ملاصدرا: تفاوت میان نسخه‌ها

| وبگاه رسمی        =

}}

صدرالدین شیرازی شاگرد [[میرداماد]] و [[شیخ بهایی]] است و [[ملا محسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]] و [[عبدالرزاق لاهیجی]] را از معروف‌ترین شاگردان او دانسته‌اند. او در [[شیراز]]، [[اصفهان]] و [[قم]] زندگی می‌کرد و در کنار آثار متعدد فلسفی، کتاب‌هایی نیز در زمینه [[تفسیر ملاصدرا (کتاب)|تفسیر قرآن]] و [[شرح اصول کافی ملا صدرا|شرح اصول کافی]] نگاشت.

به گفته [[سید جلال‌الدین آشتیانی]]، تاریخ تولد ملاصدرا در منابع ثبت نشده است؛<ref>آشتیانی، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، ۱۳۷۸ش، ص۲۲.</ref> اما برخی تولد او را ۹۷۹<ref>آشتیانی، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، ۱۳۷۸ش، ص۲۲.</ref> یا ۹۸۰ق<ref>عبودیت، درآمدی به نظام حکمت صدرائی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۷.</ref> دانسته‌اند. ملاصدرا در [[شیراز]] به دنیا آمد.<ref>دانشمندان و سخن سرایان فارس، ۱۳۳۹ش، ج۳، ص۴۳۸.</ref> گفته‌اند پدرش ابراهیم بن یحیی قوامی از وزیران دولت فارس به مرکزیت [[شیراز]] و از خاندان قوامی بود<ref>آشتیانی، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، ۱۳۷۸ش، ص۲۲.</ref> و صاحب فرزند نمی‌شد. پدر[[نذر]] کرد در صورتی که [[خدا|خداوند]] به او پسری صالح و موحد ببخشد، به فقیران و اهل علم بسیار کمک کند.<ref>مقدمه محمدرضا مظفر بر الحکمة المتعالیة، ص۵.</ref> صدرالمتألهین اموالی را که از پدرش برجای مانده بود در تحصیل علم صرف کرد.<ref>[https://news.avayetowheed.ir/print/?id=3274 «ملاصدرا»]، پورتال خبری آوای توحید.</ref> وفات وی در [[سال ۱۰۵۰ هجری قمری|سال ۱۰۵۰ق]] و به هنگامی بوده است که برای هفتمین بار به سفر [[حج]] می‌رفته و یا از سفر بازمی‌گشته است؛<ref>مقدمه محمدرضا مظفر بر الحکمة المتعالیة، ص۵.</ref> اما به گفته نوه‌اش، ملاصدرا در سال ۱۰۴۵ق درگذشت.<ref>عبودیت، درآمدی به نظام حکمت صدرائی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۹.</ref> پیکر او را به [[نجف]] برده و در [[حرم امام علی(ع)]] به خاک سپردند.<ref>عبودیت، درآمدی به نظام حکمت صدرائی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۹.</ref>

وی شش فرزند داشته است:

{{ستون-شروع|۲}}

پس از اصفهان، دوباره به شیراز بازگشت. وی در شیراز در [[مدرسه خان (شیراز)|مدرسه خان]] تدریس می‌کرد.<ref>تاریخ آثار العجم، ص۴۹۵، ذیل مدرسه خان شیراز.</ref> در شیراز برخی از علما وی را آزار دادند و او شیراز را به سوی کهک یکی از روستاهای اطراف قم ترک کرد<ref>سید ابوالحسن قزوینی، سه مقاله و دو نامه، بی تا، ص۲.</ref> و سال‌ها در انزوا به [[ریاضت]] و [[تزکیه]] پرداخت. پس از این دوران وی به تألیف و تأسیس مکتب فلسفی خود روی آورد و تا پایان عمر بدان مشغول بود. مطابق برخی اسناد وی بخش پایانی زندگی را در قم گذراند.

زندگی علمی صدرا را می‌توان در سه مرحله خلاصه کرد:

*فلسفه عرفانی: برخی نیز حکمت متعالیه را فلسفه عرفانی خوانده‌اند. ملاصدرا از متون عرفان نظری بویژه [[محی الدین عربی|ابن عربی]] بسیار استفاده کرده است.<ref>نک:ندری، ۱۹۲.</ref> حکمت متعالیه تلاشی برای فلسفه سازی عرفان نظری است.<ref>حکیمی، ۴۱۳.</ref>بر همین مبنا او را عارف متفلسف دانسته‌اند نه فیلسوف متأله<ref>روضاتی، ص۱۸۱.</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان =| آیت الله [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی]] فیلسوف والاهی‌دان:{{سخ}}

دو کار پهلوانانه‌ای که مرحوم صدر المتألهین کرد این است که اولاً علم را نه تنها از قلمرو اعراض نُه‌گانه به درآورد بلکه از حوزه ماهیت آزاد کرد و علم را نحوه وجود دانست، وقتی نحوه وجود باشد از سنخ ماهیت نیست، وقتی از سنخ ماهیت نبود نه جوهر است و نه عرَض و اگر از سنخ جوهر و عرض نبود علم حصولی به آن ممکن نیست، چون وجود خارجی را باید یافت، باید به حضور آن رفت و عالم شد| منبع =* '''منبع''':https://javadi.esra.ir/fa/w/پیام-آیت-الله-العظمی-جوادی-آملی-به-مناسبت-روز-بزرگ| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

{{اصلی|فهرست آثار ملا صدرا}}

[[پرونده:دستخط ملاصدرا.jpg|۲۰۰px|بندانگشتی|صفحهٔ آخر کتاب الصراط المستقیم میرداماد، به خط و امضای ملاصدرا]]

ملاصدرا آثار فراوانی را در موضوعات مختلف نگاشته است.

مهمترین آثار وی بدین شرح است:

*شرح اصول الکافی: این شرح ناتمام در ۷ جلد منتشر شده است.<ref> [https://hawzah.net/fa/Article/View/79415 نصیری، «نگاهی به شرح صدرالمتألهین بر اصول الکافی»].</ref>

===ترجمه به دیگر زبان‌ها===

بنیاد حکمت اسلامی صدرا در نظر دارد که آثار صدرا را به انگلیسی ترجمه کند.<ref>همان.</ref>

وجوب، امکان و امتناع که به مواد ثلاث شهره‌اند، پیش از صدرا وصف ماهیت بودند. امکان در ماهیت به معنای مقتضی بودن نسبت به وجود و عدم است. این معنا نمی‌تواند در وجود راه یابد؛ زیرا هر وجودی ضرورت دارد.امکان در مورد وجود به معنای فقر و حاجت و وابستگی ذاتی است،وجودات امکانی به تمام هویتشان مرتبط به غیر و متعلّق به غیر هستند، درحالی که ماهیات چنین نیستند؛ زیرا هرچند برای ماهیات خارج از ظرف وجود ثبوتی نیست، امّا عقل می‌تواند آن‌ها را به طور مستقل از غیر تصوّر کند.<ref>اسفار، ج۱، ص۸۷، ۴۱۲.</ref>

{{اصلی|حرکت جوهری}}

پیش از صدرالمتألّهین حرکت را منحصر در چهار مقوله: «کَمّ» و «کیف» و «أین» و «وَضع» می‌دانستند. حکیمان پیش از صدرالمتألّهین به حرکت در جوهر توجّه داشته‌اند، لکن آن را ممتنع می‌دانستند. صدرالمتألّهین حرکت در جوهر را نیز اثبات کرد و درواقع ثابت کرد که جهان مادی، جهانی است سیال و گذرا که لحظه‌ای قرار و آرام ندارد و تا استعدادهای وجودی آن به فعلیت نیانجامد، از حرکت بازنمی ایستد. او وجود را به ثابت و سیال تقسیم و حرکت را از احکام تقسیمی وجود دانست و بحث از آن را یکی از مباحث مهمّ امور عامّه در فلسفه معرّفی کرد.

{{پایان}}

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* آشتیانی، جلال الدین، شرح حال و آرای فلسفی ملا صدرا، قم، دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، ۱۳۷۸ش.