سید محمدهاشم خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''میرزا محمدهاشم بن | '''میرزا محمدهاشم بن زین‌العابدین خوانساری چهارسوقی''' ([[سال ۱۲۳۵ هجری قمری|۱۲۳۵]]-[[سال ۱۳۱۸ هجری قمری|۱۳۱۸ق]]) [[فقیه]] [[شیعی]] که حدود سی سال در بخشی از [[ایران]] [[مرجع تقلید]] [[شیعیان]] بود. وی در [[خوانسار]] نزد [[محمد باقر خوانساری|محمدباقر خوانساری]]، در [[اصفهان]] نزد [[صدرالدین عاملی]] و در [[نجف]] نزد [[شیخ مرتضی انصاری]] شاگردی کرد. [[ابو تراب خوانساری|ابوتراب خوانساری]] و [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم طباطبائی یزدی]] از شاگردان او بودند. | ||
خوانساری، آثاری در [[فقه]]، [[حدیث]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[علم کلام|کلام]]، [[علم رجال|رجال]] و [[فلسفه]] تالیف کرد. [[مبانی الاصول (کتاب)|مبانی الاصول]] مهم‌ترین اثر اصولی او به شمار می‌آید. او در ۱۳۱۸ق، در نجف درگذشت و در [[وادی السلام]] به خاک سپرده شد. | خوانساری، آثاری در [[فقه]]، [[حدیث]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[علم کلام|کلام]]، [[علم رجال|رجال]] و [[فلسفه]] تالیف کرد. [[مبانی الاصول (کتاب)|مبانی الاصول]] مهم‌ترین اثر اصولی او به شمار می‌آید. او در ۱۳۱۸ق، در نجف درگذشت و در [[وادی السلام]] به خاک سپرده شد. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
میرزا هاشم خوانساری، در سال [[سال ۱۲۳۵ هجری قمری|۱۲۳۵ق]] در [[خوانسار]] به دنیا آمد. وی در[[۱۷ رمضان]]<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۷.</ref> ۱۳۱۸ق، هنگام رفتن به [[حج]] در [[نجف]] درگذشت و در [[وادی السلام]] [[دفن]] شد.<ref>بخشی، ص۱۸۷-۱۸۹؛ روضاتی، ص۱۱۷-۱۱۸.</ref> | میرزا هاشم خوانساری، در سال [[سال ۱۲۳۵ هجری قمری|۱۲۳۵ق]] در [[خوانسار]] به دنیا آمد. وی در[[۱۷ رمضان]]<ref>حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۷.</ref> ۱۳۱۸ق، هنگام رفتن به [[حج]] در [[نجف]] درگذشت و در [[وادی السلام]] [[دفن]] شد.<ref>بخشی، ص۱۸۷-۱۸۹؛ روضاتی، ص۱۱۷-۱۱۸.</ref> | ||
== نسب == | ==نسب== | ||
{{اصلی|خاندان خوانساری}} | {{اصلی|خاندان خوانساری}} | ||
میرزا هاشم فرزند [[زین العابدین خوانساری]]، نواده [[میر صغیر|میرصغیر]] و برادر [[محمدباقر خوانساری]] صاحب [[روضات الجنات|روضات]] بود. [[خاندان خوانساری]] یکی از خاندان‌های شیعی ایران است که نسب آنها به [[امام کاظم(ع)]] می‌رسد. | میرزا هاشم فرزند [[زین العابدین خوانساری|زین‌العابدین خوانساری]]، نواده [[میر صغیر|میرصغیر]] و برادر [[محمدباقر خوانساری]] صاحب [[روضات الجنات|روضات]] بود. [[خاندان خوانساری]] یکی از خاندان‌های شیعی ایران است که نسب آنها به [[امام کاظم(ع)]] می‌رسد. | ||
<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه خاندان خوانساری}}</div> | <div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه خاندان خوانساری}}</div> | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
خوانساری تحصیلاتش را در زادگاهش آغاز کرد او درس‌های مقدماتی را نزد پدرش، [[زین العابدین خوانساری]] و برادرش [[محمد باقر خوانساری| | خوانساری تحصیلاتش را در زادگاهش آغاز کرد او درس‌های مقدماتی را نزد پدرش، [[زین العابدین خوانساری|زین‌العابدین خوانساری]] و برادرش [[محمد باقر خوانساری|محمدباقر]] در خوانسار فرا گرفت. پس از درگذشت پدر بزرگش، [[ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری]] مشهور به میر صغیر (درگذشت ۱۲۴۰ق)، همراه پدر و خانواده به [[اصفهان]] مهاجرت کرد.<ref>بخشی، ص۱۹۱؛ روضاتی، ص۱۱۳؛ابن الرضا، ج۲، ص۵۸۱-۵۸۳ </ref> | ||
میرزا هاشم تحصیل فقه، اصول و دیگر علوم را در اصفهان آغاز کرد. او عمده تحصیلات خود را نزد [[صدرالدین عاملی]] (د۱۲۶۴)، که وی را پدر معنوی خویش خوانده و بعدها داماد او هم شد، گذراند.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۲-۳۱۳</ref> عاملی در اوایل جوانی | میرزا هاشم تحصیل فقه، اصول و دیگر علوم را در اصفهان آغاز کرد. او عمده تحصیلات خود را نزد [[صدرالدین عاملی]] (د۱۲۶۴)، که وی را پدر معنوی خویش خوانده و بعدها داماد او هم شد، گذراند.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۲-۳۱۳</ref> عاملی در اوایل جوانی محمدهاشم به [[اجتهاد]] وی تصریح کرد و اولین فردی بود که به او [[اجازۀ اجتهاد]] داد.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۳.</ref> | ||
خوانساری همچنین ده سال در درس فقه و اصول [[سید حسن بن علی مدرس اصفهانی]] (درگذشت ۱۲۷۳ق) شرکت کرد و در ۱۲۶۱ق از او نیز [[اجازه اجتهاد]] و [[روایت]] گرفت.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۳</ref> این اجازه‌نامه در آخر کتاب [[حل العسیر فی حل العصیر|حلُّ العسیر فی حِلِّ العَصیر]] خوانساری چاپ شده است.<ref>خوانساری، حل العسیر، ص۷۸.</ref> او پس از سال‌ها تحصیل در اصفهان به [[نجف]] رفت و ضمن تدریس فقه و اصول، در درس [[شیخ مرتضی انصاری]] (د ۱۲۸۱) حاضر شد. شیخ انصاری توجه ویژه‌ای به او داشت و خصوصی با وی مذاکره علمی می‌کرد. و به او اجازۀ اجتهاد داد.<ref>روضاتی، ص۱۱۴؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۴۹۶-۴۹۷</ref> | خوانساری همچنین ده سال در درس فقه و اصول [[سید حسن بن علی مدرس اصفهانی]] (درگذشت ۱۲۷۳ق) شرکت کرد و در ۱۲۶۱ق از او نیز [[اجازه اجتهاد]] و [[روایت]] گرفت.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۳</ref> این اجازه‌نامه در آخر کتاب [[حل العسیر فی حل العصیر|حلُّ العسیر فی حِلِّ العَصیر]] خوانساری چاپ شده است.<ref>خوانساری، حل العسیر، ص۷۸.</ref> او پس از سال‌ها تحصیل در اصفهان به [[نجف]] رفت و ضمن تدریس فقه و اصول، در درس [[شیخ مرتضی انصاری]] (د ۱۲۸۱) حاضر شد. شیخ انصاری توجه ویژه‌ای به او داشت و خصوصی با وی مذاکره علمی می‌کرد. و به او اجازۀ اجتهاد داد.<ref>روضاتی، ص۱۱۴؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۴۹۶-۴۹۷</ref> | ||
برخی دیگر از استادان و مشایخ روایی وی: | برخی دیگر از استادان و مشایخ روایی وی: | ||
* [[ابراهیم بن محمد حسن کلباسی]] (درگذشت۱۲۶۱) | *[[ابراهیم بن محمد حسن کلباسی]] (درگذشت۱۲۶۱) | ||
* [[اسدالله بیدآبادی]] | *[[اسدالله بیدآبادی]] | ||
* [[مهدی بن علی کاشف الغطاء]] (درگذشت۱۲۸۹).<ref>حرزالدین، ج۳، ص۲۷۶؛ روضاتی، ص۱۱۴؛ مهدوی، ص۵۳۵-۵۳۶.</ref> | *[[مهدی بن علی کاشف الغطاء]] (درگذشت۱۲۸۹).<ref>حرزالدین، ج۳، ص۲۷۶؛ روضاتی، ص۱۱۴؛ مهدوی، ص۵۳۵-۵۳۶.</ref> | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
[[میرزا حسین نوری]]، [[سید حسن صدر]] و [[محمد مرتضی کشمیری]] از او روایت نقل کرده‌اند.<ref>روضاتی، ص۱۱۶-۱۱۷؛ برای آگاهی از سایر شاگردان و راویان از او: نک، روضاتی، ص۱۱۶-۱۱۷؛ ابن الرضا، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۵۰۱-۵۰۳.</ref> | [[میرزا حسین نوری]]، [[سید حسن صدر]] و [[محمد مرتضی کشمیری]] از او روایت نقل کرده‌اند.<ref>روضاتی، ص۱۱۶-۱۱۷؛ برای آگاهی از سایر شاگردان و راویان از او: نک، روضاتی، ص۱۱۶-۱۱۷؛ ابن الرضا، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۵۰۱-۵۰۳.</ref> | ||
== مرجعیت == | ==مرجعیت== | ||
خوانساری، حدود سی سال در بخشی از [[ایران]] [[مرجع تقلید]] بود.<ref> حسینی یزدی و همکاران، ص۴۹۴.</ref> [[ناصر الدین شاه]] (حکومت: ۱۲۶۴-۱۳۱۳ق) به وی توجه داشت و در بازگشت او از سفر [[مشهد]] به دستور شاه، مردم [[تهران]] از او استقبال کردند.<ref>موسوی اصفهانی، ج۱، ص۱۴۲.</ref> محمد حسن خان اعتماد السلطنة (صنیع الدوله) که در دورۀ [[ناصرالدین شاه]] وزارت انطباعات و مناصبی دیگر را بر عهده داشت از کسانی است که میرزا | خوانساری، حدود سی سال در بخشی از [[ایران]] [[مرجع تقلید]] بود.<ref> حسینی یزدی و همکاران، ص۴۹۴.</ref> [[ناصر الدین شاه|ناصرالدین شاه]] (حکومت: ۱۲۶۴-۱۳۱۳ق) به وی توجه داشت و در بازگشت او از سفر [[مشهد]] به دستور شاه، مردم [[تهران]] از او استقبال کردند.<ref>موسوی اصفهانی، ج۱، ص۱۴۲.</ref> محمد حسن خان اعتماد السلطنة (صنیع الدوله) که در دورۀ [[ناصرالدین شاه]] وزارت انطباعات و مناصبی دیگر را بر عهده داشت از کسانی است که میرزا محمدهاشم را در [[تهران]] ملاقات کرده و او را ستوده است.<ref> اعتماد السلطنه، ص۱۹۶؛ موسوی اصفهانی،ج۱، ص۱۴۲.</ref> او را فقیهی عارف، زاهد، محقق و نویسنده‌ای کوشا دانسته‌اند.<ref> امینی، ج۲، ص۵۴۸؛ انصاری، ص۳۷۲.</ref> و در رثایش قصیده‌هایی سروده‌اند.<ref>بخشی، ص۱۸۷-۱۸۹؛ روضاتی، ص۱۱۷-۱۱۸.</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
*مجموعه مقالاتی با نام (المقالات اللطیفة فی المطالب المنیفة) که به مجمع الفوائد ضمیمه شده و حاوی مقالاتی دربارۀ مسائل متفرقۀ اصولی، فقهی، کلامی، حدیثی و رجالی است. | *مجموعه مقالاتی با نام (المقالات اللطیفة فی المطالب المنیفة) که به مجمع الفوائد ضمیمه شده و حاوی مقالاتی دربارۀ مسائل متفرقۀ اصولی، فقهی، کلامی، حدیثی و رجالی است. | ||
*اربعون حدیثاً، دیگر اثر حدیثی خوانساری است که آن را تألیف و شرح کرده است و نسخه‌ای خطی از آن در [[کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی]] در [[قم]] وجود دارد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۱، ص۴۳۱؛ حسینی اشکوری، ج۱، ص۲۶۲.</ref> | *اربعون حدیثاً، دیگر اثر حدیثی خوانساری است که آن را تألیف و شرح کرده است و نسخه‌ای خطی از آن در [[کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی]] در [[قم]] وجود دارد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۱، ص۴۳۱؛ حسینی اشکوری، ج۱، ص۲۶۲.</ref> | ||
* شرح مشیخة الفقیه | *شرح مشیخة الفقیه | ||
*اجازاتی برای برخی علما از جمله [[میرزا ابوالهدی کلباسی]] | *اجازاتی برای برخی علما از جمله [[میرزا ابوالهدی کلباسی]] | ||
*دو اثر رجالی الفوائد الرجالیة و الفلاحة که دومی خلاصۀ دو کتاب نفائس الفنون{{یاد| نوشته عزالدین آملی. د۷۵۳ق. دائرة المعارفی است جامع به زبان فارسی. دانشنامه بزرگ اسلامی، ج۲، ص۵۰۹ }} و اَزهار الجنان است.<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۱، ص۲۶۱؛ ج۱۰، ص۱۵۸، ۱۵۹، ج۱۴،ص۶۸؛ ج۱۶، ص۳۰۲-۳۳۹.</ref> | *دو اثر رجالی الفوائد الرجالیة و الفلاحة که دومی خلاصۀ دو کتاب نفائس الفنون{{یاد| نوشته عزالدین آملی. د۷۵۳ق. دائرة المعارفی است جامع به زبان فارسی. دانشنامه بزرگ اسلامی، ج۲، ص۵۰۹ }} و اَزهار الجنان است.<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۱، ص۲۶۱؛ ج۱۰، ص۱۵۸، ۱۵۹، ج۱۴،ص۶۸؛ ج۱۶، ص۳۰۲-۳۳۹.</ref> | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
==فرزندان== | ==فرزندان== | ||
[[جمال الدین بن محمد هاشم خوانساری|جمال الدین]]، فرزند و شاگرد میرزاهاشم بود از او [[اجازه اجتهاد]] گرفت. او چند رساله دربارۀ [[فقه]] و [[اصول]] تألیف کرد و در ۱۳۳۹ق درگذشت. نخست در [[تخت فولاد اصفهان]] کنار عمویش [[محمد باقر خوانساری| | [[جمال الدین بن محمد هاشم خوانساری|جمال الدین]]، فرزند و شاگرد میرزاهاشم بود از او [[اجازه اجتهاد]] گرفت. او چند رساله دربارۀ [[فقه]] و [[اصول]] تألیف کرد و در ۱۳۳۹ق درگذشت. نخست در [[تخت فولاد اصفهان]] کنار عمویش [[محمد باقر خوانساری|محمدباقر]] به خاک سپرده شد و سپس در ۱۳۴۸ق به نزدیک قبر پدرش در اصفهان منتقل شد.<ref>روضاتی، ص۱۱۹-۱۲۰؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۳۳۷، ۵۰۵-۵۰۶</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| خط ۱۲۷: | خط ۱۲۷: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8865&&searchText دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8865&&searchText دانشنامه جهان اسلام] | ||
*[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=8459 فوایدی در تراجم کتاب‌شناسی از آیت الله میرزا محمدهاشم خوانساری] | *[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=8459 فوایدی در تراجم کتاب‌شناسی از آیت الله میرزا محمدهاشم خوانساری] | ||
*[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=101557 تبیان] | *[http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=101557 تبیان] | ||