۵٬۹۴۱
ویرایش
تسبیح (سبحه): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{دیگر کاربردها|تسبیح}} | {{دیگر کاربردها|تسبیح}} | ||
[[پرونده:تسبیح 1.jpg| | [[پرونده:تسبیح 1.jpg|260x260px|بندانگشتی|تسبیحی ساخته‌شده از چوب]] | ||
'''تَسْبیح''' (به عربی: مِسْبَحه یا سُبْحَه) مهره‌هایی به نخ یا رشته کشیده شده که برای به خاطر سپردن شماره اذکار به کار می‌رود. در بسیاری از ادیان جهان، از تسبیح برای شمارش اذکار استفاده می‌شود. | '''تَسْبیح''' (به عربی: مِسْبَحه یا سُبْحَه) مهره‌هایی به نخ یا رشته کشیده شده که برای به خاطر سپردن شماره اذکار به کار می‌رود. در بسیاری از ادیان جهان، از تسبیح برای شمارش اذکار استفاده می‌شود. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
در بیشتر گروه‌ها و فرقه‌های [[مسیحیت|مسیحی]] از تسبیح برای ذکر استفاده می‌شود و فقط برخی از گروه‌های پروتستان هستند که با استفاده از تسبیح برای این کار مخالف‌اند. | در بیشتر گروه‌ها و فرقه‌های [[مسیحیت|مسیحی]] از تسبیح برای ذکر استفاده می‌شود و فقط برخی از گروه‌های پروتستان هستند که با استفاده از تسبیح برای این کار مخالف‌اند. | ||
[[پرونده:تسبیح بودایی.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:تسبیح بودایی.jpg|بندانگشتی|410x410px|یک تسبیح بودایی]] | ||
[[پرونده:تسبیح مسیحی.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:تسبیح مسیحی.jpg|بندانگشتی|307x307px|نمونه‌ای از تسبیح مسیحی]] | ||
==در اسلام== | ==در اسلام== | ||
به نظر گلدسیهر تسبیح از بوداییان [[هند]] به [[اسلام]] راه پیدا کرده است.<ref> نکEI2, IX/741؛ نیز نک: ERE, X/852k</ref> برخی نیز [[مسیحیان]] (نسطوریان شرق) را عامل راهیابی تسبیح به [[جهان اسلام]] دانسته‌اند.<ref>علایی، ص۲۹</ref> | به نظر گلدسیهر تسبیح از بوداییان [[هند]] به [[اسلام]] راه پیدا کرده است.<ref> نکEI2, IX/741؛ نیز نک: ERE, X/852k</ref> برخی نیز [[مسیحیان]] (نسطوریان شرق) را عامل راهیابی تسبیح به [[جهان اسلام]] دانسته‌اند.<ref>علایی، ص۲۹</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
===شیعه=== | ===شیعه=== | ||
[[شیعیان]] معتقدند [[حضرت زهرا(س)]] از نخستین کسانی بود که از تسبیح استفاده می‌کرد و برای تسبیحات پس از [[نماز]] ([[تسبیحات حضرت زهرا(س)]]) رشته‌ای نخ پشمی که ۳۴ گره داشت، به کار می‌برد و بعدها از خاک مزار [[حمزه]] عموی پیامبر(ص) تسبیحی گلین ساخت. شیعیان نیز به پیروی از حضرت زهرا(س) برای [[تبرک]]، از [[تربت|تربت کربلا]]، مقتل [[حسین بن علی(ع)]]، تسبیح می‌سازند که به [[تسبیح تربت]] یا «تسبیح کربلایی» معروف است.<ref> مجلسی، ج۸۲، ص۳۳۳، ۳۴۱؛ بهار عجم، ج۱، ص۲۴۵؛ علایی، ص۲۹-۳۰؛ خاقانی، ص۳۶۰</ref> [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] نیز در پاسخ به اعتراض [[یزید بن معاویه|یزید]] هنگامی که حضرت در دستش تسبیح کوچکی بود و مشغول ذکر بود روایتی به نقل از پدرش و او به نقل از جدش رسول خدا نقل کرد که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] وقتى نماز صبح را مى خواند و فراغت مى يافت ، بدون اينكه با كسى سخنى بگويد، تسبيحى را كه مقابلش بود برمى داشت و مى گفت : «اللهم إني أصبحت أُسبّحك و أحمدك و أهللك و أكبرك و أمجدك بعدد ما أدير به سبحتي» بار الها! صبح كردم ترا تسبيح مى‌گويم ، حمد مى‌نمايم ، به كلمه توحيد يادت مى‌كنم ، تكبيرت مى‌گويم ، و تمجيدت مى‌نمايم به عدد دانه‌هاى تسبيحى كه مى‌گردانم . سپس تسبيح را به دست مى گرفت بدون اينكه تسبيح بگويد و مى‌فرمود: اين گرداندن تسبيح ، ذكر خدا محسوب مى شود... و من اين كار را به پيروى از جدّم رسول اكرم (ص ) انجام مى‌دهم | [[شیعیان]] معتقدند [[حضرت زهرا(س)]] از نخستین کسانی بود که از تسبیح استفاده می‌کرد و برای تسبیحات پس از [[نماز]] ([[تسبیحات حضرت زهرا(س)]]) رشته‌ای نخ پشمی که ۳۴ گره داشت، به کار می‌برد و بعدها از خاک مزار [[حمزه]] عموی پیامبر(ص) تسبیحی گلین ساخت. شیعیان نیز به پیروی از حضرت زهرا(س) برای [[تبرک]]، از [[تربت|تربت کربلا]]، مقتل [[حسین بن علی(ع)]]، تسبیح می‌سازند که به [[تسبیح تربت]] یا «تسبیح کربلایی» معروف است.<ref> مجلسی، ج۸۲، ص۳۳۳، ۳۴۱؛ بهار عجم، ج۱، ص۲۴۵؛ علایی، ص۲۹-۳۰؛ خاقانی، ص۳۶۰</ref> [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] نیز در پاسخ به اعتراض [[یزید بن معاویه|یزید]] هنگامی که حضرت در دستش تسبیح کوچکی بود و مشغول ذکر بود روایتی به نقل از پدرش و او به نقل از جدش رسول خدا نقل کرد که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] وقتى نماز صبح را مى خواند و فراغت مى يافت ، بدون اينكه با كسى سخنى بگويد، تسبيحى را كه مقابلش بود برمى داشت و مى گفت : «اللهم إني أصبحت أُسبّحك و أحمدك و أهللك و أكبرك و أمجدك بعدد ما أدير به سبحتي» بار الها! صبح كردم ترا تسبيح مى‌گويم ، حمد مى‌نمايم ، به كلمه توحيد يادت مى‌كنم ، تكبيرت مى‌گويم ، و تمجيدت مى‌نمايم به عدد دانه‌هاى تسبيحى كه مى‌گردانم . سپس تسبيح را به دست مى گرفت بدون اينكه تسبيح بگويد و مى‌فرمود: اين گرداندن تسبيح ، ذكر خدا محسوب مى شود... و من اين كار را به پيروى از جدّم رسول اكرم (ص ) انجام مى‌دهم<ref>قمی، نفس‌المهموم، الناشر : المكتبة الحيدرية، ص۴۱۳. | ||
</ref> | </ref> | ||
== ساختمان == | ==ساختمان== | ||
=== تعداد مهره‌ها === | ===تعداد مهره‌ها=== | ||
تسبیح غالبا ۱۰۰ دانه یا مهره دارد که [[اسلام|مسلمانان]] و [[شیعه|شیعیان]] آن را نشانۀ ۱۰۰ اسم [[خداوند]] و یا نمادی از شماره [[تسبیحات حضرت زهرا]] می‌دانند. | تسبیح غالبا ۱۰۰ دانه یا مهره دارد که [[اسلام|مسلمانان]] و [[شیعه|شیعیان]] آن را نشانۀ ۱۰۰ اسم [[خداوند]] و یا نمادی از شماره [[تسبیحات حضرت زهرا]] می‌دانند. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
===بخش‌های تسبیح=== | ===بخش‌های تسبیح=== | ||
[[پرونده:ساختمان تسبیح.jpg | [[پرونده:ساختمان تسبیح.jpg|بندانگشتی|307x307px|قسمت‌های مختلف تسبیح]] | ||
هر تسبیح از چند بخش تشکیل می‌شود: | هر تسبیح از چند بخش تشکیل می‌شود: | ||
*سر تسبیح یا منگوله: هر تسبیح دارای یک یا دو منگوله است. منگوله‌های برخی تسبیحهای نفیس، زربافت یا نقره بافت است. | *سر تسبیح یا منگوله: هر تسبیح دارای یک یا دو منگوله است. منگوله‌های برخی تسبیحهای نفیس، زربافت یا نقره بافت است. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
*سنگهای معدنی گران‌بها، مانند عقیق، یشم، یاقوت، مروارید، زمرد، فیروزه، لاجورد و جز آنها؛ از جمله معروف‌ترین تسبیحهای ساخته‌شده از سنگهای معدنی، تسبیح «شاد مقصود» یا «شاه مقصود» است که از سنگی خاص از معادن [[قندهار]] [[افغانستان]] ساخته می‌شود و نوعی از آن بسیار کمیاب و گران‌بهاست. تسبیح عقیق از معادن [[یمن]] ساخته می‌شود که به تسبیح یمانی معروف است. | *سنگهای معدنی گران‌بها، مانند عقیق، یشم، یاقوت، مروارید، زمرد، فیروزه، لاجورد و جز آنها؛ از جمله معروف‌ترین تسبیحهای ساخته‌شده از سنگهای معدنی، تسبیح «شاد مقصود» یا «شاه مقصود» است که از سنگی خاص از معادن [[قندهار]] [[افغانستان]] ساخته می‌شود و نوعی از آن بسیار کمیاب و گران‌بهاست. تسبیح عقیق از معادن [[یمن]] ساخته می‌شود که به تسبیح یمانی معروف است. | ||
*چوب، میوه و هستۀ میوۀ برخی درختان مانند آبنوس، شمشاد، یُسر و سَنْدَلوس <ref>[https://sangshenas.com/sandeloos/#i سندلوس چیست و از چه ساخته شده است؟]، سایت سنگ‌شناس.</ref> و خرما. | *چوب، میوه و هستۀ میوۀ برخی درختان مانند آبنوس، شمشاد، یُسر و سَنْدَلوس<ref>[https://sangshenas.com/sandeloos/#i سندلوس چیست و از چه ساخته شده است؟]، سایت سنگ‌شناس.</ref> و خرما. | ||
*شاخ و استخوان و عاج حیواناتی مانند گوزن، شتر و فیل. | *شاخ و استخوان و عاج حیواناتی مانند گوزن، شتر و فیل. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
پس از [[غسل میت|غسل مردگان]]، دست مردگان مرد را با تسبیحی ۱۰۰ یا ۳۳ دانه از [[تربت | تربت کربلا]] می‌دهند و مردگان زن را با دست‌بند و انگشتر و گلوبندی تسبیح مانند که از خاک [[کربلا]] تهیه شده و نام «[[پنج تن]]» بر آن حک شده است، می‌آرایند.<ref> بلوکباشی، ص۷۶؛ کتیرایی، ص۲۵۱؛ نیز نک: ه د، تربت</ref> | پس از [[غسل میت|غسل مردگان]]، دست مردگان مرد را با تسبیحی ۱۰۰ یا ۳۳ دانه از [[تربت | تربت کربلا]] می‌دهند و مردگان زن را با دست‌بند و انگشتر و گلوبندی تسبیح مانند که از خاک [[کربلا]] تهیه شده و نام «[[پنج تن]]» بر آن حک شده است، می‌آرایند.<ref> بلوکباشی، ص۷۶؛ کتیرایی، ص۲۵۱؛ نیز نک: ه د، تربت</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[مهر نماز]] | *[[مهر نماز]] | ||
* [[تسبیح]] | *[[تسبیح]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آنندراج، محمدپادشاه، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۳۶ش. | * آنندراج، محمدپادشاه، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۳۶ش. | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله:[https://www.cgie.org.ir/fa/article/224226/%D8%AA%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AD%D8%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%B3%D8%A8%D8%AD%D9%87 | *منبع مقاله:[https://www.cgie.org.ir/fa/article/224226/%D8%AA%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AD%D8%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%B3%D8%A8%D8%AD%D9%87 دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی] | ||
* منبع مقاله:[http://rch.ac.ir/article/Details/10879 دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله:[http://rch.ac.ir/article/Details/10879 دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [http://ichodoc.ir/p-a/CHANGED/28/HTML/28_20003.htm تسبیح و اقسام آن] | *[http://ichodoc.ir/p-a/CHANGED/28/HTML/28_20003.htm تسبیح و اقسام آن] | ||
{{نمازها}} | {{نمازها}} | ||
{{دعا}} | {{دعا}} | ||