روز تاسوعا: تفاوت میان نسخه‌ها

همچنین در این روز شمر، امان‌نامه‌ای برای حضرت عباس(ع) و دیگر فرزندان [[ام‌البنین|ام‌البنین(س)]] فرستاد، اما آنان نپذیرفتند. [[شیعه|شیعیان]]، تاسوعا را روز عباس(ع) به شمار می‌آورند و در آن، به ذکر فضائل ایشان و [[سوگواری]] می‌پردازند. علاوه بر [[روز عاشورا]]، این روز نیز، در [[ایران]] تعطیل رسمی است.

روز نهم محرم، تاسوعا (به معنای نهم) خوانده می‌شود.<ref>فیومی، المصباح المنیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۷۵؛ طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۳۰۸.</ref>{{یاد|برخی آن را از وسعت و به معنای وسعت ظرفیت و فراخی سینه‌ها دانسته‌اند («معنای دقیق کلمات عاشورا و تاسوعا چیست»، [http://iqna.ir/fa/news/3839973 سایت ایکنا]، به نقل از: مستحسن، عبدالله، «سفری از عاشورا تا اربعین».)}} شهرت این روز به دلیل وقایعی است<ref>برای نمونه نگاه کنید الکوفی، الفتوح، ۱۹۹۱م، ج۵، ص۹۴؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دار التراث، ج۵، ص۴۱۵؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۷۹م، ص۱۸۴.</ref> که در روز [[۹ محرم|نهم ماه محرم]]  [[سال ۶۱ هجری قمری]]، در سرزمین [[کربلا]] روی داد.

===امان‌نامه برای فرزندان ام البنین(س)===

شمر، به همراه [[عبدالله بن ابی المحل]]، برادرزاده [[ام‌البنین|ام‌البنین(س)]]، از عبیدالله، برای فرزندان ام البنین(س) امان‌نامه گرفته بود.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دار التراث، ج۵، ص۴۱۵؛ خوارزمی، مقتل الحسین(ع)، مکتبة المفید، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵ق، ص۵۶.</ref> ابن ابی المحل امان‌نامه را به‌وسیله غلامش -کزمان یا عرفان- به کربلا فرستاد و او پس از ورود به کربلا، آن را برای فرزندان ام البنین(س) قرائت کرد؛ اما آنان مخالفت کردند.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دار التراث، ج۵، ص۴۱۵؛ الکوفی، الفتوح، ۱۹۹۱م، ج۵، ص۹۳-۹۴؛ خوارزمی، مقتل الحسین(ع)، مکتبة المفید، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵ق، ص۵۶.</ref>

در روایتی دیگر آمده در حالی که عباس(ع) و برادرانش [[عبدالله بن علی بن ابی‌طالب|عبدالله]] و [[جعفر بن علی بن ابی طالب|جعفر]] و [[عثمان بن علی |عثمان]]، نزد امام حسین(ع) نشسته بودند، شمر، امان‌نامه را نزد ایشان آورد.<ref>حسنی، عمدة الطالب فی انساب آل ابیطالب، ۱۴۱۷ق، ص۳۲۷؛ خوارزمی، مقتل الحسین(ع)، مکتبة المفید، ص۲۴۶.</ref> آنان جواب شمر را ندادند. امام(ع) به ایشان فرمود: «پاسخش را بدهید، گرچه [[فاسق]] است، او دایی شما{{یاد|منظور این است که از قبیله مادر شما است. شمر و ام البنین دختر حزام بن خالد، هردو از قبیله بنی کلاب بودند (طبری، تاریخ الأمم والملوک، دار التراث، ج۴، ص۱۱۸؛ ابن عبد ربّه، العقد الفرید، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۳۰۶).}} است». آنان بیرون آمدند و پرسیدند: «چه می‌خواهی؟» شمر گفت: «برای شما، از عبیدالله امان گرفته‌ام.»؛ عباس(ع) و برادرانش گفتند: «خدا تو و امان‌نامه‌ات را لعنت کند. ما در امان باشیم و پسر دختر پیامبر(ص) امان نداشته باشد؟!»<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۷۹م، ج۳، ص۱۸۴؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دار التراث، ج۵، ص۴۱۶؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۹؛ خوارزمی، مقتل الحسین(ع)، مکتبة المفید، ج۱، ص۲۴۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۴، ص۵۶.</ref>

تاسوعا جایگاه ویژه‌ای در [[آیین‌های سوگواری حسینی]] دارد و وقایع آن، در روضه‌خوانی‌ها روایت می‌شوند و درباره‌شان اشعار بسیاری گفته شده است. ظاهرا به دلیل ردّ امان نامه و مهلت گرفتن برای عبادت، توسط [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس(ع)]]، روز تاسوعا در فرهنگ [[شیعه|شیعیان]] روز گرامیداشت ایشان محسوب می‌شود و محور اصلی نوحه‌خوانی‌ها و عزاداری‌ها، ذکر فضائل وی و نحوه شهادتش است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۱.</ref>

عزاداری‌های حسینی که معمولاً از نخستین شب دهه [[محرم]] آغاز می‌شوند، در تاسوعا و [[عاشورا]] به اوج خود می‌رسند. علاوه بر آیین‌های عمومی عاشورا، برخی آیین‌های عزاداری که به نوعی مربوط به حضرت عباس یا به نام وی هستند، اختصاصاً در تاسوعا برگزار می‌شوند. [[شمع‌گردانی]] در [[اردبیل]]، [[چهل منبر]] در لرستان، توغ گردانی در آذرشهر، جریده گردانی در کاشان و زار خاک در روستای قورتان (از توابع زواره اصفهان) از جمله آیین‌هایی هستند که اختصاصاً در شب و روز تاسوعا اجرا می‌شوند، یا صورت اجرایشان در این زمان، با زمان‌های دیگر متفاوت است.<ref>مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۱.</ref>