عقیم‌سازی: تفاوت میان نسخه‌ها
←عقیم‌سازی، پیشینه و انگیزه‌ها
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
عقیم‌سازی یا تَعْقیم، فرایندی است که طی آن شخص با خوردن دارو، عمل جراحی و... توانایی تولید مثل خود را از دست می‌دهد.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> «عَقَمَ» در لغت به‌معنای قطع و خشکاندن است و عقیم به مرد یا زنی گفته می‌شود که توانایی فرزندآوری نداشته باشند.<ref>گروهی از نویسندگان، معجم الوسیط، ذیل واژه عقم.</ref> در علم پزشکی به بستن لوله‌های انتقال دهنده اسپرم در مردان و بستن لوله‌های انتقال دهنده تخمک در رحم زنان که منجر به عقیم شدن آن‌ها می‌شود به ترتیب «واکتزومی» و «توبکتومی» گویند.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> پزشکان بر بازگشت‌ناپذیری این عمل اتفاق دارند<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> و بیشتر [[مجتهد|فقیهان شیعه]] به [[حرام|حرمت]] این عمل [[فتوا]] داده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] با شروطی آن‌را [[مباح|جایز]] شمرده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref> | عقیم‌سازی یا تَعْقیم، فرایندی است که طی آن شخص با خوردن دارو، عمل جراحی و... توانایی تولید مثل خود را از دست می‌دهد.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> «عَقَمَ» در لغت به‌معنای قطع و خشکاندن است و عقیم به مرد یا زنی گفته می‌شود که توانایی فرزندآوری نداشته باشند.<ref>گروهی از نویسندگان، معجم الوسیط، ذیل واژه عقم.</ref> در علم پزشکی به بستن لوله‌های انتقال دهنده اسپرم در مردان و بستن لوله‌های انتقال دهنده تخمک در رحم زنان که منجر به عقیم شدن آن‌ها می‌شود به ترتیب «واکتزومی» و «توبکتومی» گویند.<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> پزشکان بر بازگشت‌ناپذیری این عمل اتفاق دارند<ref>ویلسون، مامایی و بیماریهای زنان، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۶.</ref> و بیشتر [[مجتهد|فقیهان شیعه]] به [[حرام|حرمت]] این عمل [[فتوا]] داده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|سید علی خامنه‌ای]] با شروطی آن‌را [[مباح|جایز]] شمرده‌اند.<ref>«فتوای مراجع تقلید در مورد «عقیم‌سازی»/ «وازکتومی و توبکتومی» از نظر اکثر مراجع حرام است»، خبرگزاری دانشجو.</ref> | ||
روش‌های جراحی برای عقیم‌سازی دائمی زنان و مردان از رویدادهای ده‌های اخیر گزارش شده است. اما مطابق برخی شواهد تاریخی روش‌های غیردائمی برای پیشگری از حامگلی و به ۱۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.علیشاهی، [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی. | روش‌های جراحی برای عقیم‌سازی دائمی زنان و مردان از رویدادهای ده‌های اخیر گزارش شده است. اما مطابق برخی شواهد تاریخی روش‌های غیردائمی برای پیشگری از حامگلی و به ۱۵۵۰ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد.<ref>علیشاهی، [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.</ref> | ||
[[تنظیم خانواده]] و [[کنترل جمعیت]]، وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و تربیتی، از عوامل روی‌آوری به عقیم‌سازی بوده است.علیشاهی، [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی. | [[تنظیم خانواده]] و [[کنترل جمعیت]]، وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و تربیتی، از عوامل روی‌آوری به عقیم‌سازی بوده است.<ref>علیشاهی، [http://www.bbc.com/persian/science-38484607 «عقیم‌سازی اجباری؛ آزموده را آزمودن خطاست»]، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.</ref> | ||
=== عقیم‌سازی حیوانات === | === عقیم‌سازی حیوانات === | ||
برخی کاوشگران فقه اسلامی ضمن اعتراض به ساسیت دولت‌ها در عقیم‌سازی حیوانات، این عمل را با پاره‌ای از [[حقوق حیوانات]] در [[اسلام]] از جمله حق تولید مثل، ناسازگار دانسته<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3542748/ترسیم-بهترین-قواعد-رفتاری-با-حیوانات-در-اسلام-غفلت-از-احکام-عقیم‌سازی-تا-نفقه-حیوانات «ترسیم بهترین قواعد رفتاری با حیوانات در اسلام/ غفلت از احکام عقیم‌سازی تا نفقه حیوانات»]، خبرگزای بین المللی قرآن(ایکنا).</ref> و آن را دخل و تصرف در زندگی عادی حیوانات می‌دانند.<ref>«عقیم‌سازی حیوانات به ضرر انسان تمام می‌شود»، خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا).</ref> بروز بیماریهای متعدد و مشکلات فراوان در حیواناتِ عقیم‌شده گزارش شده است.<ref>[https://noanimaltesting.ir/?p=1789 «چرا اخته کردن حیوانات کاری غیر اخلاقی و نقض آشکار حقوق حیوان می باشد؟»]، وبگاه موسسه جایگزن‌های آزمایش روی حیوانات.</ref> در مقابل عده‌ای ضمن سفارش به رعایت حقوق حیوانات از جمله تولید مثل، عقیم‌سازی حیوانات را تنها در شرایطی که ضرری متوجه او یا جامعه باشد جایز شمرده‌اند.<ref>«حکم عقیم کردن حیوان»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی. تاریخ بازدید: ۴آذر۱۴۰۲ش.</ref> | برخی کاوشگران فقه اسلامی ضمن اعتراض به ساسیت دولت‌ها در عقیم‌سازی حیوانات، این عمل را با پاره‌ای از [[حقوق حیوانات]] در [[اسلام]] از جمله حق تولید مثل، ناسازگار دانسته<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3542748/ترسیم-بهترین-قواعد-رفتاری-با-حیوانات-در-اسلام-غفلت-از-احکام-عقیم‌سازی-تا-نفقه-حیوانات «ترسیم بهترین قواعد رفتاری با حیوانات در اسلام/ غفلت از احکام عقیم‌سازی تا نفقه حیوانات»]، خبرگزای بین المللی قرآن(ایکنا).</ref> و آن را دخل و تصرف در زندگی عادی حیوانات می‌دانند.<ref>«عقیم‌سازی حیوانات به ضرر انسان تمام می‌شود»، خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا).</ref> بروز بیماریهای متعدد و مشکلات فراوان در حیواناتِ عقیم‌شده گزارش شده است.<ref>[https://noanimaltesting.ir/?p=1789 «چرا اخته کردن حیوانات کاری غیر اخلاقی و نقض آشکار حقوق حیوان می باشد؟»]، وبگاه موسسه جایگزن‌های آزمایش روی حیوانات.</ref> در مقابل عده‌ای ضمن سفارش به رعایت حقوق حیوانات از جمله تولید مثل، عقیم‌سازی حیوانات را تنها در شرایطی که ضرری متوجه او یا جامعه باشد جایز شمرده‌اند.<ref>«حکم عقیم کردن حیوان»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی. تاریخ بازدید: ۴آذر۱۴۰۲ش.</ref> | ||
=== تفاوت خصاء یا وجاء با عقیم‌سازی === | === تفاوت خصاء یا وجاء با عقیم‌سازی === | ||
[[اخصا|خصاء]] یا وجاء یا اخته‌کردن به معنای کشیدن یا کوبیدن بیضه‌های جنس نرِ انسان یا حیوانات است. از این کار به صراحت در [[حدیث|روایات]] نهی شده است. عده‌ای خصاء یا وجاء را از مصادیق عقیم‌سازی دانسته و برای حکم عقیم‌سازی از ادله مربوط به خصا بهره جسته‌اند.<ref>خمینی، «تنظیم خانواده یا تحدید نسل»، ص۳.</ref> اما در مقابل گفته‌اند: خصاء با عقیم‌سازی متفاوت است چراکه اولا خصاء تنها در مردان صورت می‌پذیرد (البته برخی خصاء در زنان را به درآوردن تخمدان‌ها دانسته‌اند<ref>خمینی، «تنظیم خانواده یا تحدید نسل»، ص۱.</ref>) اما عقیم‌سازی در دو جنس ماده و نر انجام می‌شود؛ همچنین گفته‌شده با اخته شدن، فرد تمایلات جنسی، توانایی بر آمیزش را نیز از دست می‌دهد حال آنکه عقیم‌سازی فقط به جنبه زادآوری توجه دارد و شخص پس عقیم‌سازی توانایی بر انجام آمیزش و صفات ثانویه جنسی را دارا خواهد بود.<ref>خمینی، «تنظیم خانواده یا تحدید نسل»، ص۳.</ref> | [[اخصا|خصاء]] یا وجاء یا اخته‌کردن به معنای کشیدن یا کوبیدن بیضه‌های جنس نرِ انسان یا حیوانات است. از این کار به صراحت در [[حدیث|روایات]] نهی شده است. عده‌ای خصاء یا وجاء را از مصادیق عقیم‌سازی دانسته و برای حکم عقیم‌سازی از ادله مربوط به خصا بهره جسته‌اند.<ref>خمینی، «تنظیم خانواده یا تحدید نسل»، ص۳.</ref> اما در مقابل گفته‌اند: خصاء با عقیم‌سازی متفاوت است چراکه اولا خصاء تنها در مردان صورت می‌پذیرد (البته برخی خصاء در زنان را به درآوردن تخمدان‌ها دانسته‌اند<ref>خمینی، «تنظیم خانواده یا تحدید نسل»، ص۱.</ref>) اما عقیم‌سازی در دو جنس ماده و نر انجام می‌شود؛ همچنین گفته‌شده با اخته شدن، فرد تمایلات جنسی، توانایی بر آمیزش را نیز از دست می‌دهد حال آنکه عقیم‌سازی فقط به جنبه زادآوری توجه دارد و شخص پس عقیم‌سازی توانایی بر انجام آمیزش و صفات ثانویه جنسی را دارا خواهد بود.<ref>خمینی، «تنظیم خانواده یا تحدید نسل»، ص۳.</ref> | ||
==حکم فقهی== | ==حکم فقهی== | ||