‌گذار مذهب حنفی، به زید بن علی خبر داده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۳۹.</ref> | بیعت‌کنندگان با زید بن علی، حدود پانزده هزار نفر از کوفیان دانسته شده<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۷۱.</ref> که در میان آنان افرادی از بزرگان کوفه از جمله سلمة بن کهیل، نصر بن خزیمه عبسی، و معاویة بن اسحاق بن زید بن حارثه نیز حضور داشته‌اند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۷.</ref> علاوه بر این، شماری از مردم در [[مدائن]]، [[بصره]]، [[واسط]]، [[موصل]]، [[ری]] و [[جرجان]] نیز با فرستادگان زید بن علی بیعت کرده بودند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref> اگر گفتگوی زید بن علی با سلمة بن کهیل، از بزرگان کوفه را مبنای تعداد بیعت‌کنندگان قرار دهیم، ۴۰ هزار تن با او پیمان بسته بوده‌اند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۸.</ref> در گزارش دیگری از [[ابوالفرج اصفهانی]]، از اعلام حمایت ۱۰۰ هزار جنگجو نیز سخن رفته است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۱.</ref> ابوالفرج اصفهانی همچنین از کمک مالی ابوحنیفه، عالم اهل سنت و پایه‌گذار مذهب حنفی، به زید بن علی خبر داده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۳۹.</ref> | ||
== پیروزی اولیه، شکست نهایی== | ==پیروزی اولیه، شکست نهایی== | ||
بنا به نقل طبری، زید روز اول صفر [[سال ۱۲۲ قمری]]، دو نفر از یاران خود را مأمور کرد تا به کوفه بروند و آغاز قیام را به اطلاع مردم برسانند. اما این دو تن در نزدیکی کوفه به دست مأموران حاکم کشته شدند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۲.</ref> از همین رو زید، فرد دیگری به نام سعید بن خیثم که به داشتن صدای رسا مشهور بود، برای این کار فرستاد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۳.</ref> سپاه زید بن علی گرچه در ابتدا پیشروی موفقیت‌آمیزی داشت و تلاش کرد مردمِ زندانی‌شده در مسجد را نیز آزاد کند<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۴-۱۸۵.</ref> و در نبرد در اطراف مسجد و بازار نیز به پیروزی رسید،<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۴.</ref> اما در روز دوم، با اضافه شدن تیراندازان به سپاه یوسف بن عمر، حاکم اموی عراق، برخی از یاران نزدیک زید از پا درآمدند<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۵-۱۸۶.</ref> و خود او نیز به سختی زخمی شد<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۶.</ref> | بنا به نقل طبری، زید روز اول صفر [[سال ۱۲۲ قمری]]، دو نفر از یاران خود را مأمور کرد تا به کوفه بروند و آغاز قیام را به اطلاع مردم برسانند. اما این دو تن در نزدیکی کوفه به دست مأموران حاکم کشته شدند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۲.</ref> از همین رو زید، فرد دیگری به نام سعید بن خیثم که به داشتن صدای رسا مشهور بود، برای این کار فرستاد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۳.</ref> سپاه زید بن علی گرچه در ابتدا پیشروی موفقیت‌آمیزی داشت و تلاش کرد مردمِ زندانی‌شده در مسجد را نیز آزاد کند<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۴-۱۸۵.</ref> و در نبرد در اطراف مسجد و بازار نیز به پیروزی رسید،<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۴.</ref> اما در روز دوم، با اضافه شدن تیراندازان به سپاه یوسف بن عمر، حاکم اموی عراق، برخی از یاران نزدیک زید از پا درآمدند<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۵-۱۸۶.</ref> و خود او نیز به سختی زخمی شد<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۶.</ref> | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
*[[قیام قتیل باخمرا]] | *[[قیام قتیل باخمرا]] | ||
*[[قیام شهید فخ]] | *[[قیام شهید فخ]] | ||
* [[قیام یحیی بن زید]] | *[[قیام یحیی بن زید]] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||