حکمت: تفاوت میان نسخه‌ها
←کاربردهای قرآنی
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
== کاربردهای قرآنی == | == کاربردهای قرآنی == | ||
واژه حکمت بیست بار در [[قرآن|قرآن کریم]] به‌کار رفته است.<ref> رجوع کنید به محمدفؤاد عبدالباقی، ذیل «حکمة» </ref> براساس آیات قرآن، پیامبران برانگیخته شده‌اند تا به مردم کتاب و حکمت بیاموزند.<ref> رجوع کنید به آل‌عمران: ۱۶۴؛ جمعه: ۲ </ref> خدا به همه پیامبران<ref> آل‌عمران: ۸۱ </ref> و [[حضرت لقمان|لقمان]]<ref> لقمان: ۱۲ </ref> حکمت عطا کرده است. برخی از جملات حکمت‌آمیز لقمان در قرآن<ref> لقمان: ۱۳۱۹ </ref> و روایات<ref> برای نمونه رجوع کنید به مجلسی، ج ۱۳، | واژه حکمت بیست بار در [[قرآن|قرآن کریم]] به‌کار رفته است.<ref> رجوع کنید به محمدفؤاد عبدالباقی، ذیل «حکمة» </ref> براساس آیات قرآن، پیامبران برانگیخته شده‌اند تا به مردم کتاب و حکمت بیاموزند.<ref> رجوع کنید به آل‌عمران: ۱۶۴؛ جمعه: ۲ </ref> خدا به همه پیامبران<ref> آل‌عمران: ۸۱ </ref> و [[حضرت لقمان|لقمان]]<ref> لقمان: ۱۲ </ref> حکمت عطا کرده است. برخی از جملات حکمت‌آمیز لقمان در قرآن<ref> لقمان: ۱۳۱۹ </ref> و روایات<ref> برای نمونه رجوع کنید به مجلسی، ج ۱۳، ص۴۰و ۸۴،۳۴ </ref> آمده است. خدا به [[حضرت داوود]] مُلک و حکمت<ref> بقره: ۲۵۱ </ref> و نیز حکمت و فصل‌الخطاب داده<ref>مجلسی، بحارالانوار،ج ص۲۰ </ref> و به آل‌ابراهیم نیز کتاب و حکمت و مُلک عظیم بخشیده است.<ref> نساء: ۵۴ </ref> [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] و [[حضرت اسماعیل(ع)|اسماعیل]] در یکی از [[دعا|دعاهای]] خود از خدا خواسته‌اند در میان ذرّیه ایشان رسولی را برانگیزد که بر مردم آیات الهی را بخواند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد.<ref> بقره: ۱۲۹ </ref> خدا به [[عیسی بن مریم]] کتاب و حکمت و [[تورات]] و [[انجیل]] آموخت<ref> آل‌عمران: ۴۸؛ مائده: ۱۱۰ </ref> و او را به جانب [[بنی اسرائیل]] فرستاد.<ref> آل‌عمران: ۴۹ </ref> | ||
بنابر آیات قرآن، خدا به هرکس بخواهد، حکمت عطا می‌کند و به کسی که حکمت عطا کند، خیر فراوانی داده شده است.<ref> رجوع کنید به بقره: ۲۶۹ </ref> براساس مجموع آیات، حکمت به پیامبران عطا شده و به مردم تعلیم داده می‌شود. از میان پیامبران، فقط در مورد [[حضرت عیسی|عیسی‌بن مریم]] گفته شده که حکمت به او تعلیم شده است.<ref> رجوع کنید به آل‌عمران: ۴۸؛ مائده: ۱۱۰ </ref> به [[پیامبر اسلام]] حکمت [[وحی]] شده است و این حکمت، مجموعه‌ای از توصیه‌های اعتقادی و دستورهای اخلاقی است از قبیل نهی از [[شرک]]، زیاده‌روی در هزینه‌ها، خوردن ناروای مال یتیم، تبعیت از امر نامعلوم، قتل‌نفس، [[تکبر]] و امر به احسان به پدر و مادر و پرداخت حق نزدیکان و درماندگان، میانه‌روی در معیشت و داد و ستد عادلانه.<ref> اسراء: ۲۲۳۹ </ref> و وی افزون بر تلاوت آیات الهی و تزکیه، برای تعلیم کتاب و حکمت به مردمان بر انگیخته شده است. <ref>جمعه ۲ | بنابر آیات قرآن، خدا به هرکس بخواهد، حکمت عطا می‌کند و به کسی که حکمت عطا کند، خیر فراوانی داده شده است.<ref> رجوع کنید به بقره: ۲۶۹ </ref> براساس مجموع آیات، حکمت به پیامبران عطا شده و به مردم تعلیم داده می‌شود. از میان پیامبران، فقط در مورد [[حضرت عیسی|عیسی‌بن مریم]] گفته شده که حکمت به او تعلیم شده است.<ref> رجوع کنید به آل‌عمران: ۴۸؛ مائده: ۱۱۰ </ref> به [[پیامبر اسلام]] حکمت [[وحی]] شده است و این حکمت، مجموعه‌ای از توصیه‌های اعتقادی و دستورهای اخلاقی است از قبیل نهی از [[شرک]]، زیاده‌روی در هزینه‌ها، خوردن ناروای مال یتیم، تبعیت از امر نامعلوم، قتل‌نفس، [[تکبر]] و امر به احسان به پدر و مادر و پرداخت حق نزدیکان و درماندگان، میانه‌روی در معیشت و داد و ستد عادلانه.<ref> اسراء: ۲۲۳۹ </ref> و وی افزون بر تلاوت آیات الهی و تزکیه، برای تعلیم کتاب و حکمت به مردمان بر انگیخته شده است. <ref>جمعه ۲ | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
در آیه پنجم [[سوره قمر]]، تعبیر «حکمة بالغة» به‌کار رفته که در فرهنگ اسلامی پرکاربرد است. در این آیه و آیات پیش از آن، سخن از نزدیک شدن [[قیامت]] و شکافتن ماه است و اینکه [[کافر|کافران]] چون آیت و نشانه‌ای ببینند، روی بگردانند و تکذیب کنند و هوس‌های خویش را دنبال کنند، در حالی که اَخبار مردمان گذشته به عنوان حکمت بالغه‌ای که هشدار‌هایشان به کافران سود نبخشد، به آنان رسیده است. | در آیه پنجم [[سوره قمر]]، تعبیر «حکمة بالغة» به‌کار رفته که در فرهنگ اسلامی پرکاربرد است. در این آیه و آیات پیش از آن، سخن از نزدیک شدن [[قیامت]] و شکافتن ماه است و اینکه [[کافر|کافران]] چون آیت و نشانه‌ای ببینند، روی بگردانند و تکذیب کنند و هوس‌های خویش را دنبال کنند، در حالی که اَخبار مردمان گذشته به عنوان حکمت بالغه‌ای که هشدار‌هایشان به کافران سود نبخشد، به آنان رسیده است. | ||
حکمت بالغه یعنی نهایت و غایت حکمت.<ref> بیضاوی، ذیل قمر: ۵ </ref> به نظر برخی مفسران، مراد از آن حکمتی است تمام و کمال، که به خودی خود و از حیث آثار، نقصانی ندارد و آن خود قرآن است.<ref> رجوع کنید به ابوالفتوح | حکمت بالغه یعنی نهایت و غایت حکمت.<ref> بیضاوی، ذیل قمر: ۵ </ref> به نظر برخی مفسران، مراد از آن حکمتی است تمام و کمال، که به خودی خود و از حیث آثار، نقصانی ندارد و آن خود قرآن است.<ref> رجوع کنید به ابوالفتوح رازی، روض الجِنان و رَوح الجَنان؛ طباطبائی، المیزان، ذیل قمر: ۵ </ref> | ||
== کاربردهای حدیثی == | == کاربردهای حدیثی == | ||