محمد بن عثمان عمری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Ali.jafari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''محمد بن عثمان بن سعید عَمری'''، (متوفای [[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵ق]]) دومین نایب از [[نواب اربعه|نُواب اربعهٔ]] امام دوازدهم شیعیان پس از پدرش [[عثمان بن سعید عمری|عثمان بن سعید]] است. او ابتدا وکیل امام زمان و از دستیاران پدر بود و پس از وفات پدر، قریب به چهل سال ([[سال ۲۶۵ هجری قمری|۲۶۵]]-۳۰۵ق) نیابت امام زمان(عج) را در عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] بر عهده داشت. با اینکه در روایت [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] و نامه [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]]، به نیابت محمد بن عثمان تصریح شده بود، برخی از وکلای [[سازمان وکالت|سازمان وکالت ائمه]] در نیابت او تردید و بعضی ادعای نیابت کردند. محمد بن عثمان دستیارانی داشت که در اداره سازمان وکالت با او همکاری می‌کردند. او دارای تألیفاتی در [[فقه]] بود و از وی روایاتی درباره حضرت مهدی(عج) [[ حدیث|روایت]] شده است. ادعیه مشهوری چون [[دعای سمات|سمات]]، [[دعای افتتاح|افتتاح]] و [[زیارت آل‌یاسین]] نیز از او نقل شده است. | '''محمد بن عثمان بن سعید عَمری'''، (متوفای [[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵ق]]) دومین نایب از [[نواب اربعه|نُواب اربعهٔ]] [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام دوازدهم]] شیعیان پس از پدرش [[عثمان بن سعید عمری|عثمان بن سعید]] است. او ابتدا وکیل امام زمان و از دستیاران پدر بود و پس از وفات پدر، قریب به چهل سال ([[سال ۲۶۵ هجری قمری|۲۶۵]]-۳۰۵ق) نیابت امام زمان(عج) را در عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] بر عهده داشت. با اینکه در روایت [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] و نامه [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]]، به نیابت محمد بن عثمان تصریح شده بود، برخی از وکلای [[سازمان وکالت|سازمان وکالت ائمه]] در نیابت او تردید و بعضی ادعای نیابت کردند. محمد بن عثمان دستیارانی داشت که در اداره سازمان وکالت با او همکاری می‌کردند. او دارای تألیفاتی در [[فقه]] بود و از وی روایاتی درباره حضرت مهدی(عج) [[ حدیث|روایت]] شده است. ادعیه مشهوری چون [[دعای سمات|سمات]]، [[دعای افتتاح|افتتاح]] و [[زیارت آل‌یاسین]] نیز از او نقل شده است. | ||
== زندگی‌نامه == | ==زندگی‌نامه== | ||
درباره تاریخ ولادت محمد بن عثمان عمری، زمانی مشخص نشده است. نام او در منابع دینی، محمد فرزند [[ عثمان بن سعید عمری |عثمان بن سعید]] (نایب اول [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه| امام مهدی(عج)]]) ذکر شده و [[کنیه|کنیه‌اش]] «ابوجعفر» است. او از قبیله [[بنی اسد]] بود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۴۴.</ref> هیچ [[کنیه]] دیگری در کتاب‌های [[حدیث|حدیثی]] و [[رجال|رجالی]] برای او ذکر نشده است.<ref>غفارزاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ۱۳۷۹ش، ص۱۵۵.</ref> | درباره تاریخ ولادت محمد بن عثمان عمری، زمانی مشخص نشده است. نام او در منابع دینی، محمد فرزند [[ عثمان بن سعید عمری |عثمان بن سعید]] (نایب اول [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه| امام مهدی(عج)]]) ذکر شده و [[کنیه|کنیه‌اش]] «ابوجعفر» است. او از قبیله [[بنی اسد]] بود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۴۴.</ref> هیچ [[کنیه]] دیگری در کتاب‌های [[حدیث|حدیثی]] و [[رجال|رجالی]] برای او ذکر نشده است.<ref>غفارزاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ۱۳۷۹ش، ص۱۵۵.</ref> | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
بنا به روایت [[شیخ طوسی]]، وقتی [[عثمان بن سعید|نخستین نایب]] درگذشت، پسرش محمد او را [[غسل میت|غسل]] داد، [[کفن]] کرد و [[دفن]] نمود.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۴.</ref> او نامه تسلیتی از سوی امام دوازدهم دریافت کرد که در آن، با محمد بن عثمان همدردی و به سمت نیابت او پس از پدر اشاره شده بود.<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۱۰.</ref> | بنا به روایت [[شیخ طوسی]]، وقتی [[عثمان بن سعید|نخستین نایب]] درگذشت، پسرش محمد او را [[غسل میت|غسل]] داد، [[کفن]] کرد و [[دفن]] نمود.<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۴.</ref> او نامه تسلیتی از سوی امام دوازدهم دریافت کرد که در آن، با محمد بن عثمان همدردی و به سمت نیابت او پس از پدر اشاره شده بود.<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۵۱۰.</ref> | ||
=== مدت نیابت=== | ===مدت نیابت=== | ||
شیخ طوسی در [[الغیبة شیخ طوسی|الغیبة]] تصریح کرده که مدت نیابت محمد بن عثمان، نزدیک به پنجاه سال بوده،<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> اما [[سید محمد صدر]] این ادعا را نادرست دانسته، چون به باور او، وفات محمد بن عثمان در سال ۳۰۵ق اتفاق افتاده و با شهادت امام حسن عسکری(ع) ۴۵ سال فاصله دارد و از آنجا که نایب اول (پدر او) حدود ۵ سال نیابت داشته، نیابت نایب دوم، حدود چهل سال خواهد بود، نه پنجاه سال.<ref>صدر، تاریخ الغیبة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref> | شیخ طوسی در [[الغیبة شیخ طوسی|الغیبة]] تصریح کرده که مدت نیابت محمد بن عثمان، نزدیک به پنجاه سال بوده،<ref>طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۳۶۶.</ref> اما [[سید محمد صدر]] این ادعا را نادرست دانسته، چون به باور او، وفات محمد بن عثمان در سال ۳۰۵ق اتفاق افتاده و با شهادت امام حسن عسکری(ع) ۴۵ سال فاصله دارد و از آنجا که نایب اول (پدر او) حدود ۵ سال نیابت داشته، نیابت نایب دوم، حدود چهل سال خواهد بود، نه پنجاه سال.<ref>صدر، تاریخ الغیبة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref> | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
فرقه قرامطه به عنوان شاخه‌ای از فرقه [[اسماعیلیه]]، نیز به شیعه ارتباط داشت و این ارتباط می‌توانست مشکلاتی را برای [[امامیه]] ایجاد کند. به نقل جاسم حسین، تبلیغات قرامطه در رابطه با قیام [[قائم آل محمد| قائم]]، حکومت را تحریک می‌کرد تا فعالیت‌های آنها را با [[غیبت امام مهدی(عج)| غیبت امام دوازدهم]] مرتبط بداند و آن را به عنوان مرحله آمادگی برای قیام مهدی تلقی کند. وی معتقد است [[توقیعات امام مهدی(عج)|توقیعی]] که از سوی امام زمان(عج) در [[لعن]] [[ابوالخطاب]] برای محمد بن عثمان صادر شد، ناظر به خطر قرامطه و برای نهی شیعیان از هر گونه ارتباط با آنان بوده است.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۷و۱۷۸.</ref> | فرقه قرامطه به عنوان شاخه‌ای از فرقه [[اسماعیلیه]]، نیز به شیعه ارتباط داشت و این ارتباط می‌توانست مشکلاتی را برای [[امامیه]] ایجاد کند. به نقل جاسم حسین، تبلیغات قرامطه در رابطه با قیام [[قائم آل محمد| قائم]]، حکومت را تحریک می‌کرد تا فعالیت‌های آنها را با [[غیبت امام مهدی(عج)| غیبت امام دوازدهم]] مرتبط بداند و آن را به عنوان مرحله آمادگی برای قیام مهدی تلقی کند. وی معتقد است [[توقیعات امام مهدی(عج)|توقیعی]] که از سوی امام زمان(عج) در [[لعن]] [[ابوالخطاب]] برای محمد بن عثمان صادر شد، ناظر به خطر قرامطه و برای نهی شیعیان از هر گونه ارتباط با آنان بوده است.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۷۷و۱۷۸.</ref> | ||
===شیوه فعالیت === | ===شیوه فعالیت=== | ||
محمد بن عثمان برای آنکه بتواند وظایف سفارت را به دور از هرگونه حساسیت‌زایی برای مخالفان انجام دهد، [[تقیه]] می‌کرد. او چنین وانمود می‌کرد که تصور حکومت عباسی درباره جانشین نداشتن امام عسکری(ع) درست است و به وکلای خود سفارش می‌کرد که فعالیت‌های خود را با رعایت تقیه انجام دهند و مبادا اسم امام دوازدهم به میان آید، تا بدین وسیله ذهنیت حکومت به حال خود باقی بماند. این موضع‌گیری محمد بن عثمان برای آن بود تا حکومت آسوده‌خاطر باشد که شیعیان رهبر ندارند و قیام نمی‌کنند.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹؛ غفار زاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷.</ref> | محمد بن عثمان برای آنکه بتواند وظایف سفارت را به دور از هرگونه حساسیت‌زایی برای مخالفان انجام دهد، [[تقیه]] می‌کرد. او چنین وانمود می‌کرد که تصور حکومت عباسی درباره جانشین نداشتن امام عسکری(ع) درست است و به وکلای خود سفارش می‌کرد که فعالیت‌های خود را با رعایت تقیه انجام دهند و مبادا اسم امام دوازدهم به میان آید، تا بدین وسیله ذهنیت حکومت به حال خود باقی بماند. این موضع‌گیری محمد بن عثمان برای آن بود تا حکومت آسوده‌خاطر باشد که شیعیان رهبر ندارند و قیام نمی‌کنند.<ref>جاسم حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ۱۳۸۵ش، ص۱۶۹؛ غفار زاده، زندگانی نواب خاص امام زمان، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷.</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
شیخ طوسی در کتاب‌های [[رجال الطوسی (کتاب)| رجال]] و [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)| الغیبه]]، محمد و پدرش را وکیل امام زمان(عج) دانسته که دارای منزلتی بزرگ بودند و سخنان آنها را مورد وثوق و اطمینان دانسته است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۴۴۷؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۳.</ref> [[علامه حلی]] هم در [[خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال (کتاب)|کتاب رجالی]] خود، انتصاب محمد بن عثمان به سمت نیابت امام زمان را به معنای جایگاه والای او دانسته است.<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۲۵۰.</ref> [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] در [[ تنقیح المقال فی علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال]]، جایگاه والای او را چنان مشهور دانسته که احتیاج به توضیح یا اقامه برهان ندارد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی]] نیز در [[ معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث]]، روایاتی را که در شأن و عظمت او آمده کافی می‌داند.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱۷، ص۲۹۴.</ref> | شیخ طوسی در کتاب‌های [[رجال الطوسی (کتاب)| رجال]] و [[کتاب الغیبة (شیخ طوسی)| الغیبه]]، محمد و پدرش را وکیل امام زمان(عج) دانسته که دارای منزلتی بزرگ بودند و سخنان آنها را مورد وثوق و اطمینان دانسته است.<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۴۴۷؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۳.</ref> [[علامه حلی]] هم در [[خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال (کتاب)|کتاب رجالی]] خود، انتصاب محمد بن عثمان به سمت نیابت امام زمان را به معنای جایگاه والای او دانسته است.<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۲۵۰.</ref> [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] در [[ تنقیح المقال فی علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال]]، جایگاه والای او را چنان مشهور دانسته که احتیاج به توضیح یا اقامه برهان ندارد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۵۲ق، ج۳، ص۱۴۹.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی]] نیز در [[ معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث]]، روایاتی را که در شأن و عظمت او آمده کافی می‌داند.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱۷، ص۲۹۴.</ref> | ||
=== روایات و آثار === | ===روایات و آثار=== | ||
از محمد بن عثمان، روایاتی درباره امام زمان(عج) نقل شده است؛ از جمله درباره تولد حضرت مهدی(عج)،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۱۶.</ref> [[حرام|حرام‌بودن]] ذکر نام او در عصر [[ غیبت صغرا|غیبت صغری]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۳.</ref> و ملاقات‌ها و دیدارهای او با امام مهدی،<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۵؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۵۲.</ref> [[دعای سمات]]، [[دعای افتتاح]] و [[ زیارت آل‌یاسین |زیارت آل یاسین]]، هم ادعیه‌ای هستند که از طریق محمد بن عثمان نقل شده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۱۷.</ref> او همچنین برخی روایات را از پدرش [[عثمان بن سعید عمری|عثمان بن سعید]] نقل کرده است. | از محمد بن عثمان، روایاتی درباره امام زمان(عج) نقل شده است؛ از جمله درباره تولد حضرت مهدی(عج)،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۱۶.</ref> [[حرام|حرام‌بودن]] ذکر نام او در عصر [[ غیبت صغرا|غیبت صغری]]<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۸۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۱، ص۳۳.</ref> و ملاقات‌ها و دیدارهای او با امام مهدی،<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۳۵؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۵۲.</ref> [[دعای سمات]]، [[دعای افتتاح]] و [[ زیارت آل‌یاسین |زیارت آل یاسین]]، هم ادعیه‌ای هستند که از طریق محمد بن عثمان نقل شده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۴۱۷.</ref> او همچنین برخی روایات را از پدرش [[عثمان بن سعید عمری|عثمان بن سعید]] نقل کرده است. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||