پرش به محتوا

اوس و خزرج: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۵: خط ۵۵:
روابط میان‌ یهودیان‌ و اوس‌ و خزرج‌، نخست‌ بر مبنای‌ همکاری‌، به‌ ویژه‌ در کشاورزی‌ شکل‌ گرفت‌، اما اندک‌ اندک‌ با فزونی‌ یافتن‌ شمار مهاجران‌، تسلط یهودیان‌ رو به‌ کاهش‌ نهاد. بعید نیست‌ از همین‌ دوران‌، با تشکیل‌ بطون‌ و شاخه‌های‌ گوناگون‌، روند جدایی‌ دو تیره‌ از یکدیگر آغاز شده‌ باشد.
روابط میان‌ یهودیان‌ و اوس‌ و خزرج‌، نخست‌ بر مبنای‌ همکاری‌، به‌ ویژه‌ در کشاورزی‌ شکل‌ گرفت‌، اما اندک‌ اندک‌ با فزونی‌ یافتن‌ شمار مهاجران‌، تسلط یهودیان‌ رو به‌ کاهش‌ نهاد. بعید نیست‌ از همین‌ دوران‌، با تشکیل‌ بطون‌ و شاخه‌های‌ گوناگون‌، روند جدایی‌ دو تیره‌ از یکدیگر آغاز شده‌ باشد.


تسلط اوس‌ و خزرج‌ بر یثرب‌، موجب پدیده دیگری‌ شد که‌ در تعلق‌ این‌ شهر به‌ حوزه دو حکومت‌ دست‌ نشانده غسانی‌ و لخمی‌ ارتباط دارد. طبق‌ یک‌ روایت‌، یهودیان‌ به‌ عامل‌ دولت‌ [[ساسانی]] [[خراج]] و مالیات‌ می‌پرداختند و از سوی‌ ایشان‌، حکمرانی‌ یثرب‌ به‌ یهودیان‌ سپرده‌ شده‌ بود.<ref>ابن‌ رسته‌، الاعلاق‌ النفیسه، ج۷، ص۶۴.</ref>
تسلط اوس‌ و خزرج‌ بر یثرب‌، موجب پدیده دیگری‌ شد که‌ در تعلق‌ این‌ شهر به‌ حوزه دو حکومت‌ دست‌ نشانده غَسّانی‌ و لَخْمی‌ ارتباط دارد. طبق‌ یک‌ روایت‌، یهودیان‌ به‌ عامل‌ دولت‌ [[ساسانی]] [[خراج]] و مالیات‌ می‌پرداختند و از سوی‌ ایشان‌، حکمرانی‌ یثرب‌ به‌ یهودیان‌ سپرده‌ شده‌ بود.<ref>ابن‌ رسته‌، الاعلاق‌ النفیسه، نشر دارصادر، ج۷، ص۶۴.</ref>


بنابر روایت‌ دیگری‌، اوس‌ و خزرج‌ پس‌ از آنکه‌ از ستم‌ فرماندار یهودی‌ شهر به‌ ستوه‌ آمدند، از غسانیان‌ یاری‌ طلبیدند. مالک‌ بن‌ عجلان‌ از بنی‌ غسان‌ به‌ یاری‌ ایشان‌ آمد و از آن‌ پس‌ دوره سیادت‌ اوس‌ و خزرج‌ بر یثرب‌ آغاز شد.<ref>نک: سمهودی‌، وفاء الوفاء، ج۱، صص۱۷۸ بب؛ قس‌: مهران‌، تاریخ‌ العرب‌ القدیم‌، صص۴۶۲-۴۶۴</ref>
بنابر روایت‌ دیگری‌، اوس‌ و خزرج‌ پس‌ از آنکه‌ از ستم‌ فرماندار یهودی‌ شهر به‌ ستوه‌ آمدند، از غسانیان‌ یاری‌ طلبیدند. مالک‌ بن‌ عِجْلان‌ از بنی‌ غَسّان‌ به‌ یاری‌ ایشان‌ آمد و از آن‌ پس‌ دوره سیادت‌ اوس‌ و خزرج‌ بر یثرب‌ آغاز شد.<ref>نک: سمهودی‌، وفاء الوفاء، ج۱، صص۱۷۸ بب؛ قس‌: مهران‌، تاریخ‌ العرب‌ القدیم‌، صص۴۶۲-۴۶۴</ref>


به‌ هر حال‌، براساس‌ پاره‌ای‌ نشانه‌ها، اوس‌ و خزرج‌ خود را به‌ [[غسانیان‌]] - که‌ مانند آنها به‌ ازد نسب‌ می‌بردند - نزدیک‌تر احساس‌ می‌کردند.<ref>برای‌ تفصیل‌، نک: علی‌، المفصل‌ فی‌ تاریخ‌ العرب‌ قبل‌ الاسلام‌، ج۳، ص۳۹۱.</ref> و اگر هم‌ تا اواسط سده ۶م‌ - چنانکه‌ برخی‌ محققان‌ حدس‌ زده‌اند<ref>نک: کستر، ۱۱-۱۴؛ علی‌، المفصل‌ فی‌ تاریخ‌ العرب‌ قبل‌ الاسلام‌، ج۴، صص۱۲۹-۱۳۰.</ref> - کارگزاران‌ دولت‌ ساسانی‌ توسط یهودیان‌ بر یثرب‌ تسلط داشتند، از همین‌ زمان‌، با ورود اوس‌ و خزرج‌ به‌ یثرب‌، اوضاع‌ به‌ نفع‌ غسانیان‌ می‌بایست‌ دگرگون‌ شده‌ باشد و در این‌ زمینه‌ روایتهایی‌ نیز در دست‌ است‌.<ref>نک: ابن‌ حبیب‌، «اسماء المغتالین‌»، صص۱۳۶- ۱۳۷؛ نیز نک: علی‌، المفصل‌ فی‌ تاریخ‌ العرب‌ قبل‌ الاسلام‌، ج۲، ص۵۷۸، ج۴، ص۱۳۴؛ ولفنسون‌، تاریخ‌ الیهود فی‌ بلاد العرب‌، صص۵۹ -۶۱</ref>
به‌ هر حال‌، براساس‌ پاره‌ای‌ نشانه‌ها، اوس‌ و خزرج‌ خود را به‌ [[غسانیان‌]] - که‌ مانند آنها به‌ ازد نسب‌ می‌بردند - نزدیک‌تر احساس‌ می‌کردند.<ref>برای‌ تفصیل‌، نک: علی‌، المفصل‌ فی‌ تاریخ‌ العرب‌ قبل‌ الاسلام‌، ج۳، ص۳۹۱.</ref> و اگر هم‌ تا اواسط سده ۶م‌ - چنانکه‌ برخی‌ محققان‌ حدس‌ زده‌اند<ref>نک: کستر، ۱۱-۱۴؛ علی‌، المفصل‌ فی‌ تاریخ‌ العرب‌ قبل‌ الاسلام‌، ج۴، صص۱۲۹-۱۳۰.</ref> - کارگزاران‌ دولت‌ ساسانی‌ توسط یهودیان‌ بر یثرب‌ تسلط داشتند، از همین‌ زمان‌، با ورود اوس‌ و خزرج‌ به‌ یثرب‌، اوضاع‌ به‌ نفع‌ غسانیان‌ می‌بایست‌ دگرگون‌ شده‌ باشد و در این‌ زمینه‌ روایتهایی‌ نیز در دست‌ است‌.<ref>نک: ابن‌ حبیب‌، «اسماء المغتالین‌»، صص۱۳۶- ۱۳۷؛ نیز نک: علی‌، المفصل‌ فی‌ تاریخ‌ العرب‌ قبل‌ الاسلام‌، ج۲، ص۵۷۸، ج۴، ص۱۳۴؛ ولفنسون‌، تاریخ‌ الیهود فی‌ بلاد العرب‌، صص۵۹ -۶۱</ref>
۱۷٬۴۴۳

ویرایش