مکارم الاخلاق (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مَکارِمُ الْاَخْلاق''' کتابی درباره آداب و [[اخلاق|اخلاق اسلامی]] به زبان عربی، نوشته [[حسن بن فضل طبرسی]] عالم شیعه در قرن ششم قمری است. این اثر از منابع [[شیعه]] و از معروف‌ترین کتاب‌ها در زمینه آداب و اخلاق است. اخلاق و اوصاف [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]]، اخلاق فردی و اجتماعی، آداب [[دعا]] و آداب مسافرت از جمله مباحث مطرح در این کتاب است.

مؤلف مکارم الاخلاق، حسن بن فضل طبرسی از عالمان شیعه در قرن ششم قمری، فرزند [[فضل بن حسن طبرسی|امین الاسلام طبرسی]] صاحب [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر مجمع البیان]] است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> به گفته سید محسن امین برخی این کتاب را به امین الاسلام طبرسی نسبت داده‌اند،<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> اما چنانکه [[رضا استادی]] گفته، استناد مکارم الاخلاق به حسن بن فضل طبرسی قطعی است و توجه علما و وجود نسخه‌های فراوان، انتساب آن را به وی تأیید می‌کند.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۴.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]]  نیز در [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]] کتاب مکارم الاخلاق را نوشته شيخ أبو نصر رضي الدين الحسن  فرزند امین الاسلام طبرسی دانسته است.<ref>طهرانی، الذّريعة إلى تصانيف الشّيعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۱۴۶.</ref>به گفته [[سید محسن امین]]، طبرسی مکارم الاخلاق را در زمان زنده بودن پدرش نوشته است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>

طبرسی در مقدمه کتاب مکارم الاخلاق، ضمن اشاره به [[آیه تأسی]]، انگیزه خود از نگارش کتاب را گردآوردن شمه‌ای از اعمال و حالات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و آنچه که امتش را به آن امر کرده، ذکر کرده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۸.</ref> باب‌های دوازده‌گانه کتاب به این شرح است:<ref>احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۲۷۷.</ref>

# اخلاق و اوصاف پیامبر(ص)

چنانکه در مقدمه ناشر کتاب آمده، در مکارم الاخلاق احادیثی از [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت پیامبر]] و شمه‌ای از احوال و اخلاق آنها نیز آمده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش، ص۶.</ref>

* حذف احادیث فضائل امیرمؤمنان [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]]، [[حسنین]] و شیعیان.

* جایگزینی نام [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]] با نام [[عایشه]] و جایگزینی نام امام علی(ع) با نام افراد دیگر، در برخی موارد.

* افزودن احادیثی از کتاب‌های [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] مانند [[صحیح مسلم (کتاب)|صحیح مسلم]] به کتاب.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref>

تحریف مکارم الاخلاق با واکنش عالمان شیعه مواجه شد. [[محمدباقر بهاری همدانی]] (متوفای ۱۳۳۳ق) در رساله «تَسْدیدُ الْمَکارم وَ تَفْضیحُ الظّالم فی بَیان تَحْریف مَکارمِ الْاَخْلاق»، تحریفات کتاب را که شامل تغییرات، اضافات و حذفیات می‌شد، آورده است.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۶.</ref> همچنین [[حبیب‌الله رشتی|میرزا حبیب الله رشتی]]، [[محمدحسن مامقانی]]، [[میرزا حسین نوری]]، [[ملا حسینقلی همدانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|سید محمدکاظم طباطبایی]]، [[محمدطه نجف]]، [[محمدکاظم خراسانی]] و [[سید محمدحسن شیرازی]] از عالمان شیعه در اعتراض به کتاب چاپ مصر، نظرات خود را به ضمیمه رساله تسدید المکارم منتشر کردند.<ref>استادی، «تحریف مکارم الأخلاق و عکس‌العمل فقهای شیعه»، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref>

کتاب مکارم الاخلاق به دستور [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] در سال ۱۳۱۴ق از روی نسخه اصلی آن چاپ و منتشر شد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۵.</ref> شیخ محمود بن ملا صالح بروجردی کتاب را تصحیح کرد و در آن به تحریفات چاپ مصر اشاره کرده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۲۲۴.</ref> مکارم الاخلاق به وسیله [[مؤسسة الاعلمی للمطبوعات|انتشارات الاعلمی للمطبوعات]] در بیروت و با مقدمه محمدحسین اعلمی و نیز به وسیله انتشارات شریف رضی قم در یک جلد و ۴۸۰ صفحه چاپ شده است.<ref>طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۷۷ش.</ref>