امام حسن عسکری علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات امام شیعه | {{جعبه اطلاعات امام شیعه | ||
| عنوان = امام حسن عسکری علیه‌السلام | | عنوان = امام حسن عسکری علیه‌السلام | ||
| نام = حسن بن علی بن محمد | | نام = حسن بن علی بن محمد | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسن عسکری}}</div> | <div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسن عسکری}}</div> | ||
*'''نسب''': نسب امام حسن عسکری(ع) با هشت واسطه به [[علی بن ابی‌طالب(ع)]] نخستین امام [[شیعیان]] می‌رسد.<ref>سمعانی، الانساب، ۱۳۸۲ق، ج۹، ص۳۰۰.</ref> پدرش [[امام هادی(ع)]]، دهمین امام [[شیعه اثنا عشری|شیعیان اثناعشری]] است. به نقل از منابع شیعی، مادرش [[کنیز]] بود و [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حُدیث]] یا «حدیثه» نام داشت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۱۳</ref> در برخی از منابع نام او «سوسن»،<ref>ابن طلحه، مطالب السؤول، ۱۳۷۱ق، ج۲، ص۷۸؛ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۸۳ق، ص۳۶۲</ref> «عسفان»<ref> نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ق، ص۹۶.</ref>(گفته شده این نام تنها در کتاب نوبختی ذکر شده است. <ref>نوبختی، فرق الشیعه، نشر دار الأضواء - بيروت، پاورقی، ص۹۶.</ref>) حَرْبیّه <ref>عطاردی، مسند الامام العسکری، ص۴۹.</ref>و سلیل<ref>حسین بن عبدالوهاب، عیون المعجزات، ۱۳۶۹ق، ص۱۲۳.</ref> نیز ثبت شده است. امام عسکری(ع) برادری به نام جعفر داشت که به [[جعفر کذاب]] معروف است. او پس از [[شهادت]] امام عسکری(ع)، ادعای [[امامت]] کرد و با انکار تولد فرزندی برای | *'''نسب''': نسب امام حسن عسکری(ع) با هشت واسطه به [[علی بن ابی‌طالب(ع)]] نخستین امام [[شیعیان]] می‌رسد.<ref>سمعانی، الانساب، ۱۳۸۲ق، ج۹، ص۳۰۰.</ref> پدرش [[امام هادی(ع)]]، دهمین امام [[شیعه اثنا عشری|شیعیان اثناعشری]] است. به نقل از منابع شیعی، مادرش [[کنیز]] بود و [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حُدیث]] یا «حدیثه» نام داشت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۰۳؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۱۳</ref> در برخی از منابع نام او «سوسن»،<ref>ابن طلحه، مطالب السؤول، ۱۳۷۱ق، ج۲، ص۷۸؛ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۸۳ق، ص۳۶۲</ref> «عسفان»<ref> نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ق، ص۹۶.</ref>(گفته شده این نام تنها در کتاب نوبختی ذکر شده است. <ref>نوبختی، فرق الشیعه، نشر دار الأضواء - بيروت، پاورقی، ص۹۶.</ref>) حَرْبیّه <ref>عطاردی، مسند الامام العسکری، ص۴۹.</ref>و سلیل<ref>حسین بن عبدالوهاب، عیون المعجزات، ۱۳۶۹ق، ص۱۲۳.</ref> نیز ثبت شده است. امام عسکری(ع) برادری به نام جعفر داشت که به [[جعفر کذاب]] معروف است. او پس از [[شهادت]] امام عسکری(ع)، ادعای [[امامت]] کرد و با انکار [[تولد مهدی موعود|تولد فرزندی برای او]]، به عنوان تنها وارث او مدعی میراث آن حضرت شد.<ref> طبسی، حیاة الامام العسکری، ۱۳۸۲ق، ص۳۲۰-۳۲۴.</ref> [[سید محمد]] و حسین دیگر برادران او بوده‌اند.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۱-۳۱۲.</ref> | ||
{{اصلی|فهرست کنیه‌ها و لقب‌های امام حسن عسکری(ع)}} | {{اصلی|فهرست کنیه‌ها و لقب‌های امام حسن عسکری(ع)}} | ||
*'''لقب‌ها''': لقب‌های وی را هادی، نقی، زَکیّ، رفیق و صامِت ذکر کرده‌اند. برخی از مورخان لقب «خالِص» را هم گفته‌اند.<ref>ابن رستم طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۴۲۵.</ref> [[ابن الرضا]] نیز لقبی است که [[امام جواد(ع)]]، [[امام هادی(ع)]] و امام حسن عسکری(ع) به آن شهرت یافته‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۵۲۳.</ref> لقب «عسکری» نیز مشترک میان امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، است زیرا هر دو در شهر [[سامرا]] اقامت اجباری داشتند. «عسکر» عنوان غیرمشهوری برای سامرا بوده است.{{یاد|عسکر محله‌ای بوده در شهر سامرا که لشکرگاه و محل توقف سپاه خلفای عباسی در آنجا قرار داشت.}} <ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۹۷۱-۱۹۷۲م، ج۲، ص۹۵.</ref> همچنین به خاطر اشتراک نام «حسن» میان ایشان و [[امام حسن مجتبی(ع)]]، ایشان را « حسن اخیر» نیز خوانده‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۵۲۶.</ref> | *'''لقب‌ها''': لقب‌های وی را هادی، نقی، زَکیّ، رفیق و صامِت ذکر کرده‌اند. برخی از مورخان لقب «خالِص» را هم گفته‌اند.<ref>ابن رستم طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۴۲۵.</ref> [[ابن الرضا]] نیز لقبی است که [[امام جواد(ع)]]، [[امام هادی(ع)]] و امام حسن عسکری(ع) به آن شهرت یافته‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۵۲۳.</ref> لقب «عسکری» نیز مشترک میان امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، است زیرا هر دو در شهر [[سامرا]] اقامت اجباری داشتند. «عسکر» عنوان غیرمشهوری برای سامرا بوده است.{{یاد|عسکر محله‌ای بوده در شهر سامرا که لشکرگاه و محل توقف سپاه خلفای عباسی در آنجا قرار داشت.}} <ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ۱۹۷۱-۱۹۷۲م، ج۲، ص۹۵.</ref> همچنین به خاطر اشتراک نام «حسن» میان ایشان و [[امام حسن مجتبی(ع)]]، ایشان را « حسن اخیر» نیز خوانده‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۵۲۶.</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
:::درباره فرزندان حضرت، اقوال دیگری هم وجود دارد و او را دارای سه پسر و سه دختر شمرده‌اند.<ref>زرندی، معارج الوصول، ص۱۷۶، به نقل از پاکتچی، «حسن عسکری(ع)، امام»، ص۶۱۸۶۱۹.</ref> [[خصیبی]] افزون بر [[امام مهدی(عج)]] از دو دختر به نام‌های فاطمه و دَلاله نام برده<ref>خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۳۲۸.</ref> و ابن ابی‌الثلج افزون بر آن امام، پسری به نام موسی و دو دختر به نام‌های فاطمه و عایشه (یا ام موسی) را برشمرده است،<ref>ابن ابی‌الثلج، «تاریخ الائمه» مجموعه نفیسه، ۱۳۹۶ق، ص ۲۱-۲۲.</ref> اما در برخی کتب انساب، نام‌های ذکر شده، خواهران و برادران امام حسن عسکری(ع) هستند<ref> مثلاً نک: فخرالدین رازی، ''الشجرة المبارکة''، ص۷۸، به نقل از: پاکتچی، «حسن عسکری(ع)، امام»، ص ۶۱۹.</ref> که شاید با فرزندان او خلط شده‌اند. در مقابل، برخی از منابع اهل سنت وجود فرزندی برای امام عسکری را انکار کرده‌اند<ref>نگاه کنید به ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ۱۹۸۲م، ص۶۱؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۱۲۲، به نقل از: پاکتچی، «حسن عسکری(ع)، امام»، ص۶.</ref> که احتمالاً این دیدگاه به خاطر مخفی بودن ولادت امام دوازدهم و عدم اطلاع آنان از تولد وی بوده است.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ص۱۸۴.</ref> | :::درباره فرزندان حضرت، اقوال دیگری هم وجود دارد و او را دارای سه پسر و سه دختر شمرده‌اند.<ref>زرندی، معارج الوصول، ص۱۷۶، به نقل از پاکتچی، «حسن عسکری(ع)، امام»، ص۶۱۸۶۱۹.</ref> [[خصیبی]] افزون بر [[امام مهدی(عج)]] از دو دختر به نام‌های فاطمه و دَلاله نام برده<ref>خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۳۲۸.</ref> و ابن ابی‌الثلج افزون بر آن امام، پسری به نام موسی و دو دختر به نام‌های فاطمه و عایشه (یا ام موسی) را برشمرده است،<ref>ابن ابی‌الثلج، «تاریخ الائمه» مجموعه نفیسه، ۱۳۹۶ق، ص ۲۱-۲۲.</ref> اما در برخی کتب انساب، نام‌های ذکر شده، خواهران و برادران امام حسن عسکری(ع) هستند<ref> مثلاً نک: فخرالدین رازی، ''الشجرة المبارکة''، ص۷۸، به نقل از: پاکتچی، «حسن عسکری(ع)، امام»، ص ۶۱۹.</ref> که شاید با فرزندان او خلط شده‌اند. در مقابل، برخی از منابع اهل سنت وجود فرزندی برای امام عسکری را انکار کرده‌اند<ref>نگاه کنید به ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ۱۹۸۲م، ص۶۱؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۱۲۲، به نقل از: پاکتچی، «حسن عسکری(ع)، امام»، ص۶.</ref> که احتمالاً این دیدگاه به خاطر مخفی بودن ولادت امام دوازدهم و عدم اطلاع آنان از تولد وی بوده است.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ۱۳۸۹ش، ص۱۸۴.</ref> | ||
*'''انتقال به سامرا''': در سنین کودکیِ امام حسن عسکری(ع)، پدرش [[امام هادی(ع)]] به اجبار به [[عراق]] فراخوانده شد و در [[سامرا]]، پایتخت آن روز [[عباسیان]]، تحت‌نظر قرار گرفت. در این سفر امام عسکری(ع) نیز همراه پدر بود. [[مسعودی]] زمان این سفر را سال ۲۳۶ق<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۰۹ق، ص۲۵۹.</ref> و [[نوبختی]] سال ۲۳۳ق<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ق، ص۹۲.</ref> گفته‌اند. امام حسن عسکری بیشتر عمر خود را در سامرا گذراند و مشهور است که او تنها امامی است که به [[حج]] نرفت، ولی در [[عیون اخبار الرضا]] و [[کشف الغمه]] روایتی نقل شده که راوی، آن را در [[مکه]] از امام حسن عسکری(ع) شنیده است.<ref>شيخ صدوق، عيون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۳۵؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۹۸.</ref> | *'''انتقال به سامرا''': در سنین کودکیِ امام حسن عسکری(ع)، پدرش [[امام هادی(ع)]] به اجبار به [[عراق]] فراخوانده شد و در [[سامرا]]، پایتخت آن روز [[عباسیان]]، تحت‌نظر قرار گرفت. در این سفر امام عسکری(ع) نیز همراه پدر بود. [[مسعودی]] زمان این سفر را سال ۲۳۶ق<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۰۹ق، ص۲۵۹.</ref> و [[نوبختی]] سال ۲۳۳ق<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ۱۳۵۵ق، ص۹۲.</ref> گفته‌اند. امام حسن عسکری بیشتر عمر خود را در سامرا گذراند و مشهور است که او تنها امامی است که به [[حج]] نرفت، ولی در [[عیون اخبار الرضا]] و [[کشف الغمه]] روایتی نقل شده که راوی، آن را در [[مکه]] از امام حسن عسکری(ع) شنیده است.<ref>شيخ صدوق، عيون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۳۵؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۹۸.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = امام حسن عسکری(ع):| نقل‌قول = برای ما در [[کتاب خدا]] حقی قرار داده شده است و ما نزدیکان [[رسول خدا]] هستیم و [[خداوند]] ما را پاک گردانیده است؛ هیچ کس جز دروغگو این مقام را ادعا نمی‌کند.|تاریخ بایگانی | | {{جعبه نقل قول | عنوان = امام حسن عسکری(ع):| نقل‌قول = برای ما در [[کتاب خدا]] حقی قرار داده شده است و ما نزدیکان [[رسول خدا]] هستیم و [[خداوند]] ما را پاک گردانیده است؛ هیچ کس جز دروغگو این مقام را ادعا نمی‌کند.|تاریخ بایگانی | | ||
| منبع = <small>[[علامه مجلسی]]، [[بحارالانوار]]، ۱۳۶۳ش، ج۷۵، ص۳۷۲.</small> | تراز = چپ| عرض = 210px | اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه=#EAF4FF| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | | منبع = <small>[[علامه مجلسی]]، [[بحارالانوار]]، ۱۳۶۳ش، ج۷۵، ص۳۷۲.</small> | تراز = چپ| عرض = 210px | اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه=#EAF4FF| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}} | ||
== دلایل و مدت امامت == | ==دلایل و مدت امامت== | ||
مدت [[امامت]] امام عسکری(ع) شش سال (از [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴]] تا [[۲۶۰ق]]) بود. | مدت [[امامت]] امام عسکری(ع) شش سال (از [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴]] تا [[۲۶۰ق]]) بود. | ||
مهم‌ترین دلیل برای [[امامت]] حسن بن علی عسکری(ع) پس از شهادت امام هادی(ع)، وصیت و احادیث امام هادی(ع) درباره جانشینی او است.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۳۹۸ق، ص۱۲۰-۱۲۲؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۷.</ref> [[شیخ مفید]] در [[الارشاد]] بیش از ده روایت و نامه دراین‌باره آورده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> اکثر شیعیان و [[یاران امام هادی(ع)]] نیز پس از شهادت ایشان، به امام حسن عسکری(ع) به عنوان امام رجوع کردند،<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۳۷.</ref> ولی عده اندکی [[جعفر بن علی الهادی|جعفر بن علی]]، معروف به جعفر کذاب پسر دیگر [[امام هادی(ع)]]، را امام خود خواندند و عده‌ای نیز به امامت [[سید محمد]] که در زمان امام هادی(ع) از دنیا رفته بود، معتقد شدند.<ref>اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ۱۰۱.</ref> برخی که از ادعای امامت [[جعفر کذاب]] حمایت می‌کردند، اشکالاتی بر امامت امام عسکری(ع) وارد می‌می‌ساختند. اینان که عموما جایگاه علمی مناسبی هم نداشتند گاه مدعی می‌شدند دانش امام را سنجیده و آن را در سطح دانش کامل که برای [[ائمه(ع)]] لازم است، نیافته‌اند.<ref> شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۰۰.</ref> گاهی نیز مدعی می‌شدند در نامه‌های امام غلط‌های دستوری یافته‌اند.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۳۸۴ش، ص۲۵۲.</ref> آنها برخی مواقع به نوع لباسی که امام پوشیده بود ایراد می‌گرفتند.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۶ـ۲۴۷.</ref> و گاه در شئون امامت دخالت کرده و از امام به خاطر عملکرد [[سازمان وکالت|وکیلانش]] انتقاد می‌کردند.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۸.</ref> همچنین گاه دستورات امام و فرستاده‌ی ایشان را نمی‌پذیرفتند.<ref>رک: شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۴۱.</ref> از همین رو بود که امام عسکری(ع) می‌فرمود هیچ یک از پدرانشان به اندازه او مورد شک و تردید شیعیان قرار نگرفته است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۲۲.</ref> | مهم‌ترین دلیل برای [[امامت]] حسن بن علی عسکری(ع) پس از شهادت امام هادی(ع)، وصیت و احادیث امام هادی(ع) درباره جانشینی او است.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۳۹۸ق، ص۱۲۰-۱۲۲؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۷.</ref> [[شیخ مفید]] در [[الارشاد]] بیش از ده روایت و نامه دراین‌باره آورده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> اکثر شیعیان و [[یاران امام هادی(ع)]] نیز پس از شهادت ایشان، به امام حسن عسکری(ع) به عنوان امام رجوع کردند،<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۳۷.</ref> ولی عده اندکی [[جعفر بن علی الهادی|جعفر بن علی]]، معروف به جعفر کذاب پسر دیگر [[امام هادی(ع)]]، را امام خود خواندند و عده‌ای نیز به امامت [[سید محمد]] که در زمان امام هادی(ع) از دنیا رفته بود، معتقد شدند.<ref>اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ۱۰۱.</ref> برخی که از ادعای امامت [[جعفر کذاب]] حمایت می‌کردند، اشکالاتی بر امامت امام عسکری(ع) وارد می‌می‌ساختند. اینان که عموما جایگاه علمی مناسبی هم نداشتند گاه مدعی می‌شدند دانش امام را سنجیده و آن را در سطح دانش کامل که برای [[ائمه(ع)]] لازم است، نیافته‌اند.<ref> شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۰۰.</ref> گاهی نیز مدعی می‌شدند در نامه‌های امام غلط‌های دستوری یافته‌اند.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۳۸۴ش، ص۲۵۲.</ref> آنها برخی مواقع به نوع لباسی که امام پوشیده بود ایراد می‌گرفتند.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۶ـ۲۴۷.</ref> و گاه در شئون امامت دخالت کرده و از امام به خاطر عملکرد [[سازمان وکالت|وکیلانش]] انتقاد می‌کردند.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۸.</ref> همچنین گاه دستورات امام و فرستاده‌ی ایشان را نمی‌پذیرفتند.<ref>رک: شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۴۱.</ref> از همین رو بود که امام عسکری(ع) می‌فرمود هیچ یک از پدرانشان به اندازه او مورد شک و تردید شیعیان قرار نگرفته است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۲۲.</ref> | ||
امام استمرار این گونه رفتارها را از عواملی می‌داند که ممکن است به سلب نعمت الهی منجر شود.<ref>رک: شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۴۱.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی|مدرسی طباطبایی]] معتقد است شاید همین ناسپاسی‌ها و کفران نعمت‌ها موجب شد که سرانجام جامعه [[شیعه]] از نعمت حضور امام معصوم محروم گردید.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ۱۳۷۴ش، ص۹۳.</ref> | امام استمرار این گونه رفتارها را از عواملی می‌داند که ممکن است به سلب نعمت الهی منجر شود.<ref>رک: شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۴۱.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی|مدرسی طباطبایی]] معتقد است شاید همین ناسپاسی‌ها و کفران نعمت‌ها موجب شد که سرانجام جامعه [[شیعه]] از نعمت حضور امام معصوم محروم گردید.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ۱۳۷۴ش، ص۹۳.</ref> | ||
== شرایط سیاسی == | ==شرایط سیاسی== | ||
دوره [[امامت]] امام عسکری(ع) با سه خلیفه عباسی همزمان بود: [[معتز عباسی]](۲۵۲-۲۵۵ق)، [[مهتدی عباسی|مهتدی]] (۲۵۵-۲۵۶ق) و [[معتمد خلیفه عباسی|معتمد]] (۲۵۶-۲۷۹ق). | دوره [[امامت]] امام عسکری(ع) با سه خلیفه عباسی همزمان بود: [[معتز عباسی]](۲۵۲-۲۵۵ق)، [[مهتدی عباسی|مهتدی]] (۲۵۵-۲۵۶ق) و [[معتمد خلیفه عباسی|معتمد]] (۲۵۶-۲۷۹ق). | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
حرم امامین عسکریین در سال‌های ۱۳۸۴<ref>خامه‌یار، تخریب زیارتگاههای اسلامی در کشورهای عربی، ص۲۹ و ۳۰ </ref>و ۱۳۸۶ش به دست تروریست های تکفیری تخریب شد،<ref>خامه‌یار، تخریب زیارتگاههای اسلامی در کشورهای عربی، ص۳۰. </ref> [[تخریب حرم عسکریین]] به این رخدادها اشاره دارد. بازسازی حرم در سال ۱۳۸۹ش آغاز<ref>[http://fa.abna24.com/institute/archive/2012/12/08/370499/story.html خبرگزاری ابنا: آخرین وضعیت ساخت ضریح حرمین عسکریین(ع)]</ref> و در سال ۱۳۹۴ش پایان یافت.<ref>[https://www.ilna.ir/بخش-اجتماعی-5/300946-عملیات-بازسازی-گنبد-حرم-امامین-عسکریین-پایان-یافت خبرگزاری ایلنا؛ عملیات بازسازی گنبد حرم امامین عسکریین پایان یافت]</ref> | حرم امامین عسکریین در سال‌های ۱۳۸۴<ref>خامه‌یار، تخریب زیارتگاههای اسلامی در کشورهای عربی، ص۲۹ و ۳۰ </ref>و ۱۳۸۶ش به دست تروریست های تکفیری تخریب شد،<ref>خامه‌یار، تخریب زیارتگاههای اسلامی در کشورهای عربی، ص۳۰. </ref> [[تخریب حرم عسکریین]] به این رخدادها اشاره دارد. بازسازی حرم در سال ۱۳۸۹ش آغاز<ref>[http://fa.abna24.com/institute/archive/2012/12/08/370499/story.html خبرگزاری ابنا: آخرین وضعیت ساخت ضریح حرمین عسکریین(ع)]</ref> و در سال ۱۳۹۴ش پایان یافت.<ref>[https://www.ilna.ir/بخش-اجتماعی-5/300946-عملیات-بازسازی-گنبد-حرم-امامین-عسکریین-پایان-یافت خبرگزاری ایلنا؛ عملیات بازسازی گنبد حرم امامین عسکریین پایان یافت]</ref> | ||
== کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
درباره امام یازدهم کتاب‌های متعددی به زبان‌های مختلف همچون فارسی، عربی، انگلیسی، اردو و اسپانیولی نگارش و منتشر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به [http://hadith.net/post/55034/کتابشناسی-امام-حسن-عسکری-ع/ «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه؛ [http://ido.ir/pages/?id=189066 «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، وبسایت سازمان تبلیغات اسلامی؛ [https://emamat.ir/home/گزارش/item/3200-کتابشناسی-امام-حسن-عسکری-علیه-السلام.html «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، وبسایت بنیاد فرهنگی امامت.</ref> در بعضی از سایت‌ها بیش از ۲۵۰ مورد کتاب و مقاله و پایان‌نامه فهرست و گردآ‌وری شده است.<ref>[http://ido.ir/pages/?id=189066 نگاه کنید به «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، وبسایت سازمان تبلیغات اسلامی.</ref> برخی از این کتاب‌ها از این قرار است: | درباره امام یازدهم کتاب‌های متعددی به زبان‌های مختلف همچون فارسی، عربی، انگلیسی، اردو و اسپانیولی نگارش و منتشر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به [http://hadith.net/post/55034/کتابشناسی-امام-حسن-عسکری-ع/ «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه؛ [http://ido.ir/pages/?id=189066 «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، وبسایت سازمان تبلیغات اسلامی؛ [https://emamat.ir/home/گزارش/item/3200-کتابشناسی-امام-حسن-عسکری-علیه-السلام.html «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، وبسایت بنیاد فرهنگی امامت.</ref> در بعضی از سایت‌ها بیش از ۲۵۰ مورد کتاب و مقاله و پایان‌نامه فهرست و گردآ‌وری شده است.<ref>[http://ido.ir/pages/?id=189066 نگاه کنید به «کتابشناسی امام حسن عسکری(ع)»]، وبسایت سازمان تبلیغات اسلامی.</ref> برخی از این کتاب‌ها از این قرار است: | ||
* ''موسوعة الامام العسکری(ع)''، اثر گروه علمی مؤسسه تحقیقاتی امام عصر(ع). گفته شده در این موسوعه شش جلدی همه مطالب مرتبط با امام حسن عسکری(ع) جمع‌آوری شده است و کتاب دربردارنده همه سخنان امام و آنچه از دیگران درباره شخصیت امام نقل شده، است.<ref>صالحی، «شناخت و جایگاه موسوعة الامام العسکری(ع)»، ص۹۹ و ۱۰۰.</ref> این کتاب را جامع‌ترین کتاب درباره امام یازدهم دانسته‌اند.<ref>فاطمی، «نقد موسوعة الامام العسکری(ع)»، ص۸۴.</ref> | *''موسوعة الامام العسکری(ع)''، اثر گروه علمی مؤسسه تحقیقاتی امام عصر(ع). گفته شده در این موسوعه شش جلدی همه مطالب مرتبط با امام حسن عسکری(ع) جمع‌آوری شده است و کتاب دربردارنده همه سخنان امام و آنچه از دیگران درباره شخصیت امام نقل شده، است.<ref>صالحی، «شناخت و جایگاه موسوعة الامام العسکری(ع)»، ص۹۹ و ۱۰۰.</ref> این کتاب را جامع‌ترین کتاب درباره امام یازدهم دانسته‌اند.<ref>فاطمی، «نقد موسوعة الامام العسکری(ع)»، ص۸۴.</ref> | ||
*[[مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء (کتاب)]] نوشته [[ذبیح الله محلاتی]] | *[[مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء (کتاب)]] نوشته [[ذبیح الله محلاتی]] | ||
* موسوعة کلمات الامام الحسن العسکری(ع)، اثر جمعی از مؤلفان در پژوهشکده باقرالعلوم(ع) است که در چهار فصل سخنان امام را در عقاید، [[احکام]]، [[اخلاق]] و ادعیه و زیارات جمع‌آوری کرده است. این کتاب توسط [[جواد محدثی]] با عنوان «فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری(ع)» به فارسی ترجمه شده است.<ref>«[https://bookroom.ir/book/250/فرهنگ-جامع-سخنان-امام-حسن-عسکری-علیه-السلام-ترجمه-کتاب-موسوعه-کلمات-الامام-الحسن-العسکری-علیه-السلام فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری(ع)]»، پاتوق کتاب فردا.</ref> | *موسوعة کلمات الامام الحسن العسکری(ع)، اثر جمعی از مؤلفان در پژوهشکده باقرالعلوم(ع) است که در چهار فصل سخنان امام را در عقاید، [[احکام]]، [[اخلاق]] و ادعیه و زیارات جمع‌آوری کرده است. این کتاب توسط [[جواد محدثی]] با عنوان «فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری(ع)» به فارسی ترجمه شده است.<ref>«[https://bookroom.ir/book/250/فرهنگ-جامع-سخنان-امام-حسن-عسکری-علیه-السلام-ترجمه-کتاب-موسوعه-کلمات-الامام-الحسن-العسکری-علیه-السلام فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری(ع)]»، پاتوق کتاب فردا.</ref> | ||
* شکوه سامرا، مجموعه مقالاتی درباره [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] و نوشته جمعی از نویسندگان است. در [[سال ۱۳۹۰ش]] توسط [[دانشگاه امام صادق(ع)]] به چاپ رسیده است.<ref>[https://bookroom.ir/book/36391 شکوه سامرا: مجموعه مقالات درباره امام هادی و امام عسگری علیهما السلام] پاتوق کتاب فردا</ref> | *شکوه سامرا، مجموعه مقالاتی درباره [[امام هادی(ع)]] و [[امام عسکری(ع)]] و نوشته جمعی از نویسندگان است. در [[سال ۱۳۹۰ش]] توسط [[دانشگاه امام صادق(ع)]] به چاپ رسیده است.<ref>[https://bookroom.ir/book/36391 شکوه سامرا: مجموعه مقالات درباره امام هادی و امام عسگری علیهما السلام] پاتوق کتاب فردا</ref> | ||
== گزیده سخنان == | ==گزیده سخنان== | ||
*زيبايى چهره، زيبايى آشکارا و ظاهرى است و اندیشه زیبا، زيبايى پنهان و باطنى است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۷ ص ۹۵.</ref> | *زيبايى چهره، زيبايى آشکارا و ظاهرى است و اندیشه زیبا، زيبايى پنهان و باطنى است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۷ ص ۹۵.</ref> | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
*انسانى كه دو رو و دو زبانه باشد بد بنده‌اى است، در روبـرو از برادرش تعـريف مى‌كـند و پشتِ سر گوشتش را (با[[غیبت]] ) مى خـورد، اگر نعمتى به او داده شود [[حسد]] مى ورزد و اگر گرفتار شود به او خيانت مى‌كند. <ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۸، ص۳۷۳.</ref> | *انسانى كه دو رو و دو زبانه باشد بد بنده‌اى است، در روبـرو از برادرش تعـريف مى‌كـند و پشتِ سر گوشتش را (با[[غیبت]] ) مى خـورد، اگر نعمتى به او داده شود [[حسد]] مى ورزد و اگر گرفتار شود به او خيانت مى‌كند. <ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۸، ص۳۷۳.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
==یادداشت== | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن‌العمرانی، محمد بن علی، الإنباء فی تاریخ الخلفاء، محقق، قاسم السامرائی، القاهرة، دارالآفاق العربیة، ۲۰۰۱م. | * ابن‌العمرانی، محمد بن علی، الإنباء فی تاریخ الخلفاء، محقق، قاسم السامرائی، القاهرة، دارالآفاق العربیة، ۲۰۰۱م. | ||
| خط ۲۲۸: | خط ۲۲۸: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/227338 «امام حسن عسکری(ع)»،] دائرة المعارف بزرگ اسلامی. | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/227338 «امام حسن عسکری(ع)»،] دائرة المعارف بزرگ اسلامی. | ||
* [https://hawzah.net/fa/Subjects/4932 «دانشنامه امام حسن عسکری(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. | *[https://hawzah.net/fa/Subjects/4932 «دانشنامه امام حسن عسکری(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. | ||
{{جعبه توالی | {{جعبه توالی | ||
| قبل = امام هادی | | قبل = امام هادی | ||