بخت‌آزمایی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
[[پرونده:بلیت بخت‌آزمایی مربوط به سال 1313 برای ساخت آرامگاه فردوسی.jpg|بندانگشتی|بلیت بخت‌آزمایی مربوط به سال ۱۳۱۳ برای ساخت آرامگاه فردوسی]] | [[پرونده:بلیت بخت‌آزمایی مربوط به سال 1313 برای ساخت آرامگاه فردوسی.jpg|بندانگشتی|بلیت بخت‌آزمایی مربوط به سال ۱۳۱۳ برای ساخت آرامگاه فردوسی]] | ||
فقیهان مسئله بلیت‌های بخت‌آزمایی را از [[مسائل مستحدثه|مسائل مستحدثه فقهی]]<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۲.</ref> و نوعی از دادوستد دانسته‌اند.<ref>جمعی از مولفان، فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل‌بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۶۹.</ref> به گفته حسین حلی این بلیت‌ها اوراقی است که به مبلغی مشخص توسط مردم خریداری می‌شود و شرکت یا موسسه فروشنده متعهد به برگزاری قرعه‌کشی و دادن جایزه‌ای طبق قرار گذاشته شده معادل قیمت تمام بلیت‌ها به فرد منتخب یا هرکسی است که نامش از قرعه خارج می‌شود.<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۱-۵۲.</ref> صورت‌های دیگری نیز در مورد عرضه بلیت‌های بخت‌آزمایی شمرده شده که برخی از آنها چنین است: | فقیهان مسئله بلیت‌های بخت‌آزمایی را از [[مسائل مستحدثه|مسائل مستحدثه فقهی]]<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۲.</ref> و نوعی از دادوستد دانسته‌اند.<ref>جمعی از مولفان، فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل‌بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۶۹.</ref> به گفته حسین حلی این بلیت‌ها اوراقی است که به مبلغی مشخص توسط مردم خریداری می‌شود و شرکت یا موسسه فروشنده متعهد به برگزاری قرعه‌کشی و دادن جایزه‌ای طبق قرار گذاشته شده معادل قیمت تمام بلیت‌ها به فرد منتخب یا هرکسی است که نامش از قرعه خارج می‌شود.<ref>حلی، بحوث فقهیة، ۱۴۱۵ق، ص۵۱-۵۲.</ref> صورت‌های دیگری نیز در مورد عرضه بلیت‌های بخت‌آزمایی شمرده شده که برخی از آنها چنین است: | ||
#عرضۀ برگه‌ها به عنوان جمع‌آورى اعانه و كمك به امور خيريه مانند ساختن بيمارستان و دادن جايزه به گيرندگان اوراق به‌طور رايگان به منظور تشويق در مشاركت مردمى. حسین حلی عناوینی چون [[صدقه]] و یا [[امانت مالکی|امانت]] را برای پرداخت پول در قبال این بلیت‌ها صادق | #عرضۀ برگه‌ها به عنوان جمع‌آورى اعانه و كمك به امور خيريه مانند ساختن بيمارستان و دادن جايزه به گيرندگان اوراق به‌طور رايگان به منظور تشويق در مشاركت مردمى. حسین حلی عناوینی چون [[صدقه]] و یا [[امانت مالکی|امانت]] را برای پرداخت پول در قبال این بلیت‌ها صادق میداند.<ref>مردانی‌پور، «فقه و پدیده بخت آزمایی»، ص۲۰.</ref> | ||
#دادن پول به عنوان [[قرض]]؛ بدين معنا كه شخص، مبلغ پرداختى در قبال اوراق را به شركت قرض مى‌دهد و شركت متعهد مى‌گردد علاوه بر بازپرداخت مبلغ دريافتى، با انجام دادن قرعه‌كشى در صورت برنده‌شدن مبلغى را به عنوان جايزه به او بدهد.<ref>جمعی از مولفان، فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل‌بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۷۰.</ref> | #دادن پول به عنوان [[قرض]]؛ بدين معنا كه شخص، مبلغ پرداختى در قبال اوراق را به شركت قرض مى‌دهد و شركت متعهد مى‌گردد علاوه بر بازپرداخت مبلغ دريافتى، با انجام دادن قرعه‌كشى در صورت برنده‌شدن مبلغى را به عنوان جايزه به او بدهد.<ref>جمعی از مولفان، فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل‌بیت(ع)، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۷۰.</ref> | ||
#پول پرداختى از سوى شركت‌كنندگان، عنوان [[رهن]] و گروگذارى را در ميان آنان دارد با اين انگيزه كه فرد برنده با قرعه‌كشى مالك پول گردد.<ref>مردانی‌پور، «فقه و پدیده بخت آزمایی»، ص۲۰.</ref> | #پول پرداختى از سوى شركت‌كنندگان، عنوان [[رهن]] و گروگذارى را در ميان آنان دارد با اين انگيزه كه فرد برنده با قرعه‌كشى مالك پول گردد.<ref>مردانی‌پور، «فقه و پدیده بخت آزمایی»، ص۲۰.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
*شیوه اجرای بخت‌آزمایی با توجه به شکل عقود مثلا در قالب [[قرض|عقد قرض]]، [[عقد بیع|بیع]] یا [[عقد وکالت|وکالت]]؛ | *شیوه اجرای بخت‌آزمایی با توجه به شکل عقود مثلا در قالب [[قرض|عقد قرض]]، [[عقد بیع|بیع]] یا [[عقد وکالت|وکالت]]؛ | ||
*وجود یا عدم وجود [[شخص حقوقی]] به عنوان متولی؛ مثلا متولی قرعه دولت یا نماینده آن باشد و یا شرکت یا موسسه خصوصی.<ref>نظری علوم، اسفندیارپور، «نسبت‌سنجی فقهی حقوقی بخت‌آزمایی با قمار»، ص۱۵۰.</ref> | *وجود یا عدم وجود [[شخص حقوقی]] به عنوان متولی؛ مثلا متولی قرعه دولت یا نماینده آن باشد و یا شرکت یا موسسه خصوصی.<ref>نظری علوم، اسفندیارپور، «نسبت‌سنجی فقهی حقوقی بخت‌آزمایی با قمار»، ص۱۵۰.</ref> | ||
[[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] شرکت در بخت‌آزمایی و دریافت جایزه‌ای که به نیت امور خیرخواهانه باشد را جایز و اگر فرد، بلیت را به نیت قرض یا در مقابل هزینه | [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] شرکت در بخت‌آزمایی و دریافت جایزه‌ای که به نیت امور خیرخواهانه باشد را جایز و اگر فرد، بلیت را به نیت قرض یا در مقابل هزینه بلیت به نیت برنده شدنِ احتمالی تهیه کند، حرام میداند.<ref>سیستانی، «حکم شرعی بلیت بخت‌آزمایی»، سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی.</ref> [[امام خمینی]] با حرام دانستن بخت آزمایی به قصد سود یا قرض، معتقد بود برخی شرکت‌ها با قصد اغفال متدینین نام بخت‌آزمایی را به «کمک به امور خیر» تغییر دادند و همان مسیر حرام را پیش گرفتند. به باور او اگر قصد واقعی بر امور خیر باشد بخت‌آزمایی جایز است.<ref>خمینی، تحرير الوسيلة، مؤسسه مطبوعات دار العلم، ج۲، ص۶۱۹-۶۲۰.</ref> دلیل فقیهان بر حرمت عملیات بخت‌آزمایی برخی آیات قرآنی است که دلالت بر [[آیه تجارت|حرام بودن اکل مال به باطل]]<ref>سوره نساء، آیه ۲۹.</ref> و یا حرمت افعال قماری<ref>سوره مائده، آیه ۳.</ref> دارد.<ref>حلی، بحوث فقهیه، ۱۴۱۵ق، ص۵۹و۶۵.</ref> آنها با تکیه بر روایاتی چون «لایحل مال امرء الا بطیب نفسه»<ref>حلی، نهج الحق و كشف الصدق، ص۴۹۳. | ||
</ref> و «لا يحل مال إلا من وجه أحله اللّه»<ref>عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۱۵۶.</ref> و همینطور سفیهانه<ref>زین‌الدین، كلمة التقوى، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۸۱. | </ref> و «لا يحل مال إلا من وجه أحله اللّه»<ref>عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۱۵۶.</ref> و همینطور سفیهانه<ref>زین‌الدین، كلمة التقوى، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۸۱. | ||
</ref> و غرری<ref>زین‌الدین، كلمة التقوى، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۸۱. | </ref> و غرری<ref>زین‌الدین، كلمة التقوى، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۸۱. | ||