آیات ارث: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==پانویس==↵{{پانویس2}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==تقسیم‌بندی موضوعی ارث در قرآن== | ==تقسیم‌بندی موضوعی ارث در قرآن== | ||
[[پرونده:جدول مشتفات ارث در قرآن.jpg|right|بندانگشتی|جدول کاربردهای مفهوم ارث در آیات قرآن]] | [[پرونده:جدول مشتفات ارث در قرآن.jpg|right|بندانگشتی|جدول کاربردهای مفهوم ارث در آیات قرآن]] | ||
در [[قرآن]] ، آیات متعددی مستقیم و غیر مستقیم به مسئله ارث و میراث و وارثان پرداخته. در این میان مشتقات واژه ارث بیشترین کاربرد را دارند. ریشه واژه ارث در قرآن کریم ۳۵ بار در قالب ۲۵ مشتق و در ۲۰ سوره و ۳۳ آیه به کار رفته است. این آیات با سه رویکرد اعتقادی، اخلاقی و آیات الاحکام، به موضوع ارث پرداخته‌اند. | در [[قرآن]]، آیات متعددی مستقیم و غیر مستقیم به مسئله ارث و میراث و وارثان پرداخته. در این میان مشتقات واژه ارث بیشترین کاربرد را دارند. ریشه واژه ارث در قرآن کریم ۳۵ بار در قالب ۲۵ مشتق و در ۲۰ سوره و ۳۳ آیه به کار رفته است. این آیات با سه رویکرد اعتقادی، اخلاقی و آیات الاحکام، به موضوع ارث پرداخته‌اند. | ||
===موضوعات اعتقادی=== | ===موضوعات اعتقادی=== | ||
هرچند واژه «ارث» در قرآن بیشتر برای بیان احکام ارث به کار رفته است، مشتقات این کلمه در آیاتی که مباحث عقیدتی را مطرح می‌کنند نیز دیده می‌شود؛ مانند اینکه خدا وارث آسمان‌ها و زمین است (سوره آل عمران آیه ۱۸۰ و سوره مریم آیه ۴۰) وارث مردمان هلاک شده و کافران و مردگان است (سوره اعراف آیه ۱۰۰ و سوره مریم آیه ۸۰ و سوره قصص آیه ۵۸)، بهترینِ وارثان است (سوره انبیاء آیه ۸۹). همچنین مؤمنان، سرزمین و دارایی مستکبران را به ارث برده‌اند(سوره الدخان آیه ۲۸) و مستضعفان وارث زمین خواهند شد.(سوره قصص آیه ۵) و | هرچند واژه «ارث» در قرآن بیشتر برای بیان احکام ارث به کار رفته است، مشتقات این کلمه در آیاتی که مباحث عقیدتی را مطرح می‌کنند نیز دیده می‌شود؛ مانند اینکه خدا وارث آسمان‌ها و زمین است (سوره آل عمران آیه ۱۸۰ و سوره مریم آیه ۴۰) وارث مردمان هلاک شده و کافران و مردگان است (سوره اعراف آیه ۱۰۰ و سوره مریم آیه ۸۰ و سوره قصص آیه ۵۸)، بهترینِ وارثان است (سوره انبیاء آیه ۸۹). همچنین مؤمنان، سرزمین و دارایی مستکبران را به ارث برده‌اند(سوره الدخان آیه ۲۸) و مستضعفان وارث زمین خواهند شد.(سوره قصص آیه ۵) و سرانجام، بهشت، میراث درستکاران است(سوره زخرف آیه ۷۲). | ||
===اخلاق و توصیه‌های ارث=== | ===اخلاق و توصیه‌های ارث=== | ||
* [حکم ارث] [[فریضه]] ([[واجب]]) است: [[سوره نساء]] آیه ۷ و ۱۱ | * [حکم ارث] [[فریضه]] ([[واجب]]) است: [[سوره نساء]] آیه ۷ و ۱۱ | ||
* اگر هنگام تقسیم | * اگر هنگام تقسیم ارث، خویشاوندان، یتیمان و مستمندان (که از وراث نیستند) حضور داشته باشند باید چیزی به آنان پرداخته شود و با آنان پسندیده سخن گفته شود. سوره نساء آیه ۸ | ||
* کسانی که درباره فرزندان ضعیف‌شان پس از مرگ بیمناکند باید خود نیز تقوا پیشه کنند: سوره نساء آیه ۹ | * کسانی که درباره فرزندان ضعیف‌شان پس از مرگ بیمناکند باید خود نیز تقوا پیشه کنند: سوره نساء آیه ۹ | ||
* کسانی که اموال (ارث) [[یتیم|یتیمان]] را می‌خورند گرفتار عذاب جهنم هستند: سوره نساء آیه ۱۰ | * کسانی که اموال (ارث) [[یتیم|یتیمان]] را می‌خورند گرفتار عذاب جهنم هستند: سوره نساء آیه ۱۰ | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
===احکام ارث=== | ===احکام ارث=== | ||
[[پرونده:نمودار سهم الارث در قرآن.jpg|بندانگشتی|نمودار سهم ارث افراد بر اساس آیات قرآن]] | [[پرونده:نمودار سهم الارث در قرآن.jpg|بندانگشتی|نمودار سهم ارث افراد بر اساس آیات قرآن]] | ||
بخش عمده آیات | بخش عمده آیات ارث، به احکام آن پرداخته است. در این آیات برای نخستین بار شیوه تقسیم ارث در اسلام تشریع شده و سهم‌بندی خاصی ارائه شده است. دوبرابری سهم ارث پسر نسبت به ارث دختر، در راستای نظامی مالی خانواده در اسلام، از جمله ویژگی‌های احکام ارث در اسلام است که در این آیات بیان شده است. | ||
همچنین اصل ارث بردن و نیز ارث موارد خاص مثل [[کلاله]] در آیات ارث مطرح شده است. این آیات همچون دیگر [[آیات الاحکام]]، در مقام بیان همه موارد و جزئیات احکام [[ارث]] نبوده است بنابر این برای دانستن حکم باقی موارد باید به [[علم فقه]] و [[علم حدیث|حدیث]] | همچنین اصل ارث بردن و نیز ارث موارد خاص مثل [[کلاله]] در آیات ارث مطرح شده است. این آیات همچون دیگر [[آیات الاحکام]]، در مقام بیان همه موارد و جزئیات احکام [[ارث]] نبوده است بنابر این برای دانستن حکم باقی موارد باید به [[علم فقه]] و [[علم حدیث|حدیث]]، مراجعه کرد. | ||
قرآن در [[سوره نساء]] آیه ۷ و ۱۱ تصریح می‌کند «زنان و مردان از پدر و مادر خویش و از دیگر بستگان، ارث می‌برند چه‌اندک باشد و چه بسیار و این یک فریضه است». | قرآن در [[سوره نساء]] آیه ۷ و ۱۱ تصریح می‌کند «زنان و مردان از پدر و مادر خویش و از دیگر بستگان، ارث می‌برند چه‌اندک باشد و چه بسیار و این یک فریضه است». | ||
نکته دیگری که قرآن در سوره نساء آیه ۱۱ و ۱۲ بر آن تاکید دارد این است که تقسیم ارث به روشی که خود ارائه داده زمانی است که وصیت خاص میت و بدهی‌های او در نظر گرفته شده باشد. | نکته دیگری که قرآن در سوره نساء آیه ۱۱ و ۱۲ بر آن تاکید دارد این است که تقسیم ارث به روشی که خود ارائه داده زمانی است که وصیت خاص میت و بدهی‌های او در نظر گرفته شده باشد. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
| پدر و مادر|| اگر میت، فرزند داشته باشد و پدر و مادرش زنده باشند سهم هر یک از آن دو، یک ششم ارث است|| نساء ۱۱|| ۴ | | پدر و مادر|| اگر میت، فرزند داشته باشد و پدر و مادرش زنده باشند سهم هر یک از آن دو، یک ششم ارث است|| نساء ۱۱|| ۴ | ||
|- | |- | ||
| مادر|| اگر میت، فرزند نداشته باشد و پدر و مادرش زنده باشند سهم مادر یک سوم ارث است (به شرطی که | | مادر|| اگر میت، فرزند نداشته باشد و پدر و مادرش زنده باشند سهم مادر یک سوم ارث است (به شرطی که میت، برادر نداشته باشد)|| نساء ۱۱|| ۵ | ||
|- | |- | ||
| مادر|| اگر میت، فرزند نداشته باشد و پدر و مادرش زنده باشند سهم مادر یک ششم ارث است (به شرطی که | | مادر|| اگر میت، فرزند نداشته باشد و پدر و مادرش زنده باشند سهم مادر یک ششم ارث است (به شرطی که میت، برادرانی داشته باشد)|| نساء ۱۱|| ۶ | ||
|- | |- | ||
| شوهر||سهم ارث مرد از همسرش، یک دوم میراث است (به شرطی که زن، فرزندی نداشته باشد)||نساء ۱۲|| ۷ | | شوهر||سهم ارث مرد از همسرش، یک دوم میراث است (به شرطی که زن، فرزندی نداشته باشد)||نساء ۱۲|| ۷ | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
|یک یا دو خواهر و برادر مادری کلاله|| اگر کلاله یک یا دو خواهر و برادر(مادری) داشته باشد، هرکدام یک ششم ارث می‌برند||نساء ۱۲|| ۱۵ | |یک یا دو خواهر و برادر مادری کلاله|| اگر کلاله یک یا دو خواهر و برادر(مادری) داشته باشد، هرکدام یک ششم ارث می‌برند||نساء ۱۲|| ۱۵ | ||
|- | |- | ||
| سه یا بیشتر برادر و خواهر مادری کلاله||اگر کلاله سه یا بیشتر خواهر و برادر(مادری) داشته | | سه یا بیشتر برادر و خواهر مادری کلاله||اگر کلاله سه یا بیشتر خواهر و برادر(مادری) داشته باشد، آن‌ها مجموعا یک سوم ارث می‌برند||نساء ۱۲|| ۱۶ | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
|} | |} | ||
* طبق فقه شیعه، تفاوت مقدار ارث کلاله در آیه ۱۲ و آیه ۱۷۶ سوره | * طبق فقه شیعه، تفاوت مقدار ارث کلاله در آیه ۱۲ و آیه ۱۷۶ سوره نساء، به تفاوت ارث خواهر و برادرِ مادری و پدری یا ابوینی برمی‌گردد.<ref>مقدس اردبیلی، زبدة البیان فی احکام القرآن، ص۶۵۳.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[آیه توارث زوجین |آیه توارث زوجین]] | * [[آیه توارث زوجین |آیه توارث زوجین]] | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{منابع} | |||
* [[مقدس اردبیلی]]، [[زبدة البیان فی احکام القرآن]]، تهران، مکتبة المرتضویه، بی‌تا. | * [[مقدس اردبیلی]]، [[زبدة البیان فی احکام القرآن]]، تهران، مکتبة المرتضویه، بی‌تا. | ||
{پایان} | |||
{{آیات مشهور قرآن}} | {{آیات مشهور قرآن}} | ||
{{ارث}} | {{ارث}} | ||