اباصلت هروی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبدالسلام بن صالح بن سلیمان ایوب بن میسره''' مشهور به «'''خواجه اباصلت هروی'''» (حدود ۱۶۰- ۲۳۲ یا ۲۳۶ه.ق)از، یاران نزدیک [[امام رضا (ع)]] و از [[محدث|محدثین]] و [[متکلم|متکلمین]] عصر خود بوده. او به‌خاطر اجداد هراتی‌اش به «اباصلت هروی» معروف شده است.

اباصلت، پس از ورود امام رضا(ع) به [[خراسان]] به این ناحیه آمد و ملازم و خدمت‌کار حضرت بود. او راوی صریح چگونگی [[شهادت]] آن حضرت به دست [[مأمون عباسی]] و از راویان [[حدیث سلسلة الذهب|حدیث سلسلة‌الذهب]] است. وی با توجه به رخدادهای سیاسی دوران [[عباسیان]] تا هنگام وفاتش به دور از انظار زندگی می‌کرد. خواجه اباصلت در ۲۳۲ق یا ۲۳۶ه.ق در زمان حکومت [[طاهر بن عبد الله بن طاهر]]، در خراسان، رحلت کرد. مدفن وی در كنار جاده [[مشهد]]، [[فريمان]] در فاصله ۱۰ كيلومتري مشهد واقع شده و زائران امام رضا (ع) به [[زیارت]] قبر او هم می‌روند.

==تولد و وفات==

وی از موالی [[عبدالرحمن بن سَمُره قرشی]] بود<ref>تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶.</ref> تاریخ ولادت وی روشن نیست، لیکن از آن رو که به گفته خودش از روزگار کودکی ۳۰ سال در محضر [[سفیان بن عیینه]] (متوفی ۱۹۶ ق) بوده است، <ref>نک‍: سیر اعلام النبلاء، ج۱۱، ص۴۴۸.</ref> می‌توان تولد او را در حدود ۱۶۰ ق تخمین زد. ابوالصلت به روایتی در [[مدینه]] زاده شد<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۶۱۵ـ ۶۱۶.</ref> و در [[نیشابور]] اقامت گزید<ref>تذهیب التهذیب، ج۲، ص۴۵۷.</ref>

==شخصیت علمی و حدیثی==

او در طلب علم به نقاط مختلفی چون [[عراق]]، [[حجاز]] و [[یمن]] سفر کرد و از کسانی چون [[حماد بن زید]]، [[شُریک]]، [[عطاء بن مسلم]]، [[معتز بن سلیمان]]، [[عبدالرزاق صنعانی]]، [[مالک بن انس]]، [[فُضیل بن عیاض]]، [[عبدالله بن مبارک]] و [[هُشام]] استماع [[حدیث]] نمود. <ref>الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۸؛ الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۵، ص۱۹۶۸؛ تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶؛ تهذیب التهذیب، ج۶، ص۳۱۹.</ref>

==درک محضر امام رضا(ع) ==

اباصلت، محضر [[امام رضا(ع)]] را درک کرده و از آن حضرت روایت نموده است. <ref>رجال طوسی، ص۳۸۰، ص۳۹۶.</ref>

چنانکه گفته شده در نیشابور در خدمت آن امام حاضر بوده و در [[سرخس]] نیز به دیدار وی رسیده است.<ref>عیون الاخبار الرضا، ج۲، ص۱۸۳ـ ۱۸۴؛ تهذیب التهذیب، ج۶، ص۳۱۹.</ref> او [[حدیث سلسله الذهب|حدیث سلسلة‌الذهب]] را -<small>که در آن توحید و نبوت و ولایت در کنار هم ضامن سعادت یک مسلمان دانسته شده است</small>- از ورود امام رضا به نیشابور نقل می‌کند. اکثر روایات نحوه شهادت علی بن موسی (ع) از اباصلت نقل شده‌اند.

==مذهب، وثاقت، راویان==

اباصلت هروی نزد تمام رجالیان شیعه، و اکثر علمای اهل سنت مورد وثوق می باشد. به‌رغم این‌که [[شیخ طوسی]] او را از [[عامه]] شمرده<ref>رجال طوسی، ۳۹۶؛ قس: تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۴۷ـ۴۸.</ref> گروهی از محدثان [[اهل سنت]]، تنها بر [[شیعه|تشیع]] او خرده گرفته‌اند.<ref>الضعفاء الکبیر، ج۳، ص۷۰؛ میزان الاعتدال، ج۲، ص۶۱۶؛ قس: اختیار معرفة الرجال، ص۶۱۵ـ ۶۱۶.</ref>

==آثار==

ابوالصلت کتابی در باب وفات [[امام رضا(ع)]] تألیف کرده که [[نجاشی]] از آن نام برده <ref>رجال نجاشی، ج۲، ص۶۱.</ref> و [[شیخ صدوق|ابن بابویه]] از آن در [[عیون اخبار الرضا]]<ref>ج۲، ص۲۴۲ـ ۲۴۵.</ref> استفاده کرده است.

این‌که اخبار وفات امام رضا (ع) غالبا از ابوصلت روایت شده، نشان از آن دارد که کتاب وی در این موضوع دست‌کم تا قرن پنجم و حتی ششم باقی مانده بوده.

[[پرونده:اباصلت2.jpg|بندانگشتی]]

==آرامگاه==

وفات‌اش را ۲۳۲ یا ۲۳۶ قمری نوشته‌اند. هم اکنون آرامگاهی منسوب به وی با نام خواجه اباصلت در سمت شرقی بیرون شهر [[مشهد]] وجود دارد. در [[قم]] و [[سمنان]] نیز مزارهایی منسوب به او موجود است.<ref>مطلع الشمس، ج۲، ص۳۸۵ـ۳۸۶.</ref> مقبره و گنبد و صحن آرامگاه خواجه در مشهد، به همّت کربلایی محمد علی درویش و با کمک‌های مردمی تجدید بنا شده. برخی از اهل عرفان مثل [[درویش علی]] متوفی ۷۲۶ق.، در کنار مزار او دفن شده‌اند.

*امین آفتاب : مقالات نخستین همایش بزرگداشت عبدالسلام اباصلت هروی، پدیدآورنده: غلامرضا جلالی

*بررسي زندگي عبدالسلام بن صالح خواجه اباصلت هروى، نويسنده: غلامرضا اكبرى <ref>[http://www.lib.ir/LibView/SearchResult.aspx?title=%d8%a7%d8%a8%d8%a7%d8%b5%d9%84%d8%aa%20%d9%87%d8%b1%d9%88%db%8c&typeID=0&q=PbLMW26H4LXYU8XYI5S4UaQP47I1S8XccQ6P4LM1Q6PcL پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران]</ref>

==جستارهای وابسته==

*[[امام رضا (ع)]]

== پانویس ==

{{پانویس2}}

== منابع ==

{{منابع}}

* ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۲ق.

* ابن بابویه، محمدبن علی، عیون الاخبار الرضا، به کوشش مهدی الاجوردی، قم، چاپخانه علمیه.