حکمت: تفاوت میان نسخهها
←کاربردهای قرآنی
جز (جایگزینی متن - '{{پانویس|۲}}' به '{{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشتها}}') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
از پیامبر خواسته شده است با حکمت و اندرز نیکو (المَوعِظَة الحَسَنَة) مردم را به راه پروردگار دعوت کند و با آنان به شیوهای نیکو مجادله نماید.<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> [[علامه طباطبایی|طباطبائی]]<ref> ذیل سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref> بر آن است که آنچه در [[آیه دعوت|آیه ۱۲۵ سوره نحل]] آمده، به ترتیب، همان برهان(حکمت) و خطابه(موعظه حسنه) و جدل(جدال)، در اصطلاح منطقیان است. به نظر او حکمت، برهانی است که حق را بدون هیچ تردید و سستی و ابهامی نتیجه میدهد. | از پیامبر خواسته شده است با حکمت و اندرز نیکو (المَوعِظَة الحَسَنَة) مردم را به راه پروردگار دعوت کند و با آنان به شیوهای نیکو مجادله نماید.<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> [[علامه طباطبایی|طباطبائی]]<ref> ذیل سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref> بر آن است که آنچه در [[آیه دعوت|آیه ۱۲۵ سوره نحل]] آمده، به ترتیب، همان برهان(حکمت) و خطابه(موعظه حسنه) و جدل(جدال)، در اصطلاح منطقیان است. به نظر او حکمت، برهانی است که حق را بدون هیچ تردید و سستی و ابهامی نتیجه میدهد. | ||
به نوشته [[حبیش تفلیسی|تفلیسی]]،<ref> تفلیسی، ص۸۰۸۱ </ref> حکمت در قرآن به پنج وجه بهکار رفته است: پنددادن،<ref> بقره: ۲۳۱؛ نساء: ۱۱۳ </ref> علم و فهم،<ref> لقمان: ۱۲ </ref> قرآن،<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> تفسیر قرآن،<ref> بقره: ۲۶۹ </ref> پیامبری و [[نبوت]].<ref> نساء: ۵۴؛ ص: ۲۰ </ref> | به نوشته [[حبیش تفلیسی|تفلیسی]](حدود۵۱۵-۶۲۹ق.)،<ref> تفلیسی، ص۸۰۸۱ </ref> حکمت در قرآن به پنج وجه بهکار رفته است: پنددادن،<ref> بقره: ۲۳۱؛ نساء: ۱۱۳ </ref> علم و فهم،<ref> لقمان: ۱۲ </ref> قرآن،<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> تفسیر قرآن،<ref> بقره: ۲۶۹ </ref> پیامبری و [[نبوت]].<ref> نساء: ۵۴؛ ص: ۲۰ </ref> | ||
مفسران غالباً ذیل آیه ۲۶۹ [[سوره بقره]] به تفصیل مراد از حکمت را بیان کردهاند. وجوه ذکر شده برای معنای حکمت از این قرار است: علم قرآن، شامل شناخت [[ناسخ و منسوخ]]، [[محکم و متشابه]]، مقدّم و مؤخر، [[حلال]] و [[حرام]] و مانند آن؛ دستیابی به حقیقت در گفتار و کردار؛ علم دین؛ نبوت؛ شناخت خدا؛ فهم؛ [[خشیت]] و [[تقوا|پروای الهی]]؛ قرآن و [[فقه]]؛ [[سنت|سنّت]]؛<ref> برای نمونه رجوع کنید به طوسی؛ طبرسی؛ قرطبی؛ ابنکثیر، ذیل آیه </ref> آنچه خدا به پیامبران و امتهایشان عطا کرده است، از قبیل کتاب و نشانههای پیامبران، که آنان را به شناخت خدا و دینش راهنمایی میکند و لطفی است از جانب او که به هرکس بخواهد عطا میکند؛ علم و عمل به آن؛ و علم نافعی که به عمل بینجامد<ref> رجوع کنید به طوسی؛ زمخشری؛ طبرسی؛ سیوطی، ذیل آیه </ref> به اعتقاد طباطبائی،<ref> ذیل بقره: ۲۶۹ </ref> گزارههای حق و مطابق با واقع، از آنرو که به گونهای مشتمل بر [[سعادت]] انسان است، حکمت خوانده میشود، مانند معارف حقه الهیه درباره مبدأ و [[معاد]]. همچنین معارفی که حقایق عالم طبیعی را توضیح میدهد، از آنرو که با سعادت انسان مرتبط است، حکمت است، زیرا حقایق فطری، اساس تشریعات دینی است. | مفسران غالباً ذیل آیه ۲۶۹ [[سوره بقره]] به تفصیل مراد از حکمت را بیان کردهاند. وجوه ذکر شده برای معنای حکمت از این قرار است: علم قرآن، شامل شناخت [[ناسخ و منسوخ]]، [[محکم و متشابه]]، مقدّم و مؤخر، [[حلال]] و [[حرام]] و مانند آن؛ دستیابی به حقیقت در گفتار و کردار؛ علم دین؛ نبوت؛ شناخت خدا؛ فهم؛ [[خشیت]] و [[تقوا|پروای الهی]]؛ قرآن و [[فقه]]؛ [[سنت|سنّت]]؛<ref> برای نمونه رجوع کنید به طوسی؛ طبرسی؛ قرطبی؛ ابنکثیر، ذیل آیه </ref> آنچه خدا به پیامبران و امتهایشان عطا کرده است، از قبیل کتاب و نشانههای پیامبران، که آنان را به شناخت خدا و دینش راهنمایی میکند و لطفی است از جانب او که به هرکس بخواهد عطا میکند؛ علم و عمل به آن؛ و علم نافعی که به عمل بینجامد<ref> رجوع کنید به طوسی؛ زمخشری؛ طبرسی؛ سیوطی، ذیل آیه </ref> به اعتقاد طباطبائی،<ref> ذیل بقره: ۲۶۹ </ref> گزارههای حق و مطابق با واقع، از آنرو که به گونهای مشتمل بر [[سعادت]] انسان است، حکمت خوانده میشود، مانند معارف حقه الهیه درباره مبدأ و [[معاد]]. همچنین معارفی که حقایق عالم طبیعی را توضیح میدهد، از آنرو که با سعادت انسان مرتبط است، حکمت است، زیرا حقایق فطری، اساس تشریعات دینی است. |