نامه دانشوران (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
←محتوا
(←چاپها) |
(←محتوا) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
نامۀ دانشوران ناصری در صورت چاپ‌شده‌اش تا حرف «ش» بیشتر در دسترس نیست، هرچند محمدتقی بهار در سبک‌شناسی<ref>نامۀ دانشوران، ج۳، ص۳۹۴</ref> نوشته است که گویند قسمت‌های دیگر آن هم تألیف شده و به صورت دست‌نویس در کتابخانه‌های خصوصی موجود است. این مقدار چاپ شده مجموعاً ۵۳۹ شرح‌حال را دربردارد و از این تعداد، بیشتر شرح‌حال‌ها راجع به [[صوفیه]] و [[عرفان|عرفا]] و سپس، به ترتیب، پزشکان، فقها، ادبا و شعرا و در مرحلۀ بعد به ترتیب راویان، [[محدث|محدّثان]]، [[فلسفه|فلاسفه]]، منجمان، [[مفسر|مفسران]]، مورخان و [[علم کلام|متکلمان]] است و اندکی هم به ریاضی‌دانان و [[قضاوت|قضات]] اختصاص داده شده است. | نامۀ دانشوران ناصری در صورت چاپ‌شده‌اش تا حرف «ش» بیشتر در دسترس نیست، هرچند محمدتقی بهار در سبک‌شناسی<ref>نامۀ دانشوران، ج۳، ص۳۹۴</ref> نوشته است که گویند قسمت‌های دیگر آن هم تألیف شده و به صورت دست‌نویس در کتابخانه‌های خصوصی موجود است. این مقدار چاپ شده مجموعاً ۵۳۹ شرح‌حال را دربردارد و از این تعداد، بیشتر شرح‌حال‌ها راجع به [[صوفیه]] و [[عرفان|عرفا]] و سپس، به ترتیب، پزشکان، فقها، ادبا و شعرا و در مرحلۀ بعد به ترتیب راویان، [[محدث|محدّثان]]، [[فلسفه|فلاسفه]]، منجمان، [[مفسر|مفسران]]، مورخان و [[علم کلام|متکلمان]] است و اندکی هم به ریاضی‌دانان و [[قضاوت|قضات]] اختصاص داده شده است. جلد یکم این کتاب با حرف الف و با مدخل «[[ابن بابویه قمی]]» شروع و جلد هفتم آن، که آخرین جلد است، به حرف «ش» و با مدخل «[[شاه نعمت‌الله ولی]]» ختم می‌شود. | ||
در این اثر، در ضمن شرح‌حال‌ها، فواید علمی و ادبی و تاریخی و انتقادی بسیاری، به مناسبت و بی‌مناسبت، آمده است که غالباً ارزشمند و درخور توجه هستند، از جمله تفکیک اسامی مشترک<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۱، ص۱۶۱، ۳۷۵</ref>، تصحیح عناوین کتابها،<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۴، ص۳۱۰</ref> برخی نقدها و نکات ادبی و لغوی<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۱، ص۳۳۸، ج۴، ص۴۳؛ ج۹، ص۳۱۲-۳۱۳؛ نیزرجوع کنید به باغستانی، ص۷۶-۷۷</ref>؛ مطالبی مستقل در حد یک مقاله در موضوعاتی مانند بحث دربارۀ ظهور یک مجدد در آغاز هر قرن<ref>نامۀ دانشوران،ج۱، ص۲۰۰-۲۰۸</ref>، اصول اعمال فرقۀ [[ملامتیه]]<ref>نامۀ دانشوران،ج۴، ص۲۷۷-۲۷۸</ref>، [[ابن قبه]] و تعبد به [[خبر واحد]]،<ref>نامۀ دانشوران، ج۴، ص۲۸۲-۲۸۳</ref> مناظرات ابن قبه با [[زیدیه]]،<ref>نامۀ دانشوران، ج۴، ص۲۸۳-۳۰۹</ref> تحقیق دربارۀ اینکه [[روز عاشورا]] مطابق با چه روزی از هفته بوده است،<ref>نامۀ دانشوران، ج۴، ص۵۶-۵۷</ref> بحثی دربارۀ انواع خطوط و پیدایش و تکامل آنها،<ref>رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۵، ص۹۴-۱۰۵</ref> برخی فواید جغرافیایی<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۱، ص۳۰۴؛ ج۴، ص۴۳</ref> و بالاخره بیان نکاتی در مقایسۀ دستاوردهای علم جدید با یافته‌های دانشمندان اسلامی نظیر [[ابوریحان بیرونی]].<ref>نامۀ دانشوران، ج۱، ص۷۹-۸۰</ref> | در این اثر، در ضمن شرح‌حال‌ها، فواید علمی و ادبی و تاریخی و انتقادی بسیاری، به مناسبت و بی‌مناسبت، آمده است که غالباً ارزشمند و درخور توجه هستند، از جمله تفکیک اسامی مشترک<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۱، ص۱۶۱، ۳۷۵</ref>، تصحیح عناوین کتابها،<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۴، ص۳۱۰</ref> برخی نقدها و نکات ادبی و لغوی<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۱، ص۳۳۸، ج۴، ص۴۳؛ ج۹، ص۳۱۲-۳۱۳؛ نیزرجوع کنید به باغستانی، ص۷۶-۷۷</ref>؛ مطالبی مستقل در حد یک مقاله در موضوعاتی مانند بحث دربارۀ ظهور یک مجدد در آغاز هر قرن<ref>نامۀ دانشوران،ج۱، ص۲۰۰-۲۰۸</ref>، اصول اعمال فرقۀ [[ملامتیه]]<ref>نامۀ دانشوران،ج۴، ص۲۷۷-۲۷۸</ref>، [[ابن قبه]] و تعبد به [[خبر واحد]]،<ref>نامۀ دانشوران، ج۴، ص۲۸۲-۲۸۳</ref> مناظرات ابن قبه با [[زیدیه]]،<ref>نامۀ دانشوران، ج۴، ص۲۸۳-۳۰۹</ref> تحقیق دربارۀ اینکه [[روز عاشورا]] مطابق با چه روزی از هفته بوده است،<ref>نامۀ دانشوران، ج۴، ص۵۶-۵۷</ref> بحثی دربارۀ انواع خطوط و پیدایش و تکامل آنها،<ref>رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۵، ص۹۴-۱۰۵</ref> برخی فواید جغرافیایی<ref>برای نمونه رجوع کنید به نامۀ دانشوران، ج۱، ص۳۰۴؛ ج۴، ص۴۳</ref> و بالاخره بیان نکاتی در مقایسۀ دستاوردهای علم جدید با یافته‌های دانشمندان اسلامی نظیر [[ابوریحان بیرونی]].<ref>نامۀ دانشوران، ج۱، ص۷۹-۸۰</ref> | ||