پرش به محتوا

تبری: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح نشانی وب
(اصلاح نشانی وب)
خط ۲۷: خط ۲۷:


== ملازمه میان تولی و تبری ==
== ملازمه میان تولی و تبری ==
هر چند این دو مطلب به عنوان دو واجب از فروع دین به صورت مستقل مطرح شده اند. <ref>مطهری، آشنایی با قرآن، ج۳، ص۷۴.https://lms.motahari.ir/book-page/20/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%203?page=75</ref> ولی با توجه به رابطه‌ای که میانشان برقرار است در روایات، بر همراهی [[تولی]] با [[تبری]] تاکید شده است و در
هر چند این دو مطلب به عنوان دو واجب از فروع دین به صورت مستقل مطرح شده اند. <ref>[https://lms.motahari.ir/book-page/20/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%203?page=75 مطهری، آشنایی با قرآن، ج۳، ص۷۴]</ref> ولی با توجه به رابطه‌ای که میانشان برقرار است در روایات، بر همراهی [[تولی]] با [[تبری]] تاکید شده است و در
روایات متعددی در کنار هم ذکر شده و هر دو با هم نشانه پیروی و محبت و دوستی [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت (ع)]] معرفی شده‌اند. در برخی [[حدیث|روایات]] ادعا کننده ولایت بدون تبرّی دروغگو خوانده شده و در برخی، ولایت و برائت با هم نشانه کمال دین؛ و در برخی دوستی و دشمنی در راه خدا و دوستی با دوستان خداوند و دشمنی با دشمنانش از محکم‌ترین دستگیره‌های ایمان دانسته شده است. <ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۵۷.</ref>[[مرتضی مطهری|مطهری]] متفکر و دانشمند شیعی در توضیح این دو فرع از فروع دین و بیان رابطه میان آن دو می‌گوید: [[شیعه]] معتقد است که فروع دین ده تاست و نهم و دهم را [[تولی|تَولّی]] و تَبرّی می‌شمارد و معنی آن این است که هرکس باید به ولایت [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‏طالب]] علیه السلام معتقد باشد ولی همین مقدار کافی نیست و در همان حال بایستی یک حالت منفی نیز داشته باشد، یعنی آنچه را که ضد علی و راه اوست نفی و انکار کند چنان‌چه در توحید هم تنها ایمان به [[الله]] کافی نیست بلکه بایستی نفی [[طاغوت]] در کنار آن قرار بگیرد.<ref>مطهری، آشنایی با قرآن، ج۲، ص۷۷.https://lms.motahari.ir/book-page/19/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%202?page=77</ref> {{یاد| آیه ۲۵۶ [[سوره بقره]] به این مطلب تصریح کرده است: «فَمَنْ یکفُرْ بِالطّاغوتِ وَ یؤْمِنْ بِاللهِ فَقَدِ اسْتَمْسَک بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی‏ لَا انْفِصَامَ لَهَا» پس هر كس به طاغوت كفر ورزد، و به خدا ايمان آورد، به يقين، به دستاويزى استوار، كه آن را گسستن نيست، چنگ زده است.}}
روایات متعددی در کنار هم ذکر شده و هر دو با هم نشانه پیروی و محبت و دوستی [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت (ع)]] معرفی شده‌اند. در برخی [[حدیث|روایات]] ادعا کننده ولایت بدون تبرّی دروغگو خوانده شده و در برخی، ولایت و برائت با هم نشانه کمال دین؛ و در برخی دوستی و دشمنی در راه خدا و دوستی با دوستان خداوند و دشمنی با دشمنانش از محکم‌ترین دستگیره‌های ایمان دانسته شده است. <ref>مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۵۷.</ref>[[مرتضی مطهری|مطهری]] متفکر و دانشمند شیعی در توضیح این دو فرع از فروع دین و بیان رابطه میان آن دو می‌گوید: [[شیعه]] معتقد است که فروع دین ده تاست و نهم و دهم را [[تولی|تَولّی]] و تَبرّی می‌شمارد و معنی آن این است که هرکس باید به ولایت [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی‏طالب]] علیه السلام معتقد باشد ولی همین مقدار کافی نیست و در همان حال بایستی یک حالت منفی نیز داشته باشد، یعنی آنچه را که ضد علی و راه اوست نفی و انکار کند چنان‌چه در توحید هم تنها ایمان به [[الله]] کافی نیست بلکه بایستی نفی [[طاغوت]] در کنار آن قرار بگیرد.<ref>[https://lms.motahari.ir/book-page/19/آشنایی%20با%20قرآن،%20ج%202?page=77 مطهری، آشنایی با قرآن، ج۲، ص۷۷]</ref> {{یاد| آیه ۲۵۶ [[سوره بقره]] به این مطلب تصریح کرده است: «فَمَنْ یکفُرْ بِالطّاغوتِ وَ یؤْمِنْ بِاللهِ فَقَدِ اسْتَمْسَک بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی‏ لَا انْفِصَامَ لَهَا» پس هر كس به طاغوت كفر ورزد، و به خدا ايمان آورد، به يقين، به دستاويزى استوار، كه آن را گسستن نيست، چنگ زده است.}}
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول =از سخنان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم (ص)]]: «إن أوثق عرى الايمان الحب في الله والبغض في الله وتَوالي وليّ الله و تَعادي عدوّ الله» محكم‌ترین حلقۀ ايمان، '''دوستى در راه خدا و دشمنى در راه خدا''' و مهرورزى با دوستان خدا و بى‌زارى از دشمنان خدا است. [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]]، [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]]، ج۲۷، ص۵۷.|تاریخ بایگانی | | منبع =|تراز = وسط| عرض = 450px | اندازه خط = 13px|رنگ پس‌زمینه =#FFF7E6| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول =از سخنان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم (ص)]]: «إن أوثق عرى الايمان الحب في الله والبغض في الله وتَوالي وليّ الله و تَعادي عدوّ الله» محكم‌ترین حلقۀ ايمان، '''دوستى در راه خدا و دشمنى در راه خدا''' و مهرورزى با دوستان خدا و بى‌زارى از دشمنان خدا است. [[محمدباقر مجلسی|مجلسی]]، [[بحار الانوار (کتاب)|بحارالانوار]]، ج۲۷، ص۵۷.|تاریخ بایگانی | | منبع =|تراز = وسط| عرض = 450px | اندازه خط = 13px|رنگ پس‌زمینه =#FFF7E6| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}


خط ۳۸: خط ۳۸:
وجود روایاتی {{یاد|عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ‌ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَّبَنَا إِلَى النَّاسِ وَ لَمْ يُبَغِّضْنَا إِلَيْهِمْ أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ يَرْوُونَ‌ مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَكَانُوا بِهِ أَعَزَّ وَ مَا اسْتَطَاعَ أَحَدٌ أَنْ يَتَعَلَّقَ عَلَيْهِمْ بِشَيْ‌ءٍ وَ لَكِنْ أَحَدُهُمْ يَسْمَعُ الْكَلِمَةَ فَيَحُطُّ إِلَيْهَا عَشْراً [[یحیی بن ابی‌القاسم اسدی| ابوبصير]] مى‌گويد:از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‌فرمود:خداوند رحمت كند بنده‌اى را كه ما را محبوب مردم سازد و ما را با آنها دشمن نمى‌كند.بخدا سوگند اگر همان زيبايی‌هایى سخنان ما را براى آنها نقل مى‌كردند،بهتر بود و کسى نمى‌توانست در آنان دست اندازى کند،ولى يکى از آنها سخنى از ما مى‌شنود و آن را ده چندان مى‌کند. کلینی،کافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۹ }}که احتراز از هرگونه تحریک عاطفی و برانگیختن فضای بدبینی را توصیه کرده است، در اتخاذ این [[سیره]] بی‌تردید مؤثر بوده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۹.</ref>{{یاد| [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] در روایتی در رابطه با نماز خواندن در صفوف [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] فرموده: مَنْ صَلَّى مَعَهُمْ فِي الصَّفِّ الْأَوَّلِ، فَكَأَنَّمَا صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ فِي الصَّفِّ الْأَوَّلِ.هر كس با ايشان (اهل سنّت) در صفّ‌ اول نماز بخواند همانند كسى است كه در صف اول پشت سر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا]] صلّى اللّٰه عليه و آله نماز كرده باشد. آیت الله  [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] شیعه در توضیح این روایت می گوید: تعبیر به بودن در صف اول با رسول خدا (ص) و امثال آن به سبب این است که این کار موجب تقویت صفوف مسلمین می شود.
وجود روایاتی {{یاد|عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ‌ رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً حَبَّبَنَا إِلَى النَّاسِ وَ لَمْ يُبَغِّضْنَا إِلَيْهِمْ أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ يَرْوُونَ‌ مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَكَانُوا بِهِ أَعَزَّ وَ مَا اسْتَطَاعَ أَحَدٌ أَنْ يَتَعَلَّقَ عَلَيْهِمْ بِشَيْ‌ءٍ وَ لَكِنْ أَحَدُهُمْ يَسْمَعُ الْكَلِمَةَ فَيَحُطُّ إِلَيْهَا عَشْراً [[یحیی بن ابی‌القاسم اسدی| ابوبصير]] مى‌گويد:از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مى‌فرمود:خداوند رحمت كند بنده‌اى را كه ما را محبوب مردم سازد و ما را با آنها دشمن نمى‌كند.بخدا سوگند اگر همان زيبايی‌هایى سخنان ما را براى آنها نقل مى‌كردند،بهتر بود و کسى نمى‌توانست در آنان دست اندازى کند،ولى يکى از آنها سخنى از ما مى‌شنود و آن را ده چندان مى‌کند. کلینی،کافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۹ }}که احتراز از هرگونه تحریک عاطفی و برانگیختن فضای بدبینی را توصیه کرده است، در اتخاذ این [[سیره]] بی‌تردید مؤثر بوده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۰۹.</ref>{{یاد| [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] در روایتی در رابطه با نماز خواندن در صفوف [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] فرموده: مَنْ صَلَّى مَعَهُمْ فِي الصَّفِّ الْأَوَّلِ، فَكَأَنَّمَا صَلَّى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ فِي الصَّفِّ الْأَوَّلِ.هر كس با ايشان (اهل سنّت) در صفّ‌ اول نماز بخواند همانند كسى است كه در صف اول پشت سر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا]] صلّى اللّٰه عليه و آله نماز كرده باشد. آیت الله  [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] شیعه در توضیح این روایت می گوید: تعبیر به بودن در صف اول با رسول خدا (ص) و امثال آن به سبب این است که این کار موجب تقویت صفوف مسلمین می شود.


  و بی شک کسی که در صف اول با رسول خدا (ص) نماز می خواند نمازش باطل نمی باشد.http://eshia.ir/feqh/archive/text/makarem/feqh/92/920926 }}
  و بی شک کسی که در صف اول با رسول خدا (ص) نماز می خواند نمازش باطل نمی باشد. [http://eshia.ir/feqh/archive/text/makarem/feqh/92/920926 صحت و عدم صحت نمازی که با اهل سنت خوانده می شود]}}


با این‌همه، نمونه‌هایی از تبرّی جستن در دوره استقرار برخی حکومت‌های شیعی مانند [[آل بویه]] و [[فاطمیان]] و [[صفویان]] و [[عادل شاهیان]] و [[نظام شاهیان]] و [[قطب شاهیان]] گزارش شده است.<ref>(رجوع کنید به همدانی، تکملة تاریخ الطبری، ج ۱، ص۱۸۳، ۱۸۷؛ ابن جوزی، المنتظم، ج ۱۴، ص۱۵۰-۱۵۱؛ ابن اثیر، الكامل فى‌ التاريخ، ج ۸، ص۵۴۲-۵۴۳؛ ابن خلّکان، وفيات‌الاعيان، ج ۱، ص۴۰۷؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات ۳۵۱-ق، ص۸، ۲۴۸؛ مقریزی، اتعاظ الحنفا، ج ۱، ص۱۴۲، ۱۴۵-۱۴۶، مقریزی، کتاب المواعظ و الاعتبار، ج ۲، ص۲۸۶-۲۸۷، ۳۴۱-۳۴۲؛ فرشته، تاریخ فرشته، ج ۲، ص۱۱، ۱۰۹-۱۱۳؛ عزّاوی، تاریخ العراق بین احتلالین، ج ۳، ص۳۴۱-۳۴۳؛ فلسفی، زندگانی شاه عباس اول، ج ۳، ص۸۸۹، ۸۹۴، ۸۹۵.</ref>
با این‌همه، نمونه‌هایی از تبرّی جستن در دوره استقرار برخی حکومت‌های شیعی مانند [[آل بویه]] و [[فاطمیان]] و [[صفویان]] و [[عادل شاهیان]] و [[نظام شاهیان]] و [[قطب شاهیان]] گزارش شده است.<ref>(رجوع کنید به همدانی، تکملة تاریخ الطبری، ج ۱، ص۱۸۳، ۱۸۷؛ ابن جوزی، المنتظم، ج ۱۴، ص۱۵۰-۱۵۱؛ ابن اثیر، الكامل فى‌ التاريخ، ج ۸، ص۵۴۲-۵۴۳؛ ابن خلّکان، وفيات‌الاعيان، ج ۱، ص۴۰۷؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات ۳۵۱-ق، ص۸، ۲۴۸؛ مقریزی، اتعاظ الحنفا، ج ۱، ص۱۴۲، ۱۴۵-۱۴۶، مقریزی، کتاب المواعظ و الاعتبار، ج ۲، ص۲۸۶-۲۸۷، ۳۴۱-۳۴۲؛ فرشته، تاریخ فرشته، ج ۲، ص۱۱، ۱۰۹-۱۱۳؛ عزّاوی، تاریخ العراق بین احتلالین، ج ۳، ص۳۴۱-۳۴۳؛ فلسفی، زندگانی شاه عباس اول، ج ۳، ص۸۸۹، ۸۹۴، ۸۹۵.</ref>
خط ۱۱۳: خط ۱۱۳:
== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/7351 دانشنامه جهان اسلام]
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/7351 دانشنامه جهان اسلام]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/224498/%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%A7-%D9%88-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%D8%A7 تولی و تبری در دایره المعرف بزرگ اسلامی]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/224498/تولا-و-تبرا تولی و تبری در دایره المعرف بزرگ اسلامی]
{{فروع دین}}
{{فروع دین}}
{{امامت}}
{{امامت}}