ظهور امام زمان: تفاوت میان نسخه‌ها

زمان دقیق ظهور دانسته نیست اما  به طور کلی پس از فراگیرشدن ظلم و ستم در جهان دانسته شده است. در  روایات نشانه‌هایی برای آن ذکر شده، که به [[علائم ظهور]] مشهور است.

واژه ظهور از ریشه (ظ ه ر) به معنای آشکار شدن چیز پنهان است.<ref>فراهیدی، العین، ج۴، ص۶۴.</ref> و در اصطلاح به معنای نمایان شدن حضرت مهدی(عج) پس از [[غیبت کبرا]] برای برپایی عدل و داد است.<ref>سلیمیان، درسنامه مهدویت، ج۳، ص۱۵۵.</ref> بر اساس این معنا، ظهور با قیام متفاوت و در مرحله‌ای پیش از آن قرار دارد. البته در برخی روایات ظهور به معنای قیام نیز به کار رفته است، در این صورت قیام و ظهور به یک معنا و در یک زمان و مکان رخ می‌دهد.<ref>صدر، تاریخ ما بعدالظهور، ص۱۹۵.</ref> در برخی روایات از واژه بعث(برانگیختن)<ref> نعمانی، الغیبه، ص۱۶۸.</ref> و امر<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۷۸.</ref> برای اشاره به ظهور استفاده شده است.

'''موعود باوری''' به معنای اعتقاد به یک نجات بخش است که در [[آخرالزمان]] برای نجات و رهایی انسان‌ها و برقراری صلح و عدالت خواهد آمد. منجی موعود و نجات‌بخش در نزد اقوام و ملل مختلف با آیین‌ها و فرهنگ‌های کاملاً متفاوت، به اَشکال و صور گوناگون و متنوعی مطرح شده است؛ اما جملگی تقریباً در این نکته متفق‌القول‌اند که نجات بخشی خواهد آمد و آنان را از یوغ بندگی ستمکاران و حاکمان زورگو رهانیده، جامعه‌ای پر از عدل و داد به وجود خواهد آورد. هندوها انتظارِ دهمین تجلی ویشنو یا کالکی را دارند؛ بودایی‌ها ظهور بودای پنجم را منتظرند؛ [[یهودیت|یهودیان]] مسیح (ماشیح) را نجات دهنده می‌دانند؛ [[مسیحیت|مسیحیان]]، فارقلیط را می‌طلبند که [[حضرت عیسی|عیسی]] مسیح مژدة آمدنش را داده است؛ و بالاخره [[مسلمانان]] که قائل به ظهور [[حضرت مهدی(ع)]] هستند.

موضوع ظهور امام دوازدهم به صراحت در [[قرآن]] نیامده است اما در کتاب معجم احادیث [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهد]]ی٬ جمعی از محققین تا ۲۵۰ [[آیه]] از آیات [[قرآن کریم]] را مرتبط به موضوع ظهور و مهدویت دانسته اند.<ref>جمعی از محققین، معجم احادیث امام مهدی، جلد ۵.</ref>

در دیدگاه مفسران شیعه و با استناد به سخنان [[اهلبیت]](علیهم السلام) قرآن درباره ظهور و نشانه های آن سخن گفته است. کشتار بی سابقه مردم([[سوره مریم|مریم]]،۳۷)<ref group="یادداشت">در تفسیر عیاشی،ج۱، ص۶۴ از امام باقر (علیه السلام) روایت است که فرمودند: قبل از ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) سالی است که در هر یک از سرزمین های عرب اختلاف خواهد بود، و به راستی اهل شام نیز با هم اختلاف کنند، پس سفیانی و همدستانش خروج کنند و بر گروهی از اختلاف کنندگان پیروز شوند و چنان کشتاری راه بیندازند که هیچ کشتاری بمانند آن نبوده باشد و مردی از گروه مغلوب سفیانی متواری می شود و به دمشق می آید پس او و همراهانش را نیز به طوری می کشند که کسی را آنطور نکشته باشند و این است معنی قول خداوند که می فرماید: فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِن بَینِهِمْ فَوَیلٌ لِّلَّذِینَ کَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ یوْمٍ عَظِیمٍ.</ref>

کشته شدن کسانی که در حق پیامبر و عترت او مرتکب ظلمی شده اند([[سوره اسرا|اسرا]]،۴-۶)<ref group="یادداشت">مرحوم کلینی در روضه کافی، ص ۲۵۵از امام صادق(علیه السلام) درباره این آیه چنین نقل می کند که فرمودند: (مراد از دو فساد بزرگ در زمین) یکی کشتن علی بن ابی طالب (علیه السلام) بود و دوم ضربت زدن به امام حسن(علیه السلام) و مراد از تسلط و سرکشی سخت و ظالمانه این قوم، کشته شدن امام حسین(علیه السلام) است و هرگاه نوبت نخستین انتقام از این قوم ظالم فرا رسد، خداوند پیش از قیام قائم(علیه السلام) قومی را برمی انگیزد که هیچ مسئول خونی از آل محمد(علیهم السلام) باقی نگذارند جز اینکه او را بکشند و این وعده حتمی خواهد بود.([[سوره سجده|سجده]]،۲۱)</ref> و نزول عذاب در عصر غیبت به جهت امتحان<ref group="یادداشت">از حضرت امام صادق (علیه السلام) در معنای این آیه روایت است که: عذاب ادنی قحطی و خشکسالی است، و عذاب اکبر خروج قائم (علیه السلام) با شمشیر در آخرالزمان است. البته این عذاب اکبر که به خروج و قیام حضرت مهدی (علیه السلام) تفسیر شده است در مورد ظالمان و مستکبران است که جهان را در عصر غیبت از ظلم و جنایات لبریز کرده اند.</ref> و عذاب گنه کاران و مؤاخذه آنها([[سوره فصلت|فصلت]]،۱۶) <ref group="یادداشت">محمد ابن ابراهیم نعمانی در کتاب غیبت خود صفحه۲۶۹ می گوید: ابو بصیر از امام صادق (علیه السلام) سؤال کرد: مراد از عذاب خوار کننده در زندگی دنیا چیست؟ حضرت فرمودند: ای ابوبصیر! کدام خواری از این بدتر می شود که مرد در خانه اش در کنار برادران و میان زن و فرزند خود نشسته باشد که ناگهان خاندان او گریبان هایشان را چاک زنند و فریاد برکشند، مردم بپرسند این سر و صدا چیست؟ در جواب گفته شود: فلانی همین حالا مسخ شد و از صورت آدمیان برگشت. روای گوید: عرضه داشتم: این پیش از قیام حضرت قائم (علیه السلام) خواهد بود یا بعد از آن؟ فرمودند: قبل از قیام حضرت مهدی (علیه السلام) خواهد بود.</ref> از جمله آنهاست.

در روایات شیعه جهان در آستانه ظهور دارای سه ویژگی عمده است: 1- ظلم و ستم فراگیر و فتنه ای که بر هر خانه ای وارد می شود.<ref>الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، سید بن طاووس، ج ‏۱ ، ص ۱۷۷.</ref> ۲-وجود دشمنانی مانند [[خروج سفیانی|سفیانی]] و [[ناصبی|نواصب]] و دیگرانی که در [[عراق]] و دیگر مناطق سرزمین های اسلامی مشغول فعالیت علیه شیعه هستند و سپس [[سوریه]] را تصرّف کرده و حکومت آنجا را می گیرند. <ref>بحار الانوار ج ۵۲ - ص ۱۸۶.</ref> ۳- جریان یاران و [[موالیان]] امام زمان که در سرزمین های اسلامی در تلاش هستند و یاد و نام امام زمان را در عالم پراکنده می کنند.<ref>كمال الدين، ح۱، باب ۳۱، ح۲.</ref>

===نشانه های غیر حتمی(مشروط)===

اما به جز نشانه‌هایی که صراحتاً در روایات شیعه به حتمی بودن آنها اشاره شده است، بقیه نشانه‌ها از امور موقوفه یا مشروط و غیر حتمی به شمار می‌روند. نشانه‌هایی که بنا بر مشیت و اراده الهی ممکن است دچار تغییر، تبدیل، تقدم یا تأخر شوند. مثلاً اگر در حدیث به نزول بلایی(مشروط) اشاره شده باشد به واسطه توسل و استغفار مؤمنان و مسلمانان ممکن است در نزول آن تأخیر رخ دهد یا اصلاً چنین بلایی نازل نشود.

برخی از نشانه های غیر حتمی:

*کشته شدن آخرین پادشاه بنی‌عباس به نام «عبدالله».

*خروج مردی از قزوین که همنام یکی از پیامبران است و جور و ستم زیادی به مردم می‌کند.

*کشتن فردی که علیه سفیانی قیام کرده در پشت کوفه همراه هفتاد نفر از یارانش.

*طلوع ستاره درخشان در سمت مشرق که همچون ماه می‌درخشد سپس دو جانب آن خم گردد که نزدیک شود که آن دو جانب به همدیگر متّصل شوند.

*پدید آمدن سرخی در آسمان که در فضا پراکنده گردد.

*ویرانی گسترده در شام و عراق.

*کشمکش سه گروه در شام (اصهب و ابلق و سفیانی).

*به جنبش در آمدن بیرق‌های قیس از مصر.

*برافراشته شدن پرچم‌های سیاه از جانب مشرق به سوی حیره.

*طغیان آب فرات، به طوری که سرازیر کوچه‌های کوفه گردد.

*خروج دوازده نفر از نژاد ابوطالب که همه آنها خلایق را به اطاعت خویش می‌خوانند.

*سوزاندن مردی بلندمقام از شیعیان بنی‌عبّاس بین سرزمین جلولاء (واقع‌در هفت‌فرسخی خانقین) و سرزمین خانقین.

*برخاستن باد سیاهی در بغداد، در آغاز روز.

*کم شدن غلاّت و محصولات گیاهی و بروز قحطی.

*اختلاف و کشمکش دو صنف از عجم (غیرعرب)، و خونریزی بسیار میانشان.

*خرابی ری.

*جنگ بین جوانان ارمنی و آذربایجانی.

*مسخ شدن گروهی از بدعت‌گذاران به میمون و خوک.

*ندای غیرعادی از آسمان بر همه جهان به طوری که هرکسی در هر زبانی باشد آن ندا را به زبان خودش می‌شنود.

زمان ظهور حضرت مهدی(عج) به صورت تفصیلی معلوم نیست و در روایات کسانی که برای ظهور آن حضرت زمان تعیین می‌کنند مذمت و [[لعن]] شده‌اند.<ref> صدر، سیدمحمد، تاریخ مابعدالظهور، دارالتعارف، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م، ج۳، ص۲۰۷.</ref>