کاربر ناشناس
حسین خلیلی تهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>A.atashinsadaf |
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''میرزاحسین خلیلی تهرانی'''؛(1230ق ـ 1326ق) [[فقیه]] و [[مرجع تقلید]] امامی [[قرن سیزدهم]] و [[قرن چهاردهم|چهاردهم]] و از رهبران روحانی [[نهضت مشروطه]] [[ایران]] . وی در [[نجف]] ازمحضر بزرگانی همچون [[محمدحسن نجفی]] (صاحب جواهر) و [[شیخ انصاری]] بهره علمی برد تا اینکه خود از مراجع بنام جهان [[تشیع]] شد وی از کسانی بود که به امور سیاسی و اجتماعی ایران با حساسیت ویژه می نگریست و در موارد زیادی نسبت به این مسایل واکنش نشان می داد از جمله در عزل [[امین السلطان]] (صدراعظم وقت ایران)و در جریان نهضت مشروطه تلاش های فراوانی انجام داد. | '''میرزاحسین خلیلی تهرانی'''؛(1230ق ـ 1326ق) [[فقیه]] و [[مرجع تقلید]] امامی [[قرن سیزدهم]] و [[قرن چهاردهم|چهاردهم]] و از رهبران روحانی [[نهضت مشروطه]] [[ایران]] . وی در [[نجف]] ازمحضر بزرگانی همچون [[محمدحسن نجفی]] (صاحب جواهر) و [[شیخ انصاری]] بهره علمی برد تا اینکه خود از مراجع بنام جهان [[تشیع]] شد وی از کسانی بود که به امور سیاسی و اجتماعی ایران با حساسیت ویژه می نگریست و در موارد زیادی نسبت به این مسایل واکنش نشان می داد از جمله در عزل [[امین السلطان]] (صدراعظم وقت ایران)و در جریان نهضت مشروطه تلاش های فراوانی انجام داد. | ||
==ولادت و تحصیلات== | |||
وی در سال 1230ق در نجف متولد شد.<ref>آقابزرگ طهرانی، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 573</ref> ابتدا نزد پدرش [[حاج میرزا خلیل]]، و برادرش [[حاج ملاعلی]]، درس خواند و پس از اتمام مرحله سطح ، در محضر محمدحسن نجفی (صاحب جواهر ، متوفی 1266) و بعد از وفات او در محضر شیخ انصاری (متوفی 1281) تحصیل کرد و از آنان و برخی دیگر از علما، از جمله [[مولی زین العابدین گلپایگانی]]، اجازه روایت گرفت. <ref>رجوع کنید به حرزالدین، ج 1، ص 279ـ 280؛ آل محبوبه ، ج 2، ص 226ـ227؛ آقابزرگ طهرانی، 1403، ج 1، ص 183، ج 19، ص 60</ref> سپس در نجف به تدریس [[فقه]] پرداخت. احاطه او بر فروع فقهی و تسلطش را در تدریس ستوده و گفته اند که از آرای بلند و قدرت بیان فوق العاده برخوردار بود.<ref>آل محبوبه ، ج 2، ص 226؛ آقابزرگ طهرانی، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 573 ـ574.</ref> | |||
==از مراجع تقلید== | |||
== | |||
وی پس از وفات [[شیخ محمدحسین کاظمی]] (1308)، یکی از مراجع تقلید شد و در پی رحلت [[میرزای شیرازی]] (1312)، از بزرگترین مراجع تقلید به شمار آمد و مقلدان فراوانی در [[ایران]] و [[هند]] و [[عراق]] و دیگر بلاد [[اسلام|اسلامی]] یافت. <ref>حرزالدین ، ج 1، ص 277؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 574.</ref> | وی پس از وفات [[شیخ محمدحسین کاظمی]] (1308)، یکی از مراجع تقلید شد و در پی رحلت [[میرزای شیرازی]] (1312)، از بزرگترین مراجع تقلید به شمار آمد و مقلدان فراوانی در [[ایران]] و [[هند]] و [[عراق]] و دیگر بلاد [[اسلام|اسلامی]] یافت. <ref>حرزالدین ، ج 1، ص 277؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 574.</ref> | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
| خط ۲۲: | خط ۱۹: | ||
* [[شیخ مرتضی آشتیانی]] <ref>برای اسامی دیگر شاگردان اورجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 574؛آقابزرگ طهرانی، 1403، ج 2، ص 99، 414، ج 6، ص 170، ج 10، ص 45؛ حسن امین ، ج 1، ص 52، ج 6، ص 182، 574.</ref> | * [[شیخ مرتضی آشتیانی]] <ref>برای اسامی دیگر شاگردان اورجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 574؛آقابزرگ طهرانی، 1403، ج 2، ص 99، 414، ج 6، ص 170، ج 10، ص 45؛ حسن امین ، ج 1، ص 52، ج 6، ص 182، 574.</ref> | ||
همچنین [[آقابزرگ تهرانی]]<ref> 1404، جزء 1، قسم 2، ص 574</ref> | همچنین [[آقابزرگ تهرانی]]<ref> 1404، جزء 1، قسم 2، ص 574</ref>، [[میرزاعلی اکبر همدانی]]<ref>آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 17، ص 232</ref>، [[شیخ محمد طالقانی]] <ref>حسینی ، ج 1، ص 536</ref> و [[شیخ محمدحسین کاشف الغطاء]]<ref>حرزالدین، ج 1، ص 281؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 1، ص 183.</ref> از او اجازه روایت گرفتند. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۱: | ||
پس از پیروزی نهضت مشروطه و تأسیس مجلس شورا، قانون اساسی برای تصویب نزد این سه تن فرستاده شد و آنان نیز آن را تنفیذ کردند <ref>رجوع کنید به نجفی قوچانی ، ص 366</ref> و پس از آن نیز با ارسال نامه ها و تلگرامهای پی درپی ، به تقویت مجلس مبادرت نمودند. <ref>رجوع کنید به فضل اللّه نوری ، ج 2، ص 111ـ112، 126ـ127، 148 و جاهای دیگر.</ref> | پس از پیروزی نهضت مشروطه و تأسیس مجلس شورا، قانون اساسی برای تصویب نزد این سه تن فرستاده شد و آنان نیز آن را تنفیذ کردند <ref>رجوع کنید به نجفی قوچانی ، ص 366</ref> و پس از آن نیز با ارسال نامه ها و تلگرامهای پی درپی ، به تقویت مجلس مبادرت نمودند. <ref>رجوع کنید به فضل اللّه نوری ، ج 2، ص 111ـ112، 126ـ127، 148 و جاهای دیگر.</ref> | ||
====مبارزه با حکومت استبدادی==== | ====مبارزه با حکومت استبدادی==== | ||
پس از به توپ بسته شدن مجلس اول در 1326، تهرانی و دیگر علمای ایرانی مقیم [[عراق]]، بر شدت مبارزه خود با حکومت استبدادی و پشتیبانی از مشروطه خواهان افزودند. تهرانی و خراسانی و مازندرانی طردنمودن [[محمدعلی شاه]] را از «اوجب واجبات »، دادن مالیات به گماشتگان او را از «اعظم محرّمات » و کوشش در راه استقرار مشروطه را به منزله [[جهاد]] در رکاب [[امام زمان]] دانستند <ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی ، بخش 2، ج 5، ص 353؛ حائری ، ص 110</ref> | پس از به توپ بسته شدن مجلس اول در 1326، تهرانی و دیگر علمای ایرانی مقیم [[عراق]]، بر شدت مبارزه خود با حکومت استبدادی و پشتیبانی از مشروطه خواهان افزودند. تهرانی و خراسانی و مازندرانی طردنمودن [[محمدعلی شاه]] را از «اوجب واجبات »، دادن مالیات به گماشتگان او را از «اعظم محرّمات » و کوشش در راه استقرار مشروطه را به منزله [[جهاد]] در رکاب [[امام زمان]] دانستند.<ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی ، بخش 2، ج 5، ص 353؛ حائری ، ص 110</ref> در زمان [[استبداد صغیر]]، یکی از مدارسی که تهرانی در نجف بنا نهاده بود، محل گردهمایی ایرانیان شد.<ref>آل محبوبه ، ج 1، ص 135؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 575</ref> گفته اند که پس از بروز پاره ای انحرافات در نهضت مشروطه، تهرانی از حمایت آن اظهار پشیمانی می کرد.<ref>رجوع کنید به حرزالدین ، ج 1، ص 277ـ279.</ref> | ||
==ویژگی های اخلاقی و عبادی== | ==ویژگی های اخلاقی و عبادی== | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۴: | ||
تهرانی در [[شوال]] 1326ق در [[مسجد سهله]] وفات یافت و پیکرش تا [[نجف]] تشییع و در آنجا، کنار مدرسه ای که بنا نهاده بود، دفن شد. | تهرانی در [[شوال]] 1326ق در [[مسجد سهله]] وفات یافت و پیکرش تا [[نجف]] تشییع و در آنجا، کنار مدرسه ای که بنا نهاده بود، دفن شد. | ||
در ایران و [[هند]] و عراق برای او مراسم سوکواری برگزار کردند و بازار تهران چند روز تعطیل شد. شعرای بسیاری در رثای وی شعر سروده اند <ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی ، بخش 2، ج 4، ص 238ـ239؛ آل | در ایران و [[هند]] و عراق برای او مراسم سوکواری برگزار کردند و بازار تهران چند روز تعطیل شد. شعرای بسیاری در رثای وی شعر سروده اند.<ref>رجوع کنید به ناظم الاسلام کرمانی ، بخش 2، ج 4، ص 238ـ239؛ آل محبوبه، ج 2، ص 228ـ229؛ آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 576</ref> پس از وفات تهرانی ، شایع شد که وی با زهر مسموم شده است و حتی او را «ذبیح اعظم » و «[[شهید اکبر]]» خواندند. <ref>ناظم الاسلام کرمانی ، بخش 2، ج 4، ص 246؛ حبیب آبادی ، ج 3، ص 898.</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۰: | ||
تهرانی در [[فقه]] و [[اصول فقه]] و [[رجال]] آثار بسیاری بر جای گذاشت . گفته شده است که تمامی آنها به خط خود او نزد شاگردش، [[محمدتقی گرگانی]]، بوده است. <ref>آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 575.</ref> | تهرانی در [[فقه]] و [[اصول فقه]] و [[رجال]] آثار بسیاری بر جای گذاشت . گفته شده است که تمامی آنها به خط خود او نزد شاگردش، [[محمدتقی گرگانی]]، بوده است. <ref>آقابزرگ طهرانی ، 1404، جزء 1، قسم 2، ص 575.</ref> | ||
*[[ذریعة الوداد]]، شرحی است بر کتاب نجاة العباد محمدحسن نجفی و ظاهراً ناتمام مانده است <ref>رجوع کنید به | *[[ذریعة الوداد]]، شرحی است بر کتاب نجاة العباد محمدحسن نجفی و ظاهراً ناتمام مانده است.<ref>رجوع کنید به حرزالدین، ج 1، ص 280؛ آل محبوبه ، ج 2، ص 227</ref> این کتاب نخستین بار در [[بمبئی]] و سپس در 1312 در ایران چاپ سنگی شد و بارها در [[ایران]] به چاپ رسید. <ref>رجوع کنید به مشار، ستون 393؛ عوّاد، ج 1، ص 343؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 10، ص 33.</ref> | ||
*حاشیه بر بعضی رسائل عملیه | *حاشیه بر بعضی رسائل عملیه | ||
*کتاب غصب | *کتاب غصب | ||
| خط ۶۲: | خط ۵۶: | ||
*رسالاتی در باب بیع و خیارات، <ref>رجوع کنید به حرزالدین ، ج 1، ص 280؛ آل محبوبه ، ج 2، ص 227؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 19، ص 59، ج 22، ص 273.</ref> | *رسالاتی در باب بیع و خیارات، <ref>رجوع کنید به حرزالدین ، ج 1، ص 280؛ آل محبوبه ، ج 2، ص 227؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 19، ص 59، ج 22، ص 273.</ref> | ||
برخی فتواهای تهرانی، همراه با فتواهای بعضی علمای دیگر، در کتاب مجمع الرسائل در 1331 در تهران چاپ شده است <ref>آقابزرگ | برخی فتواهای تهرانی، همراه با فتواهای بعضی علمای دیگر، در کتاب مجمع الرسائل در 1331 در تهران چاپ شده است.<ref>آقابزرگ طهرانی، 1403، ج 20، ص 30</ref> همچنین تقریراتی از دروس او را شاگردانش نوشته اند.<ref>رجوع کنید به محسن امین، ج 8، ص 151؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 4، ص 372</ref> وی بر کتابهای بسیاری نیز تقریظ نوشته است <ref>برای نمونه رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 15، ص 320، ج 18، ص 89، ج 19، ص 68.</ref> | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۵: | ||
معروفترین آنها، محمد، در نجف متولد شد و سطوح عالی فقه و اصول را نزد آخوند خراسانی و پدرش فراگرفت و از مشاهیر نجف گواهی اجتهاد دریافت کرد. <ref>خاقانی ، ج 10، ص 453؛ آل محبوبه ، ج 2، ص245.</ref> | معروفترین آنها، محمد، در نجف متولد شد و سطوح عالی فقه و اصول را نزد آخوند خراسانی و پدرش فراگرفت و از مشاهیر نجف گواهی اجتهاد دریافت کرد. <ref>خاقانی ، ج 10، ص 453؛ آل محبوبه ، ج 2، ص245.</ref> | ||
محمد از کودکی شعر می سرود، بیشتر اشعار او در مدح و رثای اهل بیت(ع) است . وی در برخی اشعارش مسلمانان را به بیداری فراخوانده است <ref>رجوع کنید به خاقانی، ج 10، ص 454ـ460، 461ـ462</ref> | محمد از کودکی شعر می سرود، بیشتر اشعار او در مدح و رثای اهل بیت(ع) است . وی در برخی اشعارش مسلمانان را به بیداری فراخوانده است.<ref>رجوع کنید به خاقانی، ج 10، ص 454ـ460، 461ـ462</ref> در عین حال، اوقات زندگی را بیشتر به عبادت و ذکر و [[اعتکاف]] در حرم [[امیرمؤمنان]](ع) سپری کرد.<ref>خاقانی، ج 10، ص 453</ref> | ||
او در 1355ق در نجف وفات یافت و در مقبره پدرش دفن شد. از تألیفات اوست : کتاب فی الطهاره ، کتاب فی الخمس، [[قاموس غریب القرآن]] و چند رساله فقهی.<ref>خاقانی، ج 10، ص 454؛ آقابزرگ طهرانی ، 1403، ج 5، ص 245، ج 15، ص 187، ج 18، ص 295، ج 23، ص 18.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* محمدمحسن آقابزرگ | * محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت 1403/1983. | ||
* محمدمحسن آقابزرگ | * محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، جزء 1: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد 1404. | ||
*جعفربن باقر آل | * جعفربن باقر آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها بیروت 1406/1986. | ||
* حسن | * حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت 1408ـ1416/ 1987ـ1996. | ||
* محسن | * محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت 1403/1983. | ||
*عبدالهادی | * عبدالهادی حائری، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران 1364 ش. | ||
* محمدعلی حبیب | * محمدعلی حبیب آبادی، مکارم الا´ثار در احوال رجال دو قرن 13 و 14 هجری، ج 3، اصفهان 1351 ش. | ||
* محمد | * محمد حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم 1405. | ||
*احمد | * احمد حسینی، تراجم الرجال، قم 1414. | ||
* علی | * علی خاقانی، شعراءالغری، نجف 1373/1954، چاپ افست قم 1408. | ||
* کورکیس عوّاد، معجم المؤلفین | * کورکیس عوّاد، معجم المؤلفین العراقیین، بغداد 1969. | ||
* فضل اللّه | * فضل اللّه نوری، مجموعه ای از رسائل، اعلامیه ها، مکتوبات ،... و روزنامه شیخ شهید فضل اللّه نوری، گردآورنده محمد ترکمان، تهران 1362ـ1363 ش. | ||
* احمد | * احمد کسروی، تاریخ مشروطة ایران، تهران 1363 ش. | ||
* خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی | * خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، تهران 1344 ش. | ||
* محمدبن علی ناظم الاسلام | * محمدبن علی ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، چاپ علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران 1376ـ1377 ش. | ||
*محمدحسن نجفی | * محمدحسن نجفی قوچانی، سیاحت شرق، یا، زندگینامه آقانجفی قوچانی، چاپ رمضانعلی شاکری، تهران 1362 ش. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||