Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۱۲
ویرایش
(←منابع) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
برپایه دیدگاه نخست، ولایت تکوینی پیامبر و امامان فراگیر نیست و محدود به اموری خاص است؛ مانند آگاهی از باطن دیگران و قدرت دخلوتصرف خارقالعاده در هستی. طبق دیدگاه دوم همه امور هستی، از جمله زندهشدن و مردن موجودات، تحت ولایت آنان است و خدا از طریق آنان، به هستی فیض میرساند. | برپایه دیدگاه نخست، ولایت تکوینی پیامبر و امامان فراگیر نیست و محدود به اموری خاص است؛ مانند آگاهی از باطن دیگران و قدرت دخلوتصرف خارقالعاده در هستی. طبق دیدگاه دوم همه امور هستی، از جمله زندهشدن و مردن موجودات، تحت ولایت آنان است و خدا از طریق آنان، به هستی فیض میرساند. | ||
==تعریف == | ==تعریف== | ||
ولایت تکوینی بهمعنای قدرت خارقالعاده بر تصرف در هستی و موجودات جهان است. منظور از آن این است که خداوند قدرت تصرف در همهچیز و تدبیر امور همه موجودات جهان را دارد<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص ۱۲.</ref> یا انسانی که به کمال معنوی رسیده است، بهاذن او، میتواند در هستی تغییری خارقالعاده انجام دهد.<ref>سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۲۶.</ref> | ولایت تکوینی بهمعنای قدرت خارقالعاده بر تصرف در هستی و موجودات جهان است. منظور از آن این است که خداوند قدرت تصرف در همهچیز و تدبیر امور همه موجودات جهان را دارد<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص ۱۲.</ref> یا انسانی که به کمال معنوی رسیده است، بهاذن او، میتواند در هستی تغییری خارقالعاده انجام دهد.<ref>سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۲۶.</ref> | ||
[[مرتضی مطهری|مطهری]] الاهی پژوه شیعه(درگذشت: ۱۳۵۸ش) ولایت تکوینی» به معنای واگذار کردن اداره عالم از سوی خدا به یک انسان را امری محال برشمرده و قدم اول ولایت تکوینی(که همان تسلط وقدرت است) را [[عبادت|عبودیت]] دانسته که با مالکیت براعضا، غرایز، اندیشه و نفس شروع شده و به مالکیتی هم برجهان تکوین میانجامد. <ref>مطهری، آزادی معنوی، ص۷۱؛ مجموعه آثار،۱۳۸۹ش، ج۲۳، ص۴۹۵.</ref> | [[مرتضی مطهری|مطهری]] الاهی پژوه شیعه(درگذشت: ۱۳۵۸ش) ولایت تکوینی» به معنای واگذار کردن اداره عالم از سوی خدا به یک انسان را امری محال برشمرده و قدم اول ولایت تکوینی(که همان تسلط وقدرت است) را [[عبادت|عبودیت]] دانسته که با مالکیت براعضا، غرایز، اندیشه و نفس شروع شده و به مالکیتی هم برجهان تکوین میانجامد. <ref>مطهری، آزادی معنوی، ص۷۱؛ مجموعه آثار،۱۳۸۹ش، ج۲۳، ص۴۹۵.</ref> | ||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
برپایه پژوهشی، مسئله ولایت تکوینی، نخستین بار، در قرن سوم قمری، تحت عنوان «ولایت» در عرفان اسلامی مطرح شده است. بعد از آن، در عرفان اسلامی، همواره مطرح بوده تا اینکه به [[محییالدین عربی]] (۵۶۰-۶۳۸ق) رسیده و آن را بهتفصیل شرح داده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابنعربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۵.</ref> همین پژوهش میگوید ترکیب «ولایت تکوینی»، نخست، در قرون معاصر و در ادبیات عالمان شیعه مطرح شده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابنعربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۳.</ref> | برپایه پژوهشی، مسئله ولایت تکوینی، نخستین بار، در قرن سوم قمری، تحت عنوان «ولایت» در عرفان اسلامی مطرح شده است. بعد از آن، در عرفان اسلامی، همواره مطرح بوده تا اینکه به [[محییالدین عربی]] (۵۶۰-۶۳۸ق) رسیده و آن را بهتفصیل شرح داده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابنعربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۵.</ref> همین پژوهش میگوید ترکیب «ولایت تکوینی»، نخست، در قرون معاصر و در ادبیات عالمان شیعه مطرح شده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابنعربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۳.</ref> | ||
== ولایت تکوینی پیامبر(ص) و امامان(ع) == | ==ولایت تکوینی پیامبر(ص) و امامان(ع)== | ||
علمای شیعه بر این باورند که پیامبر(ص) و امامان(ع) از ولایت تکوینی برخوردارند؛ ولی درباره گستره ولایت تکوینی آنان اختلافنظر دارند: | علمای شیعه بر این باورند که پیامبر(ص) و امامان(ع) از ولایت تکوینی برخوردارند؛ ولی درباره گستره ولایت تکوینی آنان اختلافنظر دارند: | ||
گروهی بر این باورند که [[چهارده معصوم|معصومان]] میتوانند تصرفاتی در طبیعت داشته باشند؛ ولی این تصرفات فراگیر نیست و در مواردی استثنایی روی میدهد. [[مرتضی مطهری]]، [[لطفالله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]] و [[جعفر سبحانی]] از این دستهاند.<ref>مطهری، مجموعهآثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۹-۱۰۰؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۵۱.</ref> | گروهی بر این باورند که [[چهارده معصوم|معصومان]] میتوانند تصرفاتی در طبیعت داشته باشند؛ ولی این تصرفات فراگیر نیست و در مواردی استثنایی روی میدهد. [[مرتضی مطهری]]، [[لطفالله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]] و [[جعفر سبحانی]] از این دستهاند.<ref>مطهری، مجموعهآثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۹-۱۰۰؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۵۱.</ref> | ||
از نظر اینان، ولایت تکوینی به این معنا نیست که همهچیز به معصومان تفویض شده است و آنان مدیریت کل جهان را در اختیار دارند و از جانب خدا خلق میکنند، زنده میکنند و میمیرانند.<ref>مطهری، مجموعهآثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۸؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵، ص۵۱.</ref> [[شیخ صدوق]] و [[شیخ مفید]] تفویض امور مخلوقات به پیامبر و امامان را سخن [[غالیان]] دانسته و رد کردهاند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۹۷، ۱۰۰؛ شیخ مفید، سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۳۴.</ref> | از نظر اینان، ولایت تکوینی به این معنا نیست که همهچیز به معصومان [[تفویض غالیانه|تفویض]] شده است و آنان مدیریت کل جهان را در اختیار دارند و از جانب خدا خلق میکنند، زنده میکنند و میمیرانند.<ref>مطهری، مجموعهآثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۸؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵، ص۵۱.</ref> [[شیخ صدوق]] و [[شیخ مفید]] نیز تفویض امور مخلوقات به پیامبر و امامان را سخن [[غالیان]] دانسته و رد کردهاند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۹۷، ۱۰۰؛ شیخ مفید، سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۳۴.</ref> | ||
در مقابل، جمعی همچون [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید محمدحسین حسینی تهرانی]] معتقدند پیامبر و امامان، ولایت تکوینی بر همه امور عالم دارند و واسطه فیض خدا در هستیاند.<ref>غروی اصفهانی، حاشیة کتاب المکاسب، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۳۷۹؛ حسینی تهرانی، امامشناسی، ج۵، ۱۴۱۸ق، ص۱۱۴.</ref> | در مقابل، جمعی همچون [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید محمدحسین حسینی تهرانی]] معتقدند پیامبر و امامان، ولایت تکوینی بر همه امور عالم دارند و واسطه فیض خدا در هستیاند.<ref>غروی اصفهانی، حاشیة کتاب المکاسب، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۳۷۹؛ حسینی تهرانی، امامشناسی، ج۵، ۱۴۱۸ق، ص۱۱۴.</ref> | ||
== کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
برخی از کتابها درباره ولایت تکوینی عبارتاند از: | برخی از کتابها درباره ولایت تکوینی عبارتاند از: | ||
# ولایت تکوینی، [[حسن حسنزاده آملی]]؛ | #ولایت تکوینی، [[حسن حسنزاده آملی]]؛ | ||
# الولایةُ التکوینیة و التشریعیة، [[سید جعفر مرتضی عاملی]]؛ | #الولایةُ التکوینیة و التشریعیة، [[سید جعفر مرتضی عاملی]]؛ | ||
# ولایةُ ولیِّ المعصوم (ع)، [[محمد مؤمن قمی]]؛ | #ولایةُ ولیِّ المعصوم (ع)، [[محمد مؤمن قمی]]؛ | ||
# اثباتُ الولایةِ العامةِ للنَّبیِّ و الائمه (ع)، [[سید علی حسینی میلانی]]؛ | #اثباتُ الولایةِ العامةِ للنَّبیِّ و الائمه (ع)، [[سید علی حسینی میلانی]]؛ | ||
# الولایةُ التکوینیةُ بینَ الکتابِ و السنة، هشام شری العاملی؛ | #الولایةُ التکوینیةُ بینَ الکتابِ و السنة، هشام شری العاملی؛ | ||
# الولایةُ التکوینیةُ بینَ القرآنِ و البرهان، ضیاء السید عدنان الخبّاز القطیفی؛ | #الولایةُ التکوینیةُ بینَ القرآنِ و البرهان، ضیاء السید عدنان الخبّاز القطیفی؛ | ||
# الولایتانِ التکوینیةِ و التشریعیةِ عندَ الشیعةِ و اهلِ السنة، اثر محمد علی حلو. | #الولایتانِ التکوینیةِ و التشریعیةِ عندَ الشیعةِ و اهلِ السنة، اثر محمد علی حلو. | ||
==جستار وابسته== | ==جستار وابسته== | ||
[[ولایت تشریعی]] | [[ولایت تشریعی]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||