پرش به محتوا

حسنعلی نخودکی اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۸: خط ۳۸:
پدر او، علی اکبر مقدادی، فردی عامی و از کاسبان [[اصفهان]] و متصف به [[زهد]] و پارسایی بود.<ref>امامی خویی، مرآةالشرق، ج‌۲، ص‌‌۹۶۵؛ مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص۱۴؛ قس رازی، گنجینۀ دانشمندان، ج‌۷، ص‌‌۱۱۱؛ مرعشی، المسلسلات فی الاجازات، ج‌۲، ص‌‌۳۰۷؛ امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج‌۳، ص‌‌۱۲۲۸، که از پدر نخودکی با عنوان آخوند و ملا یاد کرده‌اند</ref> وی همچنین [[مرید]] [[محمدصادق تخت پولادی]]، از مشایخ [[سلسله چشتیه]]، و مشهور به [[استجابت دعا]] و [[کرامت]] بود.<ref>مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج۱، ص۱۴؛ همایی، ص‌‌۱۲۱؛ مدرسی چهاردهی، سلسله های صوفیۀ ایران، ص‌‌۱۸۲؛</ref><br>
پدر او، علی اکبر مقدادی، فردی عامی و از کاسبان [[اصفهان]] و متصف به [[زهد]] و پارسایی بود.<ref>امامی خویی، مرآةالشرق، ج‌۲، ص‌‌۹۶۵؛ مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص۱۴؛ قس رازی، گنجینۀ دانشمندان، ج‌۷، ص‌‌۱۱۱؛ مرعشی، المسلسلات فی الاجازات، ج‌۲، ص‌‌۳۰۷؛ امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج‌۳، ص‌‌۱۲۲۸، که از پدر نخودکی با عنوان آخوند و ملا یاد کرده‌اند</ref> وی همچنین [[مرید]] [[محمدصادق تخت پولادی]]، از مشایخ [[سلسله چشتیه]]، و مشهور به [[استجابت دعا]] و [[کرامت]] بود.<ref>مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج۱، ص۱۴؛ همایی، ص‌‌۱۲۱؛ مدرسی چهاردهی، سلسله های صوفیۀ ایران، ص‌‌۱۸۲؛</ref><br>
نخودکی در [[۱۷ شعبان]] ۱۳۶۱ق ([[۸ شهریور]]، [[سال ۱۳۲۱ هجری شمسی|۱۳۲۱ش]])<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۳۹۴.</ref> در ۸۲ سالگی در گذشت. پیکر وی با حضور بسیاری از اهالی [[مشهد]] [[تشییع]] و در صحن عتیق [[حرم امام رضا(ع)]] به خاک سپرده شد.<ref>مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص‌‌۳۴ ـ ۳۵؛ رازی، گنجینۀ دانشمندان، ج‌۷، ص‌‌۱۱۲؛ امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج‌۳، ص‌‌۱۲۲۸ ـ ۱۲۲۹؛ قس بلاغی، کتاب مقالات الحنفاء فی مقامات شمس العرفاء، ص‌‌۲۱۷، که به اشتباه سال درگذشت وی را ۱۳۶۵ نوشته است.</ref><br>
نخودکی در [[۱۷ شعبان]] ۱۳۶۱ق ([[۸ شهریور]]، [[سال ۱۳۲۱ هجری شمسی|۱۳۲۱ش]])<ref>حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۳۹۴.</ref> در ۸۲ سالگی در گذشت. پیکر وی با حضور بسیاری از اهالی [[مشهد]] [[تشییع]] و در صحن عتیق [[حرم امام رضا(ع)]] به خاک سپرده شد.<ref>مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص‌‌۳۴ ـ ۳۵؛ رازی، گنجینۀ دانشمندان، ج‌۷، ص‌‌۱۱۲؛ امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف خلال الف عام، ج‌۳، ص‌‌۱۲۲۸ ـ ۱۲۲۹؛ قس بلاغی، کتاب مقالات الحنفاء فی مقامات شمس العرفاء، ص‌‌۲۱۷، که به اشتباه سال درگذشت وی را ۱۳۶۵ نوشته است.</ref><br>
نخودکی گفته بود در زمان حیات خود، هنگامی که در یکی از حجره های صحن عتیق رضوی مشغول عبادت بود، کرامت و لطف ویژه [[امام رضا(ع)]] به زائران خود را شهود کرده و [[وصیت]] کرد در همان مکانی که امام را شهود کرده بود زیر پای زائران [[دفن]] شود.<ref>[http://www.farhangnews.ir/content/39503 فرهنگ نیوز]</ref>{{یادداشت|برخی برای وی کرامت دیگری نقل کرده‌اند که [[وصیت]] کرده بود قبرش ده متر پایین‌تر از صحن باشد و سال‌ها بعد که در صحن گودبرداری انجام شد به قبر ایشان آسیبی نرسید و راز وصیت ایشان روشن گشت. در منابع معتبر، منبعی برای این ادعا نقل نشده است.([http://www.shia-news.com/fa/news/12724 شیعه نیوز])}}
نخودکی گفته بود در زمان حیات خود، هنگامی که در یکی از حجره های صحن عتیق رضوی مشغول عبادت بود، کرامت و لطف ویژه [[امام رضا(ع)]] به زائران خود را شهود کرده و [[وصیت]] کرد در همان مکانی که امام را شهود کرده بود زیر پای زائران [[دفن]] شود.<ref>[http://www.farhangnews.ir/content/39503 فرهنگ نیوز]</ref>{{یاد|برخی برای وی کرامت دیگری نقل کرده‌اند که [[وصیت]] کرده بود قبرش ده متر پایین‌تر از صحن باشد و سال‌ها بعد که در صحن گودبرداری انجام شد به قبر ایشان آسیبی نرسید و راز وصیت ایشان روشن گشت. در منابع معتبر، منبعی برای این ادعا نقل نشده است.([http://www.shia-news.com/fa/news/12724 شیعه نیوز])}}


===تربیت===
===تربیت===
پدر حسن‌علی، وی را نیز نزد مرشدش برد و از او خواست تا تربیت و مراقبت از وی را برعهده بگیرد. حسنعلی از هفت سالگی تا یازده سالگی زیر نظر [[محمدصادق تخت ‎پولادی]] به [[ریاضت شرعی]] مشغول شد.<ref> مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص۱۵ ـ ۱۶</ref> در ۱۲۹۰ق محمد صادق تخت‎پولادی درگذشت و حسنعلی ۳ سال دیگر نیز به [[ریاضت]] پرداخت، چنان‎که شب‌ها تا صبح بیدار می‌ماند و هر روز، [[روزه]] می‌گرفت. پس از آن برای بهره بردن از محضر [[سید جعفر حسینی قزوینی]] {{یادداشت|گویا از مجذوبان سالک بود،}} به [[شهرضا]] رفت.<ref>مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج۱، ص۱۵ـ۱۶، ۱۸؛ رازی، گنجینۀ دانشمندان، ج‌۷، ص‌‌۱۱۲؛ قس مهدوی،تذکرةالقبور، ص‌‌۱۸۴، که حسینی قزوینی را از مریدان [[محمدجواد سرجوئی بیدآبادی]] دانسته است؛ نیز قس بلاغی، کتاب مقالات الحنفاء فی مقامات شمس العرفاء، ص‌‌۲۱۷، که او را از مریدان عارفی به نام رستم از [[نعمت اللهیه]] خوانده است.</ref>
پدر حسن‌علی، وی را نیز نزد مرشدش برد و از او خواست تا تربیت و مراقبت از وی را برعهده بگیرد. حسنعلی از هفت سالگی تا یازده سالگی زیر نظر [[محمدصادق تخت ‎پولادی]] به [[ریاضت شرعی]] مشغول شد.<ref> مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص۱۵ ـ ۱۶</ref> در ۱۲۹۰ق محمد صادق تخت‎پولادی درگذشت و حسنعلی ۳ سال دیگر نیز به [[ریاضت]] پرداخت، چنان‎که شب‌ها تا صبح بیدار می‌ماند و هر روز، [[روزه]] می‌گرفت. پس از آن برای بهره بردن از محضر [[سید جعفر حسینی قزوینی]] {{یاد|گویا از مجذوبان سالک بود،}} به [[شهرضا]] رفت.<ref>مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج۱، ص۱۵ـ۱۶، ۱۸؛ رازی، گنجینۀ دانشمندان، ج‌۷، ص‌‌۱۱۲؛ قس مهدوی،تذکرةالقبور، ص‌‌۱۸۴، که حسینی قزوینی را از مریدان [[محمدجواد سرجوئی بیدآبادی]] دانسته است؛ نیز قس بلاغی، کتاب مقالات الحنفاء فی مقامات شمس العرفاء، ص‌‌۲۱۷، که او را از مریدان عارفی به نام رستم از [[نعمت اللهیه]] خوانده است.</ref>


==فعالیت‌های علمی==
==فعالیت‌های علمی==
خط ۸۴: خط ۸۴:


==گرایش به صوفیه==
==گرایش به صوفیه==
از نخودکی [[کرامت|کرامت‌های]] بسیاری نقل شده است.<ref>برای نمونه،  مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص‌‌۴۹ به بعد</ref> برخی وی را [[قطب]] یا شیخ [[سلسله چشتیه]] {{یادداشت|چِشتیه، سلسله‌ای‌ معروف‌ از صوفیان‌ مسلمان‌ شبه‌قاره‌، منسوب‌ به‌ چِشت‌ است.این‌ سلسله‌ دنباله سلسله اَدْهَمیه‌، منسوب‌ به‌ [[ابراهیم بن ادهم]]، است‌ که‌ در زمان‌ ابواسحاق‌ شامی‌ (از مشایخ‌ بزرگ‌ صوفیه‌ در اواخر سده سوم‌ و اوایل‌ سده چهارم‌) به‌ چشتیه‌ معروف‌ شد}}
از نخودکی [[کرامت|کرامت‌های]] بسیاری نقل شده است.<ref>برای نمونه،  مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص‌‌۴۹ به بعد</ref> برخی وی را [[قطب]] یا شیخ [[سلسله چشتیه]] {{یاد|چِشتیه، سلسله‌ای‌ معروف‌ از صوفیان‌ مسلمان‌ شبه‌قاره‌، منسوب‌ به‌ چِشت‌ است.این‌ سلسله‌ دنباله سلسله اَدْهَمیه‌، منسوب‌ به‌ [[ابراهیم بن ادهم]]، است‌ که‌ در زمان‌ ابواسحاق‌ شامی‌ (از مشایخ‌ بزرگ‌ صوفیه‌ در اواخر سده سوم‌ و اوایل‌ سده چهارم‌) به‌ چشتیه‌ معروف‌ شد}}
معرفی کرده و لقب [[طریقت|طریقتی]] وی را‌ [[بنده‌علی]] دانسته‌اند، اما وی کسی را به این سلسله دعوت نکرد.<ref> مدرسی چهاردهی، سلسله های صوفیۀ ایران، ص ۱۸۳؛ آشتیانی، در حکمت و معرفت، ص ۱۳۶؛ قس بلاغی، کتاب مقالات الحنفاء فی مقامات شمس العرفاء، ۲۲۰ ـ ۲۲۱، که ‌بنا بر نقلی او را از فقرای [[ذهبیه]] دانسته است.</ref> او به [[درویش|درویشان]] [[خاکساریه|خاکسار]] نیز علاقه‌مند بود و بیشتر شب‌های جمعه به تکیۀ [[گنبد سبز]]، که محل اجتماع خاکساران بود، می‌رفت و با آنان معاشرت می‌کرد.<ref>مدرسی چهاردهی، سلسله های صوفیۀ ایران، ص ۱۸۳؛ مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص‌‌۲۵</ref>
معرفی کرده و لقب [[طریقت|طریقتی]] وی را‌ [[بنده‌علی]] دانسته‌اند، اما وی کسی را به این سلسله دعوت نکرد.<ref> مدرسی چهاردهی، سلسله های صوفیۀ ایران، ص ۱۸۳؛ آشتیانی، در حکمت و معرفت، ص ۱۳۶؛ قس بلاغی، کتاب مقالات الحنفاء فی مقامات شمس العرفاء، ۲۲۰ ـ ۲۲۱، که ‌بنا بر نقلی او را از فقرای [[ذهبیه]] دانسته است.</ref> او به [[درویش|درویشان]] [[خاکساریه|خاکسار]] نیز علاقه‌مند بود و بیشتر شب‌های جمعه به تکیۀ [[گنبد سبز]]، که محل اجتماع خاکساران بود، می‌رفت و با آنان معاشرت می‌کرد.<ref>مدرسی چهاردهی، سلسله های صوفیۀ ایران، ص ۱۸۳؛ مقدادی اصفهانی، نشان از بی‌نشان‌ها، ج‌۱، ص‌‌۲۵</ref>


خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
==نقدها==
==نقدها==


زندگانی نوع انسان‌های غیر عادی که غالباً با کرامات و حوادث عجیب و غریب همراه است،{{یادداشت| لازم به ذکر است که براساس تجربه و گزارش‌های موجود در کتب مختلفی که در ارتباط با شرح حال اینگونه افراد نوشته شده بخش عمده ای از این کرامات ساخته و پرداخته (خواسته یا ناخواسته) ذهن مریدان و هوادارانی است که دوستی و ارادت افراطی قدرت تعقلشان را گرفته و هر سخنی حتی گاه کاملا نابخردانه و غیرمعقول  را یا می سازند و یا می پذیرند و نشرش می‌دهند.}} خالی از نقد و تجزیه وتحلیل نیست. زندگانی نخودکی و کرامات و حوادث منسوب به وی نیز مورد نقد و ارزیابی های مختلف قرار گرفته است که برخی از آنها بر مبنای انکار هر گونه حادثه و کرامت از سوی انسان‌های عادی و غیر معصوم است و برخی از نقدها نیز متوجه پاره‌ای از مصادیق و نمونه هایی است<ref>https://www.hawzahnews.com/news/351894/</ref> که باور پذیری اش مشکل‌تر است. البته برخی نیز بر این باورند که با همه داستان‌هایی که در اطراف عبادت‌های طولانی و تهجدهای شگفت‌آور وی نقل شده، امر مسلّم آن است که او هرگز در این مسیر، از مسیر شرع  خارج نشد و ریاضت‌هایش همگی بر مبنای توصیه‌های [[چهارده معصوم |معصومین(ع)]] و اولیای الهی بود.<ref>https://www.pishkhan.com/news/180939</ref> برخی از صاحب نظران{{یادداشت|[[علامه طهرانی]] یکی از مدافعان اینگونه نقد هاست.}} هم یکی از نقدهای جدّی که متوجه  نخودکی است این می دانند که عارف نبايد از نزول مشيّت حقّ در همه مراتب ظهور با اختلاف مظاهر به امر ديگری بپردازد و خود را در دسترس عوام ‌النّاس قرار دهد و به ميل و دلخواه مردم كه با عقول ضعيفه و ناقصه خود كه چه بسا خلاف مشيّت و مصلحت حكيمانه حضرت حقّ است و حَدِّ يَقِفی(حد ومرز و نقطه پایانی) ندارد حركت كند. این گونه نقدها بیشتر متوجه این بخش از زندگانی مرحوم نخودکی است که وی نوعاً و غالباً با کار و توصیه ساده‌ای و یا خوراکی بسیار کمی مانند قند یا کشمش تلاش برای شفای بیماری بیماران مختلف داشته است.<ref>https://motaghin.com/fa_booksPage_9149.aspx?gid=8861</ref> البته برخی بر این باورند که مرحوم نخودکی خود نیز از پاره ای از کارهایش همانند تلاش برای شفای بیماران مخصوصاً در سال های پایانی عمر پشیمان بوده است. <ref>https://www.mashreghnews.ir/news/233800/
زندگانی نوع انسان‌های غیر عادی که غالباً با کرامات و حوادث عجیب و غریب همراه است،{{یاد| لازم به ذکر است که براساس تجربه و گزارش‌های موجود در کتب مختلفی که در ارتباط با شرح حال اینگونه افراد نوشته شده بخش عمده ای از این کرامات ساخته و پرداخته (خواسته یا ناخواسته) ذهن مریدان و هوادارانی است که دوستی و ارادت افراطی قدرت تعقلشان را گرفته و هر سخنی حتی گاه کاملا نابخردانه و غیرمعقول  را یا می سازند و یا می پذیرند و نشرش می‌دهند.}} خالی از نقد و تجزیه وتحلیل نیست. زندگانی نخودکی و کرامات و حوادث منسوب به وی نیز مورد نقد و ارزیابی های مختلف قرار گرفته است که برخی از آنها بر مبنای انکار هر گونه حادثه و کرامت از سوی انسان‌های عادی و غیر معصوم است و برخی از نقدها نیز متوجه پاره‌ای از مصادیق و نمونه هایی است<ref>https://www.hawzahnews.com/news/351894/</ref> که باور پذیری اش مشکل‌تر است. البته برخی نیز بر این باورند که با همه داستان‌هایی که در اطراف عبادت‌های طولانی و تهجدهای شگفت‌آور وی نقل شده، امر مسلّم آن است که او هرگز در این مسیر، از مسیر شرع  خارج نشد و ریاضت‌هایش همگی بر مبنای توصیه‌های [[چهارده معصوم |معصومین(ع)]] و اولیای الهی بود.<ref>https://www.pishkhan.com/news/180939</ref> برخی از صاحب نظران{{یاد|[[علامه طهرانی]] یکی از مدافعان اینگونه نقد هاست.}} هم یکی از نقدهای جدّی که متوجه  نخودکی است این می دانند که عارف نبايد از نزول مشيّت حقّ در همه مراتب ظهور با اختلاف مظاهر به امر ديگری بپردازد و خود را در دسترس عوام ‌النّاس قرار دهد و به ميل و دلخواه مردم كه با عقول ضعيفه و ناقصه خود كه چه بسا خلاف مشيّت و مصلحت حكيمانه حضرت حقّ است و حَدِّ يَقِفی(حد ومرز و نقطه پایانی) ندارد حركت كند. این گونه نقدها بیشتر متوجه این بخش از زندگانی مرحوم نخودکی است که وی نوعاً و غالباً با کار و توصیه ساده‌ای و یا خوراکی بسیار کمی مانند قند یا کشمش تلاش برای شفای بیماری بیماران مختلف داشته است.<ref>https://motaghin.com/fa_booksPage_9149.aspx?gid=8861</ref> البته برخی بر این باورند که مرحوم نخودکی خود نیز از پاره ای از کارهایش همانند تلاش برای شفای بیماران مخصوصاً در سال های پایانی عمر پشیمان بوده است. <ref>https://www.mashreghnews.ir/news/233800/
</ref>
</ref>


Image-reviewer، abusefilter، autopatrolled، botadmin، دیوان‌سالاران، eliminator، import، مدیران رابط کاربری، ipblock-exempt، movedable، oversight، patroller، reviewer، rollbacker، مدیران، translationadmin
۹٬۴۳۸

ویرایش