سید محمد بهبهانی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
===مخالفت با اعلام همه پرسی مصدق=== | ===مخالفت با اعلام همه پرسی مصدق=== | ||
در مرداد ۱۳۳۲، در پی اعلام همه پرسی [[محمد مصدق]] راجع به انحلال مجلس هفدهم، که حتی با مخالفت بسیاری از نزدیکترین یاران وی و نمایندگان طرفدار نهضت ملی روبرو شد، بهبهانی و [[سید ابوالقاسم کاشانی]] اقدام مصدق را خلاف [[شرع]] و [[حرام]] دانستند.<ref>کاتوزیان، ص۱۹۴، ۲۳۰ـ۲۳۱؛ مدنی، ج۱، ص۲۷۸</ref> بهبهانی و کاشانی هرچند در مواردی در برابر مصدق موضع مشترکی داشتند، اما این موضع مشترک به منزله همسویی کامل نبود و حتی کاشانی از او انتقاد هم میکرده است.<ref>شهربانی کشور، ج۱، ص۴۹۱ـ۴۹۲؛ کریمیان، ص۸۹؛ عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، ج۲، ص۶۳</ref> | در مرداد ۱۳۳۲، در پی اعلام همه پرسی [[محمد مصدق]] راجع به انحلال مجلس هفدهم، که حتی با مخالفت بسیاری از نزدیکترین یاران وی و نمایندگان طرفدار نهضت ملی روبرو شد، بهبهانی و [[سید ابوالقاسم کاشانی]] اقدام مصدق را خلاف [[شرع]] و [[حرام]] دانستند.<ref>کاتوزیان، ص۱۹۴، ۲۳۰ـ۲۳۱؛ مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۷۸</ref> بهبهانی و کاشانی هرچند در مواردی در برابر مصدق موضع مشترکی داشتند، اما این موضع مشترک به منزله همسویی کامل نبود و حتی کاشانی از او انتقاد هم میکرده است.<ref>شهربانی کشور، ج۱، ص۴۹۱ـ۴۹۲؛ کریمیان، ص۸۹؛ عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، ج۲، ص۶۳</ref> | ||
===نقش بهبهانی در کودتای ۲۸ مرداد=== | ===نقش بهبهانی در کودتای ۲۸ مرداد=== | ||
غالباً در حوادثی که به [[کودتای ۲۸ مرداد]] انجامید، نام بهبهانی نیز مطرح است، اما در چند و چون آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی برای او نقش تعیین کنندهای قائلاند و بسیج گروه هایی از اوباش را در روز ۲۷ مرداد در حمایت از شاه که بعد از شکست کودتای ۲۵ مرداد از کشور فرار کرده بود به او نسبت میدهند. این گروهها به تظاهرات ضدامریکایی و ضدشاه که توده ایها به راهانداخته بودند، حمله کردند.<ref>نجاتی، ص۳۷۷، ۴۳۲</ref> آشوبگرانِ روز ۲۸ مرداد را نیز که همراه کودتاچیان، رادیو را تصرف و خانه [[محمد مصدق]] را محاصره و سپس غارت کردند، همان نیروهای بهبهانی، کاشانی و بقایی دانستهاند.<ref>کاتوزیان، ص۲۳۵؛ گذشته چراغ راه آینده است، ص۶۶۵؛ ابتهاج، ج۱، ص۳۴۳؛ بامداد، ج۲، ص۲۸۹</ref> برخی نیز گفتهاند که ملکه مادر در این دوره بارها به منزل بهبهانی و کاشانی رفته و از آنها برای حمایت از شاه استمداد کرده است.<ref>ذبیح، ص۱۸۲؛ گازیوروسکی، ص۲۸، ۳۶؛ تقی زاده، ص۳۷۰؛ ملکی، مقدمه کاتوزیان، ص۱۰۴ـ۱۰۶؛ اخوی، ص۱۸۶</ref> برخی نویسندگان در تحلیل موضع بهبهانی در این سالها و جهت گیری او نسبت به دولت مصدق، ترسِ از به قدرت رسیدن [[حزب توده]] را مطرح کردهاند؛ در برابر، گفته شده است که او خود در بزرگ نمایی خطر حزب توده نقش داشته است.<ref>مدنی، ج۱، ص۲۷۷ـ ۲۷۸؛ ذبیح، ص۱۸۶؛ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج۲، ص۱۸۶</ref> | غالباً در حوادثی که به [[کودتای ۲۸ مرداد]] انجامید، نام بهبهانی نیز مطرح است، اما در چند و چون آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی برای او نقش تعیین کنندهای قائلاند و بسیج گروه هایی از اوباش را در روز ۲۷ مرداد در حمایت از شاه که بعد از شکست کودتای ۲۵ مرداد از کشور فرار کرده بود به او نسبت میدهند. این گروهها به تظاهرات ضدامریکایی و ضدشاه که توده ایها به راهانداخته بودند، حمله کردند.<ref>نجاتی، ص۳۷۷، ۴۳۲</ref> آشوبگرانِ روز ۲۸ مرداد را نیز که همراه کودتاچیان، رادیو را تصرف و خانه [[محمد مصدق]] را محاصره و سپس غارت کردند، همان نیروهای بهبهانی، کاشانی و بقایی دانستهاند.<ref>کاتوزیان، ص۲۳۵؛ گذشته چراغ راه آینده است، ص۶۶۵؛ ابتهاج، ج۱، ص۳۴۳؛ بامداد، ج۲، ص۲۸۹</ref> برخی نیز گفتهاند که ملکه مادر در این دوره بارها به منزل بهبهانی و کاشانی رفته و از آنها برای حمایت از شاه استمداد کرده است.<ref>ذبیح، ص۱۸۲؛ گازیوروسکی، ص۲۸، ۳۶؛ تقی زاده، ص۳۷۰؛ ملکی، مقدمه کاتوزیان، ص۱۰۴ـ۱۰۶؛ اخوی، ص۱۸۶</ref> برخی نویسندگان در تحلیل موضع بهبهانی در این سالها و جهت گیری او نسبت به دولت مصدق، ترسِ از به قدرت رسیدن [[حزب توده]] را مطرح کردهاند؛ در برابر، گفته شده است که او خود در بزرگ نمایی خطر حزب توده نقش داشته است.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۷۷ـ ۲۷۸؛ ذبیح، ص۱۸۶؛ ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج۲، ص۱۸۶</ref> | ||
'''بهبهانی بعد از کودتا''' | '''بهبهانی بعد از کودتا''' | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
====قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی==== | ====قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی==== | ||
به دنبال تصویب [[قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی]] در ۱۶ مهر ۱۳۴۱، که در آن شرط [[سوگند|قسم]] به [[قرآن]] و [[اسلام|مسلمان]] بودن از شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان حذف و به زنان نیز حق رأی داده شده بود، رابطه بهبهانی و حکومت تیرهتر شد.<ref>مدنی، ج۱، ص۳۷۴، ۳۷۵؛ ملکی، مقدمه کاتوزیان، ص۱۴۹</ref> | به دنبال تصویب [[قانون انجمنهای ایالتی و ولایتی]] در ۱۶ مهر ۱۳۴۱، که در آن شرط [[سوگند|قسم]] به [[قرآن]] و [[اسلام|مسلمان]] بودن از شرایط انتخاب شوندگان و انتخاب کنندگان حذف و به زنان نیز حق رأی داده شده بود، رابطه بهبهانی و حکومت تیرهتر شد.<ref>مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۷۴، ۳۷۵؛ ملکی، مقدمه کاتوزیان، ص۱۴۹</ref> | ||
در پی تصویب این قانون، علمای [[قم]] و [[نجف]]، همچون [[سید محسن طباطبائی حکیم|آیت الله حکیم]] و [[آیت الله خویی]]، با تلگراف به بهبهانی خواستار اقدام او برای لغو این قانون شدند و او نیز طی تلگرافی به شاه بر این خواسته تأکید کرد.بهبهانی برای اعتراض به این قانون، مردم را به اجتماع در [[مسجد سیدعزیزالله]]، در بازار [[تهران]]، فراخواند. در این مراسم، پس از سخنرانی خطیب مشهور تهران، [[محمدتقی فلسفی]]، بهبهانی با وجود کهنسالی به منبر رفت و از نخست وزیر خواست که این قانون اصلاح شود. | در پی تصویب این قانون، علمای [[قم]] و [[نجف]]، همچون [[سید محسن طباطبائی حکیم|آیت الله حکیم]] و [[آیت الله خویی]]، با تلگراف به بهبهانی خواستار اقدام او برای لغو این قانون شدند و او نیز طی تلگرافی به شاه بر این خواسته تأکید کرد.بهبهانی برای اعتراض به این قانون، مردم را به اجتماع در [[مسجد سیدعزیزالله]]، در بازار [[تهران]]، فراخواند. در این مراسم، پس از سخنرانی خطیب مشهور تهران، [[محمدتقی فلسفی]]، بهبهانی با وجود کهنسالی به منبر رفت و از نخست وزیر خواست که این قانون اصلاح شود. |