پرش به محتوا

حکمت: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ سپتامبر ۲۰۲۳
جز (جایگزینی متن - '{{پانویس|۲}}' به '{{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۳: خط ۳۳:
از پیامبر خواسته شده است با حکمت و اندرز نیکو (المَوعِظَة الحَسَنَة) مردم را به راه پروردگار دعوت کند و با آنان به شیوه‌ای نیکو مجادله نماید.<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> [[علامه طباطبایی|طباطبائی]]<ref> ذیل سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref> بر آن است که آنچه در [[آیه دعوت|آیه ۱۲۵ سوره نحل]] آمده، به ترتیب، همان برهان(حکمت) و خطابه(موعظه حسنه) و جدل(جدال)، در اصطلاح منطقیان است. به نظر او حکمت، برهانی است که حق را بدون هیچ تردید و سستی و ابهامی نتیجه می‌دهد.
از پیامبر خواسته شده است با حکمت و اندرز نیکو (المَوعِظَة الحَسَنَة) مردم را به راه پروردگار دعوت کند و با آنان به شیوه‌ای نیکو مجادله نماید.<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> [[علامه طباطبایی|طباطبائی]]<ref> ذیل سوره نحل، آیه ۱۲۵.</ref> بر آن است که آنچه در [[آیه دعوت|آیه ۱۲۵ سوره نحل]] آمده، به ترتیب، همان برهان(حکمت) و خطابه(موعظه حسنه) و جدل(جدال)، در اصطلاح منطقیان است. به نظر او حکمت، برهانی است که حق را بدون هیچ تردید و سستی و ابهامی نتیجه می‌دهد.


به نوشته [[حبیش تفلیسی|تفلیسی]]،<ref> تفلیسی، ص۸۰۸۱ </ref> حکمت در قرآن به پنج وجه به‌کار رفته است: پنددادن،<ref> بقره: ۲۳۱؛ نساء: ۱۱۳ </ref> علم و فهم،<ref> لقمان: ۱۲ </ref> قرآن،<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> تفسیر قرآن،<ref> بقره: ۲۶۹ </ref> پیامبری و [[نبوت]].<ref> نساء: ۵۴؛ ص: ۲۰ </ref>
به نوشته [[حبیش تفلیسی|تفلیسی]](حدود۵۱۵-۶۲۹ق.)،<ref> تفلیسی، ص۸۰۸۱ </ref> حکمت در قرآن به پنج وجه به‌کار رفته است: پنددادن،<ref> بقره: ۲۳۱؛ نساء: ۱۱۳ </ref> علم و فهم،<ref> لقمان: ۱۲ </ref> قرآن،<ref> نحل: ۱۲۵ </ref> تفسیر قرآن،<ref> بقره: ۲۶۹ </ref> پیامبری و [[نبوت]].<ref> نساء: ۵۴؛ ص: ۲۰ </ref>


مفسران غالباً ذیل آیه ۲۶۹ [[سوره بقره]] به تفصیل مراد از حکمت را بیان کرده‌اند. وجوه ذکر شده برای معنای حکمت از این قرار است: علم قرآن، شامل شناخت [[ناسخ و منسوخ]]، [[محکم و متشابه]]، مقدّم و مؤخر، [[حلال]] و [[حرام]] و مانند آن؛ دستیابی به حقیقت در گفتار و کردار؛ علم دین؛ نبوت؛ شناخت خدا؛ فهم؛ [[خشیت]] و [[تقوا|پروای الهی]]؛ قرآن و [[فقه]]؛ [[سنت|سنّت]]؛<ref> برای نمونه رجوع کنید به طوسی؛ طبرسی؛ قرطبی؛ ابن‌کثیر، ذیل آیه </ref> آنچه خدا به پیامبران و امت‌هایشان عطا کرده است، از قبیل کتاب و نشانه‌های پیامبران، که آنان را به شناخت خدا و دینش راهنمایی می‌کند و لطفی است از جانب او که به هرکس بخواهد عطا می‌کند؛ علم و عمل به آن؛ و علم نافعی که به عمل بینجامد<ref> رجوع کنید به طوسی؛ زمخشری؛ طبرسی؛ سیوطی، ذیل آیه </ref> به اعتقاد طباطبائی،<ref> ذیل بقره: ۲۶۹ </ref> گزاره‌های حق و مطابق با واقع، از آن‌رو که به گونه‌ای مشتمل بر [[سعادت]] انسان است، حکمت خوانده می‌شود، مانند معارف حقه الهیه درباره مبدأ و [[معاد]]. همچنین معارفی که حقایق عالم طبیعی را توضیح می‌دهد، از آن‌رو که با سعادت انسان مرتبط است، حکمت است، زیرا حقایق فطری، اساس تشریعات دینی است.
مفسران غالباً ذیل آیه ۲۶۹ [[سوره بقره]] به تفصیل مراد از حکمت را بیان کرده‌اند. وجوه ذکر شده برای معنای حکمت از این قرار است: علم قرآن، شامل شناخت [[ناسخ و منسوخ]]، [[محکم و متشابه]]، مقدّم و مؤخر، [[حلال]] و [[حرام]] و مانند آن؛ دستیابی به حقیقت در گفتار و کردار؛ علم دین؛ نبوت؛ شناخت خدا؛ فهم؛ [[خشیت]] و [[تقوا|پروای الهی]]؛ قرآن و [[فقه]]؛ [[سنت|سنّت]]؛<ref> برای نمونه رجوع کنید به طوسی؛ طبرسی؛ قرطبی؛ ابن‌کثیر، ذیل آیه </ref> آنچه خدا به پیامبران و امت‌هایشان عطا کرده است، از قبیل کتاب و نشانه‌های پیامبران، که آنان را به شناخت خدا و دینش راهنمایی می‌کند و لطفی است از جانب او که به هرکس بخواهد عطا می‌کند؛ علم و عمل به آن؛ و علم نافعی که به عمل بینجامد<ref> رجوع کنید به طوسی؛ زمخشری؛ طبرسی؛ سیوطی، ذیل آیه </ref> به اعتقاد طباطبائی،<ref> ذیل بقره: ۲۶۹ </ref> گزاره‌های حق و مطابق با واقع، از آن‌رو که به گونه‌ای مشتمل بر [[سعادت]] انسان است، حکمت خوانده می‌شود، مانند معارف حقه الهیه درباره مبدأ و [[معاد]]. همچنین معارفی که حقایق عالم طبیعی را توضیح می‌دهد، از آن‌رو که با سعادت انسان مرتبط است، حکمت است، زیرا حقایق فطری، اساس تشریعات دینی است.
۱۷٬۴۴۳

ویرایش