۵٬۹۴۱
ویرایش
حجة الوداع: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←سعی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
نام دیگر این حج '''حَجَّةُ البَلاغ''' است؛ زیرا '''[[آیه تبلیغ]]''' در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد. از دیگر نام‌های این حج، '''حَجَّةُ الاسلام''' است؛ زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود. | نام دیگر این حج '''حَجَّةُ البَلاغ''' است؛ زیرا '''[[آیه تبلیغ]]''' در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد. از دیگر نام‌های این حج، '''حَجَّةُ الاسلام''' است؛ زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود. | ||
== آغاز سفر و احرام == | ==آغاز سفر و احرام== | ||
بنا به روایت مفصّلی که [[معاویة بن عمار]] از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده است،<ref>رجوع کنید به کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۵ـ۲۴۸.</ref> پیامبر(ص) ده سال در [[مدینه]] زندگی کرد و به حج نرفت؛ هنگامی که [[آیه]] ''' «وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ» ''' (و در میان مردم ندای حج سر ده)<ref>سوره حج، آیه ۲۷.</ref> نازل شد، رسول خدا(ص) اعلام کرد که امسال به حج می‌رود. ساکنان مدینه و روستاها و بادیه نشینان، در مدینه گرد آمدند تا با پیامبر(ص) راهی حج شوند. به قول برخی چهار شب<ref>نیز رجوع کنید به طوسی، ج۵، ص۴۵۴.</ref> و به قول برخی دیگر پنج شب<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج ۳، ص ۱۴۸؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص ۱۳۱؛ واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۳، ص۱۰۸۹.</ref> از [[ذی القعدة الحرام|ذیقعده]] [[سال ۱۰ هجری قمری|سال دهم]] مانده بود که پیامبر(ص) از مدینه به سوی [[مکه]] حرکت کرد.{{یاد| در این که پیامبر چند حج و عمره انجام داد، اختلاف است. در بعضى روایات، تا۲۰ حج براى پیامبر ذکر شده که حضرت مخفیانه انجام داده است امام صادق(ع)در روایتی فرمود: «حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ ص عِشْرِینَ حَجَّةً مُسْتَسِرَّةً» | بنا به روایت مفصّلی که [[معاویة بن عمار]] از [[امام صادق(ع)]] نقل کرده است،<ref>رجوع کنید به کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۵ـ۲۴۸.</ref> پیامبر(ص) ده سال در [[مدینه]] زندگی کرد و به حج نرفت؛ هنگامی که [[آیه]] ''' «وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ» ''' (و در میان مردم ندای حج سر ده)<ref>سوره حج، آیه ۲۷.</ref> نازل شد، رسول خدا(ص) اعلام کرد که امسال به حج می‌رود. ساکنان مدینه و روستاها و بادیه نشینان، در مدینه گرد آمدند تا با پیامبر(ص) راهی حج شوند. به قول برخی چهار شب<ref>نیز رجوع کنید به طوسی، ج۵، ص۴۵۴.</ref> و به قول برخی دیگر پنج شب<ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج ۳، ص ۱۴۸؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص ۱۳۱؛ واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۳، ص۱۰۸۹.</ref> از [[ذی القعدة الحرام|ذیقعده]] [[سال ۱۰ هجری قمری|سال دهم]] مانده بود که پیامبر(ص) از مدینه به سوی [[مکه]] حرکت کرد.{{یاد| در این که پیامبر چند حج و عمره انجام داد، اختلاف است. در بعضى روایات، تا۲۰ حج براى پیامبر ذکر شده که حضرت مخفیانه انجام داده است امام صادق(ع)در روایتی فرمود: «حَجَّ رَسُولُ اللَّهِ ص عِشْرِینَ حَجَّةً مُسْتَسِرَّةً» | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
پیامبر(ص) در منطقه [[ذی طوی|ذی طُوی]]، نزدیک مکه، یک شب را گذراند<ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۹۱۹.</ref> و در آخر روز [[۴ ذی‌الحجه]] به مکه رسید.<ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> | پیامبر(ص) در منطقه [[ذی طوی|ذی طُوی]]، نزدیک مکه، یک شب را گذراند<ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۹۱۹.</ref> و در آخر روز [[۴ ذی‌الحجه]] به مکه رسید.<ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> | ||
== انجام مناسک == | ==انجام مناسک== | ||
=== طواف و نماز === | ===طواف و نماز=== | ||
روز بعد، پیامبر(ص) با یارانش از درِ بنی شَیبه وارد [[مسجدالحرام]] شد<ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۹۷؛ کلینی، ج۴، ص۲۵۰.</ref> و به سوی [[کعبه]] رفت و [[حجر الاسود]] را [[استلام حجر|استلام]] کرد و سپس به [[طواف]] کعبه پرداخت.<ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> پیامبر(ص) سوار بر شتر طواف نمود<ref>واثقی، ص۱۰۶ـ۱۱۰.</ref> و در پایان، یک بار دیگر بر حجرالأسود دست کشید<ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> و بر آن بوسه زد و گریه‌ای طولانی سرداد،<ref>ابن ماجه، ج۲، ص۹۸۲.</ref> سپس پشت [[مقام ابراهیم]] دو رکعت [[نماز طواف]] خواند.<ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۷؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۵، ۲۴۹ـ ۲۵۰.</ref> | روز بعد، پیامبر(ص) با یارانش از درِ بنی شَیبه وارد [[مسجدالحرام]] شد<ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۹۷؛ کلینی، ج۴، ص۲۵۰.</ref> و به سوی [[کعبه]] رفت و [[حجر الاسود]] را [[استلام حجر|استلام]] کرد و سپس به [[طواف]] کعبه پرداخت.<ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> پیامبر(ص) سوار بر شتر طواف نمود<ref>واثقی، ص۱۰۶ـ۱۱۰.</ref> و در پایان، یک بار دیگر بر حجرالأسود دست کشید<ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۵.</ref> و بر آن بوسه زد و گریه‌ای طولانی سرداد،<ref>ابن ماجه، ج۲، ص۹۸۲.</ref> سپس پشت [[مقام ابراهیم]] دو رکعت [[نماز طواف]] خواند.<ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۷؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۵، ۲۴۹ـ ۲۵۰.</ref> | ||
=== سعی === | ===سعی=== | ||
بعد از [[نماز]]، از آب [[چاه زمزم]] نوشید و دعا کرد و پس از آن به سوی [[کوه صفا]] رفت<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۵۰.</ref> <ref>ابن شهید ثانی، ج۳، ص۲۶۰.</ref> و فرمود چون خدا اول از صفا نام برده </ref>{{یاد|انَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ «در حقيقت، «صفا» و «مروه» از شعاير خداست [كه يادآور اوست]» آیه ۱۵۸، سوره بقره}} [[سعی بین صفا و مروه]] را از صفا آغاز می‌کنیم. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۸؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق،ج۴، ص۲۴۵.</ref> چون بر صفا مستقر شد، رو به سوی [[رکن یمانی]] [[کعبه]] کرد و مدتی طولانی به ذکر و ثنای الهی پرداخت، <ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> سپس از صفا به سوی [[مروه]] حرکت کرد و مقداری از راه را به صورت هَروَله<ref>هروله: نوعی از حرکت٬ بین راه‌رفتن و دویدن.</ref> رفت. <ref>رجوع کنید به مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۸.</ref> چون به مروه رسید، درنگ کرد و دعا خواند. <ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> ظاهراً حضرت این مسیر را سواره پیموده است. <ref>رجوع کنید به واقدی، ج۳، ص۱۰۹۹؛ واثقی، ص۱۳۳ـ ۱۳۵.</ref> | بعد از [[نماز]]، از آب [[چاه زمزم]] نوشید و دعا کرد و پس از آن به سوی [[کوه صفا]] رفت<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۵۰.</ref> <ref>ابن شهید ثانی، ج۳، ص۲۶۰.</ref> و فرمود چون خدا اول از صفا نام برده <nowiki></ref></nowiki>{{یاد|انَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللَّهِ «در حقيقت، «صفا» و «مروه» از شعاير خداست [كه يادآور اوست]» آیه ۱۵۸، سوره بقره}} [[سعی بین صفا و مروه]] را از صفا آغاز می‌کنیم. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۸؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق،ج۴، ص۲۴۵.</ref> چون بر صفا مستقر شد، رو به سوی [[رکن یمانی]] [[کعبه]] کرد و مدتی طولانی به ذکر و ثنای الهی پرداخت، <ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> سپس از صفا به سوی [[مروه]] حرکت کرد و مقداری از راه را به صورت هَروَله<ref>هروله: نوعی از حرکت٬ بین راه‌رفتن و دویدن.</ref> رفت. <ref>رجوع کنید به مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۸.</ref> چون به مروه رسید، درنگ کرد و دعا خواند. <ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> ظاهراً حضرت این مسیر را سواره پیموده است. <ref>رجوع کنید به واقدی، ج۳، ص۱۰۹۹؛ واثقی، ص۱۳۳ـ ۱۳۵.</ref> | ||
پیامبر(ص)، در پایان سعی، به مسلمانان چگونگی [[حج تمتع]] را ــ که شامل عمره و حج است ــ آموخت. تا آن زمان، در موسم حج، فقط [[حج افراد|حج اِفراد]] و [[حج قران|حج قِران]] را می‌شناختند و انجام دادن عمره در موسم حج را ناروا می‌دانستند، به همین جهت برخی مسلمانان با سختی، این حکم را پذیرفتند. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۸ـ۸۸۹؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> | پیامبر(ص)، در پایان سعی، به مسلمانان چگونگی [[حج تمتع]] را ــ که شامل عمره و حج است ــ آموخت. تا آن زمان، در موسم حج، فقط [[حج افراد|حج اِفراد]] و [[حج قران|حج قِران]] را می‌شناختند و انجام دادن عمره در موسم حج را ناروا می‌دانستند، به همین جهت برخی مسلمانان با سختی، این حکم را پذیرفتند. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۸ـ۸۸۹؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> | ||
=== حرکت به منا و عرفات === | ===حرکت به منا و عرفات=== | ||
روز [[۸ ذی‌الحجه|هشتم ذی حجه]] هنگام غروب آفتاب، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراکرم(ص)]] و مسلمانان به سوی [[سرزمین منا|منا]] حرکت کردند و شب را در آنجا گذراندند و صبح [[۹ ذیحجه|نهم ذی حجه]]، پس از طلوع آفتاب، به سوی [[عرفات]] رفتند. چون کاروان به نَمِرَه (وادی عُرَنه) در جوار عرفات رسید، توقف کرد و پیامبر(ص) و مسلمانان در آنجا خیمه زدند و رسول خدا(ص) در آنجا نماز خواند. آنگاه به عرفات رفت و در آنجا توقف کرد و تا غروب آفتاب به دعا و ذکر الهی پرداخت.<ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۹ـ۸۹۰؛ نیز رجوع کنید به کلینی، ج۴، ص۲۴۶ـ ۲۴۷؛ قاضی نعمان، ج۱، ص۳۱۹؛ برای آشنایی با اهمیت و محتوای آن خطابه رجوع کنید به مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۹ـ۸۹۰؛ واثقی، ص۱۷۶ـ۱۹۱.</ref> | روز [[۸ ذی‌الحجه|هشتم ذی حجه]] هنگام غروب آفتاب، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراکرم(ص)]] و مسلمانان به سوی [[سرزمین منا|منا]] حرکت کردند و شب را در آنجا گذراندند و صبح [[۹ ذیحجه|نهم ذی حجه]]، پس از طلوع آفتاب، به سوی [[عرفات]] رفتند. چون کاروان به نَمِرَه (وادی عُرَنه) در جوار عرفات رسید، توقف کرد و پیامبر(ص) و مسلمانان در آنجا خیمه زدند و رسول خدا(ص) در آنجا نماز خواند. آنگاه به عرفات رفت و در آنجا توقف کرد و تا غروب آفتاب به دعا و ذکر الهی پرداخت.<ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۹ـ۸۹۰؛ نیز رجوع کنید به کلینی، ج۴، ص۲۴۶ـ ۲۴۷؛ قاضی نعمان، ج۱، ص۳۱۹؛ برای آشنایی با اهمیت و محتوای آن خطابه رجوع کنید به مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۸۹ـ۸۹۰؛ واثقی، ص۱۷۶ـ۱۹۱.</ref> | ||
بنابه روایتی از [[امام صادق(ع)]]، [[عید غدیر]]، یعنی [[۱۸ ذی‌الحجه]]، روز [[جمعه]] بود.<ref>رجوع کنید به صدوق، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۹۴.</ref> بنا بر این روایت، روز [[وقوف در عرفات]] [[چهارشنبه]] نهم ذی حجه بوده است؛ اما به گفته [[سیوطی]]، از مورخان [[اهل سنت]]، از [[خلیفه دوم]] نقل شده که [[وقوف در عرفات]] در حجةالوداع مصادف با روز [[جمعه]] بوده است.<ref> سیوطی، ج۳، ص۱۹.</ref> | بنابه روایتی از [[امام صادق(ع)]]، [[عید غدیر]]، یعنی [[۱۸ ذی‌الحجه]]، روز [[جمعه]] بود.<ref>رجوع کنید به صدوق، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۹۴.</ref> بنا بر این روایت، روز [[وقوف در عرفات]] [[چهارشنبه]] نهم ذی حجه بوده است؛ اما به گفته [[سیوطی]]، از مورخان [[اهل سنت]]، از [[خلیفه دوم]] نقل شده که [[وقوف در عرفات]] در حجةالوداع مصادف با روز [[جمعه]] بوده است.<ref> سیوطی، ج۳، ص۱۹.</ref> | ||
=== وقوف در مشعر === | ===وقوف در مشعر=== | ||
هنگام غروب خورشید، پیامبر(ص) بر شتر سوار شد و به سوی [[مزدلفه|مُزْدَلِفَه]] ([[مشعر|مشعرالحرام]]) حرکت نمود <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۰ـ ۸۹۱؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۷؛ بیهقی، ج۷، ص۲۶۰.</ref> و به مسلمانان توصیه کرد که به آرامی، مسیر را بپیمایند. <ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۷؛ طوسی، ج۵، ص۱۸۷.</ref> حضرت محمد(ص) در مکان مناسبی در مشعرالحرام، [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عشاء]] را باهم به جا آورد <ref>طوسی، ج۵، ص۱۸۸.</ref> و مدتی استراحت کرد. سحرگاه به [[عبادت]] و [[ذکر| ذکر الهی]] ـ که دستور اکید در موسم حج است ـ پرداخت. <ref>واثقی، حجة الوداع كما رواها اهل البيت، ص۲۱۱ـ۲۱۶.</ref> | هنگام غروب خورشید، پیامبر(ص) بر شتر سوار شد و به سوی [[مزدلفه|مُزْدَلِفَه]] ([[مشعر|مشعرالحرام]]) حرکت نمود <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۰ـ ۸۹۱؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۷؛ بیهقی، ج۷، ص۲۶۰.</ref> و به مسلمانان توصیه کرد که به آرامی، مسیر را بپیمایند. <ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۷؛ طوسی، ج۵، ص۱۸۷.</ref> حضرت محمد(ص) در مکان مناسبی در مشعرالحرام، [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عشاء]] را باهم به جا آورد <ref>طوسی، ج۵، ص۱۸۸.</ref> و مدتی استراحت کرد. سحرگاه به [[عبادت]] و [[ذکر| ذکر الهی]] ـ که دستور اکید در موسم حج است ـ پرداخت. <ref>واثقی، حجة الوداع كما رواها اهل البيت، ص۲۱۱ـ۲۱۶.</ref> | ||
=== رمی جمرات === | ===رمی جمرات=== | ||
با طلوع خورشید، به سوی [[سرزمین منا|منا]] حرکت کرد و مستقیم به سوی [[جمره عقبه]] رفت و هفت ریگ به آن پرتاب کرد. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۱ـ۸۹۲غ قاضی نعمان، ج۱، ص۳۲۲ـ۳۲۳؛ نوری، ج۱۰، ص۶۷.</ref> | با طلوع خورشید، به سوی [[سرزمین منا|منا]] حرکت کرد و مستقیم به سوی [[جمره عقبه]] رفت و هفت ریگ به آن پرتاب کرد. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۱ـ۸۹۲غ قاضی نعمان، ج۱، ص۳۲۲ـ۳۲۳؛ نوری، ج۱۰، ص۶۷.</ref> | ||
=== قربانی === | ===قربانی=== | ||
سپس به سوی قربانگاه رفت و از یکصد شتری که برای قربانی از [[مدینه]] به همراه آورده بود <ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref>، سی و چند شتر را به حضرت [[علی(ع)]] داد تا برای خود قربانی کند و شصت و چند شتر را خود قربانی کرد. آن دو، اندکی از گوشت قربانی خوردند و باقی را [[صدقه]] دادند. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۲؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۷؛ طوسی، ج۵، ص۲۲۷.</ref> | سپس به سوی قربانگاه رفت و از یکصد شتری که برای قربانی از [[مدینه]] به همراه آورده بود <ref>کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref>، سی و چند شتر را به حضرت [[علی(ع)]] داد تا برای خود قربانی کند و شصت و چند شتر را خود قربانی کرد. آن دو، اندکی از گوشت قربانی خوردند و باقی را [[صدقه]] دادند. <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۲؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۴۷؛ طوسی، ج۵، ص۲۲۷.</ref> | ||
آنگاه معمربن عبداللّه بن حراثه (یا حارثه)<ref group="یادداشت">و لیکن دیگران گفته‌اند: او معمّر بن عبداللّه بن نافع است که در روزهای نخستین رسالت به پیغمبر خدا(ص) ایمان آورد و در زمان [[هجرت به حبشه|مهاجرت از مکّه معظّمه به حبشه]] هجرت کرد و با تأخیر به مدینه منوره آمد و عمری طولانی نمود. ابن اثیر، اسدالغابة، ج ۴، ص۴۰۰.</ref> موی سر پیامبر(ص) را، به دستور خود ایشان، تراشید <ref>کلینی، ج۴، ص۲۵۰ .</ref><ref> طوسی، ج۵، ص۴۵۸.</ref> و حضرت پس از انجام دادن تکالیف شخصی و پاسخ دادن به برخی پرسش‌های مردم درباره [[مناسک حج]]، <ref>رجوع کنید به قاضی نعمان، ج۱، ص۳۳۰.</ref> به مکه رفت و [[کعبه]] را [[طواف]] کرد و [[نماز ظهر]] را در [[مسجدالحرام]] به جا آورد، <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۲؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref> سپس به [[منا]] برگشت و تا روز سوم [[ایام تشریق]] را در آنجا گذراند و سپس [[رمی جمره]] کرد و از منا بیرون رفت. <ref> کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref> | آنگاه معمربن عبداللّه بن حراثه (یا حارثه)<ref group="یادداشت">و لیکن دیگران گفته‌اند: او معمّر بن عبداللّه بن نافع است که در روزهای نخستین رسالت به پیغمبر خدا(ص) ایمان آورد و در زمان [[هجرت به حبشه|مهاجرت از مکّه معظّمه به حبشه]] هجرت کرد و با تأخیر به مدینه منوره آمد و عمری طولانی نمود. ابن اثیر، اسدالغابة، ج ۴، ص۴۰۰.</ref> موی سر پیامبر(ص) را، به دستور خود ایشان، تراشید <ref>کلینی، ج۴، ص۲۵۰ .</ref><ref> طوسی، ج۵، ص۴۵۸.</ref> و حضرت پس از انجام دادن تکالیف شخصی و پاسخ دادن به برخی پرسش‌های مردم درباره [[مناسک حج]]، <ref>رجوع کنید به قاضی نعمان، ج۱، ص۳۳۰.</ref> به مکه رفت و [[کعبه]] را [[طواف]] کرد و [[نماز ظهر]] را در [[مسجدالحرام]] به جا آورد، <ref>مسلم بن حجاج، ج۱، ص۸۹۲؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref> سپس به [[منا]] برگشت و تا روز سوم [[ایام تشریق]] را در آنجا گذراند و سپس [[رمی جمره]] کرد و از منا بیرون رفت. <ref> کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref> | ||
== ویژگی‌های این سفر == | ==ویژگی‌های این سفر== | ||
*پیامبر(ص) از زمان ورود به مکه تا هشتم [[ذی‌الحجة]] در خانه‌ای منزل نکرد، بلکه در خیمه‌ای در بیرون مکه، در [[ابطح|اَبْطَح]] (بَطحاء)، به سر برد.<ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۹۹؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> | *پیامبر(ص) از زمان ورود به مکه تا هشتم [[ذی‌الحجة]] در خانه‌ای منزل نکرد، بلکه در خیمه‌ای در بیرون مکه، در [[ابطح|اَبْطَح]] (بَطحاء)، به سر برد.<ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۹۹؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۶.</ref> | ||
*در این سفر، پیامبر(ص) با پارچه‌هایی که بافت [[یمن]] بود، [[کعبه]] را پوشاند.<ref>واقدی، ج۳، ص۱۱۰۰؛ ازرقی، ج۱، ص۲۵۳؛ مسعودی، ص۲۷۶؛ فاسی، ج۱، ص۲۳۰.</ref> | *در این سفر، پیامبر(ص) با پارچه‌هایی که بافت [[یمن]] بود، [[کعبه]] را پوشاند.<ref>واقدی، ج۳، ص۱۱۰۰؛ ازرقی، ج۱، ص۲۵۳؛ مسعودی، ص۲۷۶؛ فاسی، ج۱، ص۲۳۰.</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
*اعلام [[ولایت امام علی(ع)]] در [[غدیر خم]] هنگام بازگشت از این سفر و گرفتن [[بیعت]] از [[اصحاب]]، نیز در این سفر صورت گرفت. | *اعلام [[ولایت امام علی(ع)]] در [[غدیر خم]] هنگام بازگشت از این سفر و گرفتن [[بیعت]] از [[اصحاب]]، نیز در این سفر صورت گرفت. | ||
== بازگشت از حج == | ==بازگشت از حج== | ||
چون [[مراسم حج]] به پایان رسید و [[رسول خدا(ص)]] پیش از ظهر [[۱۳ ذی‌الحجه]] از منا به سوی [[مکه]] رفت، در [[ابطح]] خیمه زد <ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۹۹ـ۱۱۰۰؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref> و به مسلمانان دستور داد پس از انجام دادن مناسک حج، در بازگشت به خانه و وطن خود شتاب کنند <ref>دارقطنی، ج۱، جزء۲، ص۳۰۰؛ حاکم نیشابوری، ج۱، ص۴۷۷؛ متقی، ج۳، جزء۵، ص۱۱.</ref> و خود سحرگاه [[۱۴ ذی‌الحجه|چهاردهم ذیحجه]]، پیش از دمیدن سپیده، از [[مکه]] به سوی [[مدینه]] حرکت کرد.<ref>ابن ابی شیبه، ج۴، ص۴۹۶.</ref> | چون [[مراسم حج]] به پایان رسید و [[رسول خدا(ص)]] پیش از ظهر [[۱۳ ذی‌الحجه]] از منا به سوی [[مکه]] رفت، در [[ابطح]] خیمه زد <ref>واقدی، ج۳، ص۱۰۹۹ـ۱۱۰۰؛ کلینی، ج۴، ص۲۴۸.</ref> و به مسلمانان دستور داد پس از انجام دادن مناسک حج، در بازگشت به خانه و وطن خود شتاب کنند <ref>دارقطنی، ج۱، جزء۲، ص۳۰۰؛ حاکم نیشابوری، ج۱، ص۴۷۷؛ متقی، ج۳، جزء۵، ص۱۱.</ref> و خود سحرگاه [[۱۴ ذی‌الحجه|چهاردهم ذیحجه]]، پیش از دمیدن سپیده، از [[مکه]] به سوی [[مدینه]] حرکت کرد.<ref>ابن ابی شیبه، ج۴، ص۴۹۶.</ref> | ||
== اعلام ولایت در غدیر خم == | ==اعلام ولایت در غدیر خم== | ||
[[پرونده:غدیر خم فرشچیان.jpeg|بندانگشتی| | [[پرونده:غدیر خم فرشچیان.jpeg|بندانگشتی|313x313px|تابلوی [[غدیر]] اثر استاد [[فرشچیان]]]] | ||
{{اصلی|واقعه غدیر|خطبه غدیر}} | {{اصلی|واقعه غدیر|خطبه غدیر}} | ||
حاجیان روز [[۱۸ ذی‌الحجه]]، در نزدیکی [[جحفه|جُحْفه]] به جایی به نام [[غدیر خم]] رسیدند. در آنجا [[پیامبر (ص)]] به فرمان الهی در [[آیه تبلیغ]]<ref>رجوع کنید به سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> [[امام علی علیه السلام|حضرت علی علیه السلام]] را به جانشینی خود منصوب کرد.<ref>رجوع کنید به ابن مغازلی، ص۱۶ـ۱۸؛ امینی، ج۱، ص۵۰۸ـ۵۴۱.</ref> پیامبر (ص) پس از ادای [[نماز ظهر]]، [[خطبه|خطبه‌ای]] خواند که به [[خطبه غدیر]] مشهور شد. بنابر نظر مشهور [[شیعه]]، [[آیه اکمال]] در همین روز نازل شده است که می‌فرماید: '''«امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»''' <ref>کلینی، کافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۲۹۲ـ۲۸۹؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۱، ص۴۴۷ـ۴۳۴؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۲، ص۱۴؛ سیوطی، الدر المنثور، الناشر: دار الفكر - بيروت، ج۳، ص۱۹.</ref> | حاجیان روز [[۱۸ ذی‌الحجه]]، در نزدیکی [[جحفه|جُحْفه]] به جایی به نام [[غدیر خم]] رسیدند. در آنجا [[پیامبر (ص)]] به فرمان الهی در [[آیه تبلیغ]]<ref>رجوع کنید به سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> [[امام علی علیه السلام|حضرت علی علیه السلام]] را به جانشینی خود منصوب کرد.<ref>رجوع کنید به ابن مغازلی، ص۱۶ـ۱۸؛ امینی، ج۱، ص۵۰۸ـ۵۴۱.</ref> پیامبر (ص) پس از ادای [[نماز ظهر]]، [[خطبه|خطبه‌ای]] خواند که به [[خطبه غدیر]] مشهور شد. بنابر نظر مشهور [[شیعه]]، [[آیه اکمال]] در همین روز نازل شده است که می‌فرماید: '''«امروز دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برای شما پسندیدم.»''' <ref>کلینی، کافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۲۹۲ـ۲۸۹؛ بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۱، ص۴۴۷ـ۴۳۴؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج۲، ص۱۴؛ سیوطی، الدر المنثور، الناشر: دار الفكر - بيروت، ج۳، ص۱۹.</ref> | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
پس از آن، کاروان به سوی مدینه به راه افتاد و احتمالا در [[۲۴ ذی‌الحجه]] به [[مدینه]] رسید<ref>واثقی، ص۳۳۵.</ref>. روزهای آخر [[ذیحجه]] پیامبر اکرم(ص) در مدینه بود.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، ج۴، ص۲۵۳.</ref> سفر حج پیامبر (ص) بین ۲۸ تا ۳۰ روز طول کشید. | پس از آن، کاروان به سوی مدینه به راه افتاد و احتمالا در [[۲۴ ذی‌الحجه]] به [[مدینه]] رسید<ref>واثقی، ص۳۳۵.</ref>. روزهای آخر [[ذیحجه]] پیامبر اکرم(ص) در مدینه بود.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، ج۴، ص۲۵۳.</ref> سفر حج پیامبر (ص) بین ۲۸ تا ۳۰ روز طول کشید. | ||
== تعداد حاجیان == | ==تعداد حاجیان== | ||
قول رایج در میان منابع این است که جمعیت حاضر در مکه در حجة الوداع، چهل هزار نفر بوده است. البته اقوال دیگری نیز هست که می‌توان به هفتاد هزار، نود هزار، یکصد هزار، ۱۱۴ هزار، ۱۲۰ هزار و در نهایت ۱۳۰ هزار نفر اشاره کرد. اما به نظر می‌رسد که در این اقوال، بسیار مبالغه شده است.<ref>سیدجلال امام، بررسی تعداد جمعیت حاضر در غدیر، ص۲۷.</ref> گمان نمی‌رود که بیش از پنجاه هزار نفر در آن حضور داشته‌اند.<ref>واثقی، حجةالوداع کما رواها اهل البیت، قم ۱۴۲۵، ص۳۳۷-۳۴۲.</ref> با توجه به اینکه بیشتر نقل‌ها چهل هزار نفر را گزارش کرده‌اند به نظر می‌رسد با قدری تسامح می‌توان آن را پذیرفت.<ref>سیدجلال امام، بررسی تعداد جمعیت حاضر در غدیر، ص۲۷.</ref> | قول رایج در میان منابع این است که جمعیت حاضر در مکه در حجة الوداع، چهل هزار نفر بوده است. البته اقوال دیگری نیز هست که می‌توان به هفتاد هزار، نود هزار، یکصد هزار، ۱۱۴ هزار، ۱۲۰ هزار و در نهایت ۱۳۰ هزار نفر اشاره کرد. اما به نظر می‌رسد که در این اقوال، بسیار مبالغه شده است.<ref>سیدجلال امام، بررسی تعداد جمعیت حاضر در غدیر، ص۲۷.</ref> گمان نمی‌رود که بیش از پنجاه هزار نفر در آن حضور داشته‌اند.<ref>واثقی، حجةالوداع کما رواها اهل البیت، قم ۱۴۲۵، ص۳۳۷-۳۴۲.</ref> با توجه به اینکه بیشتر نقل‌ها چهل هزار نفر را گزارش کرده‌اند به نظر می‌رسد با قدری تسامح می‌توان آن را پذیرفت.<ref>سیدجلال امام، بررسی تعداد جمعیت حاضر در غدیر، ص۲۷.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | ==جستارهای وابسته== | ||
{{ستون-شروع|۴}} | {{ستون-شروع|۴}} | ||
* [[عید غدیر]] | * [[عید غدیر]] | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/9482 دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/9482 دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/226969/%D8%AD%D8%AC%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B9 دایرةالمعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/226969/%D8%AD%D8%AC%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B9 دایرةالمعارف بزرگ اسلامی] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426102250-2178-539.pdf فرازهایی از تاریخ اسلام: حوادث سال دهم هجری/ سخنان تاریخی پیامبر در حجة الوداع] | *[http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426102250-2178-539.pdf فرازهایی از تاریخ اسلام: حوادث سال دهم هجری/ سخنان تاریخی پیامبر در حجة الوداع] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110208124927-%D8%AA%D8%AD%D9%82%D9%8A%D9%82%D9%8A%20%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%20%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%AD%D8%AC%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B9.pdf تحقیقی درباره اخبار حجة الوداع] | *[http://www.ensani.ir/storage/Files/20110208124927-%D8%AA%D8%AD%D9%82%D9%8A%D9%82%D9%8A%20%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87%20%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%AD%D8%AC%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%B9.pdf تحقیقی درباره اخبار حجة الوداع] | ||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||
{{اسلام}} | {{اسلام}} | ||
{{غدیر}} | {{غدیر}}<onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | |||
| پیوند = کامل<!--ندارد، ناقص، کامل--> | | پیوند = کامل<!--ندارد، ناقص، کامل--> | ||
| رده = ناقص<!--ندارد، ناقص، کامل--> | | رده = ناقص<!--ندارد، ناقص، کامل--> | ||