Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
imported>Rafati بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| فعالیتهای اجتماعی = راوی، از بزرگان لغت و ادبیات | | فعالیتهای اجتماعی = راوی، از بزرگان لغت و ادبیات | ||
}} | }} | ||
''' | '''ابویوسُف یَعْقوب بن اِسْحاق دورَقی اَهْوازی''' معروف به '''اِبْن سِکّیت''' (۱۸۶ق – ۲۴۴ق)، از راویان [[ایران|ایرانیتبار]] و از بزرگان اهل لغت و ادب و از [[شیعیان]] خاص [[امام جواد]](ع) و [[امام هادی]](ع). | ||
دلیل | دلیل نامگذاریاش به ابن سکیت، سکوتهای طولانی پدرش بوده است. او از عالمان مهم علم نحو و ادبیات عرب است و مهمترین اثرش [[اصلاح المنطق (کتاب)|اصلاح المنطق]] نام دارد. | ||
وقتی [[متوکل عباسی|متوکل]] از او درباره مقایسه فرزندانش ([[المعتز بالله]] و [[المؤید بالله]]) با فرزندان [[علی (ع)]] ([[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]) سؤال کرد، او در پاسخ، گفت: [[قنبر]] غلام علی (ع) برتر از تو و فرزندانت است. همین امر باعث کشته شدن او به دستور [[متوکل]] شد. | وقتی [[متوکل عباسی|متوکل]] از او درباره مقایسه فرزندانش ([[المعتز بالله]] و [[المؤید بالله]]) با فرزندان [[علی (ع)]] ([[امام حسن|حسن]] و [[امام حسین|حسین]]) سؤال کرد، او در پاسخ، گفت: [[قنبر]] غلام علی (ع) برتر از تو و فرزندانت است. همین امر باعث کشته شدن او به دستور [[متوکل]] شد. | ||
==ولادت و کنیه== | ==ولادت و کنیه== | ||
گفته شده ابن سکیت در سال ۱۸۶ق<ref>دائرة المعارف تشیع، ج ۱، ص ۳۲۶.</ref> در دورق، از شهرهای [[خوزستان]] به دنیا آمد و سپس همراه خانوادهاش راهی [[بغداد]] شد.<ref>تأسیس الشیعة، ص ۱۵۵.</ref> | گفته شده ابن سکیت در سال ۱۸۶ق<ref>دائرة المعارف تشیع، ج ۱، ص ۳۲۶.</ref> در دورق، از شهرهای [[خوزستان]] به دنیا آمد و سپس همراه خانوادهاش راهی [[بغداد]] شد.<ref>صدر، تأسیس الشیعة، ص ۱۵۵.</ref> | ||
[[کنیه]] ابن سکیت، ابویوسف است.<ref>رجال نجاشی، ص ۴۴۹.</ref> سکیت لقب اسحاق، پدر او بوده که اشاره به سکوتهای طولانی او دارد.<ref>تأسیس الشیعة، ص۱۵۵.</ref> | [[کنیه]] ابن سکیت، ابویوسف است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص ۴۴۹.</ref> سکیت لقب اسحاق، پدر او بوده که اشاره به سکوتهای طولانی او دارد.<ref>صدر، تأسیس الشیعة، ص۱۵۵.</ref> | ||
== شخصیت و جایگاه علمی == | == شخصیت و جایگاه علمی == | ||
عالمان شیعی، وی را از اصحاب امام جواد(ع) و امام هادی(ع) معرفی کردهاند که نزد آنان محترم بوده است.<ref>رجال نجاشی، ص ۴۴۹. نقد الرجال، ج ۵، ص ۹۴.</ref> درباره وی گفتهاند که ثقه و از بزرگان علم لغت و نحو بوده و هیچ طعنی درباره او نیست.<ref>خلاصة الاقوال، ص ۲۹۹.</ref> | عالمان شیعی، وی را از اصحاب امام جواد(ع) و امام هادی(ع) معرفی کردهاند که نزد آنان محترم بوده است.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص ۴۴۹. تفرشی، نقد الرجال، ج ۵، ص ۹۴.</ref> درباره وی گفتهاند که ثقه و از بزرگان علم لغت و نحو بوده و هیچ طعنی درباره او نیست.<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ص ۲۹۹.</ref> | ||
[[افندی اصفهانی]] میگوید: ثعلب گوید پس از ابن اعرابی کسی نبود که عالمتر از ابن سکیت به لغت باشد.<ref>ریاض العلماء، | [[افندی اصفهانی]] میگوید: ثعلب گوید پس از ابن اعرابی کسی نبود که عالمتر از ابن سکیت به لغت باشد.<ref>افندی، ریاض العلماء، ج۵، ص ۳۸۵.</ref> | ||
[[مدرس تبریزی]] مینویسد: ابن سکیت از ائمه شعر و ادب و نحو و لغت، حامل لوای علوم عربیه، از ثقات افاضل [[امامیه]] [[بغداد]]، مورد تصدیق و توثیق علمای [[علم رجال|رجال]] و در شعر و [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] متبحر بود. وی با فصحای ادب نیز ملاقات کرد و هر آنچه از ایشان شنید در کتابهایش نقل کرد.<ref>ریحانة الادب، ج ۷، ص ۵۶ و ۵۷.</ref> | [[مدرس تبریزی]] مینویسد: ابن سکیت از ائمه شعر و ادب و نحو و لغت، حامل لوای علوم عربیه، از ثقات افاضل [[امامیه]] [[بغداد]]، مورد تصدیق و توثیق علمای [[علم رجال|رجال]] و در شعر و [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] متبحر بود. وی با فصحای ادب نیز ملاقات کرد و هر آنچه از ایشان شنید در کتابهایش نقل کرد.<ref>مدرس، ریحانة الادب، ج ۷، ص ۵۶ و ۵۷.</ref> | ||
== آثار == | == آثار == | ||
خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
# ماجاء فی الشعر و ما حُرّف عن جهته | # ماجاء فی الشعر و ما حُرّف عن جهته | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== چگونگی شهادت == | == چگونگی شهادت == | ||
بنا بر نقل منابع، وی در ۵ [[رجب]] سال ۲۴۴ق و در ۵۸ سالگی درگذشت.<ref>دانشنامه ایران و اسلام، ج ۲، ص ۶۳۱.</ref> روایات در باب چگونگی وفات ابن سکیت متفاوت است. برخی میگویند: او به دلیل شیعه بودن کشته شده<ref>رجال نجاشی، ص ۴۴۹.</ref> و در این باره به داستان سوال و جواب او با متوکل اشاره کردهاند. ابن سکیت معلم فرزندان متوکل بود، روزی [[متوکل]] به او گفت: دو فرزند من «معتز» و «مؤید» نزد تو محبوبترند یا [[امام حسن(ع)|حسن]] و [[امام حسین(ع)|حسین]] فرزندان [[امام علی(ع)|علی]]؟ ابن سکیت در پاسخ خلیفه عباسی گفت: به خدا سوگند [[قنبر]] خادم [[علی بن ابیطالب|علی بن ابی طالب]](ع) از دو فرزندت و پدر این دو نزد من بهتر است. متوکل سخت برآشفت و به کارگزارانش دستور داد تا زبانش را از پشت سرش بیرون بکشند.<ref>معجم رجال الحدیث، ج ۲۱، ص ۱۳۹.</ref> همچنین نقل شده غلامان متوکل به امر او ابن سکیت را زیر پا انداختند و شکمش را لگدمال کردند و به خانهاش بردند تا درگذشت.<ref>اعیان الشیعة، ج ۱۰، ص ۳۰۶.</ref> | بنا بر نقل منابع، وی در ۵ [[رجب]] سال ۲۴۴ق و در ۵۸ سالگی درگذشت.<ref>دانشنامه ایران و اسلام، ج ۲، ص ۶۳۱.</ref> روایات در باب چگونگی وفات ابن سکیت متفاوت است. برخی میگویند: او به دلیل شیعه بودن کشته شده<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص ۴۴۹.</ref> و در این باره به داستان سوال و جواب او با متوکل اشاره کردهاند. ابن سکیت معلم فرزندان متوکل بود، روزی [[متوکل]] به او گفت: دو فرزند من «معتز» و «مؤید» نزد تو محبوبترند یا [[امام حسن(ع)|حسن]] و [[امام حسین(ع)|حسین]] فرزندان [[امام علی(ع)|علی]]؟ ابن سکیت در پاسخ خلیفه عباسی گفت: به خدا سوگند [[قنبر]] خادم [[علی بن ابیطالب|علی بن ابی طالب]](ع) از دو فرزندت و پدر این دو نزد من بهتر است. متوکل سخت برآشفت و به کارگزارانش دستور داد تا زبانش را از پشت سرش بیرون بکشند.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۲۱، ص ۱۳۹.</ref> همچنین نقل شده غلامان متوکل به امر او ابن سکیت را زیر پا انداختند و شکمش را لگدمال کردند و به خانهاش بردند تا درگذشت.<ref> امین، اعیان الشیعة، ج ۱۰، ص ۳۰۶.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۴: | ||
* صدر، حسن، تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام، تهران، اعلمی، ۱۳۷۵ش. | * صدر، حسن، تاسیس الشیعه لعلوم الاسلام، تهران، اعلمی، ۱۳۷۵ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329125522-2158-15.pdf ابن سکیت دورقی اهوازی] | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329125522-2158-15.pdf ابن سکیت دورقی اهوازی] |