تل زینبیه: تفاوت میان نسخه‌ها

این مکان، در غرب [[حرم امام حسین(ع)]] قرار دارد و گنبد و بارگاهی بر آن ساخته و زیارتگاه [[شیعیان]] شده است. در سال‌های اخیر در طرح‌ توسعه حرم امام حسین(ع)‌ با عنوان [[صحن حضرت زینب(س)‌]]، این ساختمان تخریب شده و بنای بزرگتری در حال احداث است.

تَلّ به‌معنای پشته برآمده از زمین و تپه‌ای از خاک و ریگ است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۸۸ش، ص۱۱۹.</ref>

==تل زینبیه در واقعه عاشورا==

[[کربلا|سرزمین کربلا]]، ناهموار و دارای تل و تپه بوده است. در [[حادثه کربلا]] تپه‌ای مشرف بر محل شهادت [[شهدای کربلا]] وجود داشته که [[حضرت زینب]] (س) بالای آن می‌آمد تا وضعیت برادرش حضرت امام حسین (ع) را در میدان نبرد بررسی کند.<ref>آل طعمة، تراث الکربلا، ۱۳۹۳ش، ص۱۲۹.</ref>

بنابر گزارش برخی، در هیچ یک از منابع معتبر کهن و متأخر از تل زینبیه مشهور که بر آن گنبد و بارگاهی ساخته‌اند، سخنی به میان نیامده است؛ آنچه در برخی منابع آمده، «مُسَنّاة» به معنای سیل‌بند است.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۹۱ش، ج۲، ص۵۵۸ و۵۵۹.</ref> همچنین گفته شده هیچ سند معتبری حاکی از حضور حضرت زینب(س) روی این سیل‌بند هنگام قطع سر امام حسین(ع) در دست نیست.<ref>گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۹۱ش، ج۲، ص۵۵۹.</ref> با این همه، معمولا در روضه‌های مربوط به [[مقتل|مقتل سید الشهدا(ع)]] و لحظات آخر حیات امام  نامی از تل زینبیه  وجود دارد و گویا  در عرف شیعه، از مسلمات و قطعیات به حساب می‌آید.{{مدرک}}

تا قبل از شروع بازسازی و توسعه حرم مطهر امام حسین(ع) با عنوان صحن حضرت زینب(س)، بنایی به‌نام تل زینبیه در سمت جنوب‌غربی [[حرم امام حسین(ع)]] واقع شده بود. این بنا تقریبا پنج متر از کف صحن حرم بالاتر بود و حدود ۳۵ متر تا مقتل و قتلگاه فاصله داشت.<ref>زمانی، سرزمین خاطره‌ها، ۱۳۸۱ش، ص۱۱۶.</ref> ساختمان بنا، دارای گنبد پیازی شکل کوچک، با کاشی‌های آبی‌رنگ بوده‌ است. نمای آن از بیرون، کاشی‌کاری و از داخل، آینه‌کاری شده بود و در ضلع جنوبی آن، محرابی به نشانه محل ایستادن حضرت زینب(س) وجود داشت.<ref>فقیه بحرالعلوم، زیارتگاه‌های عراق، ص۲۳۲.</ref>  

بنای سابق تل زینبیه در این اواخر حدود سال ۱۳۹۸ق تجدید بنا شده بود<ref>آل طعمة، تراث الکربلا، ۱۳۹۳ش، ص۱۲۹.</ref> در سال ۱۴۰۰ق، صاحب‌خانه مجاور مقام، خانه خود را به آنجا هدیه کرد و با افزودن خانه به آن، مقام توسعه یافت. در سال ۱۴۲۰ق نیز شخص نیکوکار دیگری، به توسعه بیشتر و بازسازی مجدد آن اقدام نمود.<ref>فقیه بحرالعلوم، زیارتگاه‌های عراق، ص۲۳۲.</ref>

==کاربرد تل زینبیه در اشعار==

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* آل طعمة، سلمان هادی، تراث کربلا، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۳ش.

* زمانی، احمد، سیری در سرزمین خاطره‌ها: سفرنامه کربلا، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۱ش.

* گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء(ع)، زیر نظر مهدی پیشوایی، قم،‌ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۱ش.