فاطمیان: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح اشتباه تایپی و اعراب کلمات دارای خوانش مبهم
A.khorasani (بحث | مشارکتها) (←مصر) |
A.khorasani (بحث | مشارکتها) (اصلاح اشتباه تایپی و اعراب کلمات دارای خوانش مبهم) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| عالمان = | | عالمان = | ||
}} | }} | ||
'''فاطمیان''' خاندانی از شیعیان [[اسماعیلیان|اسماعیلی]] که در سال‌های [[سال ۲۹۷ هجری قمری|۲۹۷ق]] تا [[سال ۵۶۷ هجری قمری|۵۶۷ق]] بر مناطقی از سرزمین‌های غرب جهان اسلام حاکم بودند و با عنوان عُبَیدیان نیز شناخته می‌شدند. مؤسس این سلسله، [[عییدالله مهدی]] بود که در [[مراکش|مراکش فعلی]] با کمک [[ابوعبدالله شیعی]]، [[داعی]] اسماعیلی از [[یمن]] حکومت تشکیل دادند. فاطمیان در [[سال ۳۶۲ هجری قمری|۳۶۲ق]] با ساختن [[قاهره|شهر قاهره]] نزدیک فسطاط، این شهر را پایتخت خود کردند. | '''فاطمیان''' خاندانی از شیعیان [[اسماعیلیان|اسماعیلی]] که در سال‌های [[سال ۲۹۷ هجری قمری|۲۹۷ق]] تا [[سال ۵۶۷ هجری قمری|۵۶۷ق]] بر مناطقی از سرزمین‌های غرب جهان اسلام حاکم بودند و با عنوان عُبَیدیان نیز شناخته می‌شدند. مؤسس این سلسله، [[عییدالله مهدی|عبیدالله مهدی]] بود که در [[مراکش|مراکش فعلی]] با کمک [[ابوعبدالله شیعی]]، [[داعی]] اسماعیلی از [[یمن]] حکومت تشکیل دادند. فاطمیان در [[سال ۳۶۲ هجری قمری|۳۶۲ق]] با ساختن [[قاهره|شهر قاهره]] نزدیک فسطاط، این شهر را پایتخت خود کردند. | ||
فاطمیان مدتی بر سراسر شمال [[آفریقا]]، [[مصر]]، [[شام]] و [[یمن]] تسلط پیدا کردند و توانستند تا [[حجاز]] و سیسیل (جزیره بزرگ در جنوب [[ایتالیا|ایتالیای فعلی]]) پیش روند. آنان پیوسته با حکومت [[بنی‌عباس|عباسیان]] و دولت‌های طرفدار آنان مانند [[سلجوقیان]] و نیز با [[امویان اندلس]]، [[خوارج]] و [[امپراتوری روم شرقی]] در [[ترکیه]] و [[یونان]] فعلی درگیر بودند.<br>فاطمیان در رقابت با [[عباسیان|خلفای عباسی]]، خود را خلفای بر حق می‌دانستند. دوران حکومت فاطمیان به ترویج و تقویت مذهب [[تشیع]] در شمال آفریقا به خصوص در کشور مصر انجامید. در این دوران در [[قاهره]] مراکز علمی و فرهنگی مانند [[جامعة الازهر]] برای آموزش علوم اسلامی با گرایش اسماعیلی تاسیس شد و آثار برجسته این مذهب نگاشته شد. فاطمیان در دوره حکومت خود با استفاده از نهاد دعوت و ارسال [[داعی|داعیان]] (مبلغان مذهب اسماعیلی) مانند [[ناصر خسرو قبادیانی]] ([[سال ۳۹۴ هجری قمری|۳۹۴ق]] ـ [[سال ۴۶۸ هجری قمری|۴۶۸ق]]) به سرزمین‌های مختلف، موفق به رواج تشیع اسماعیلی در نقاط مختلفی از جهان اسلام مانند یمن، [[هند]] و [[خراسان بزرگ|خراسان]] و [[ماوراءالنهر]] شدند.<br> در این عصر، کتابخانه‌ها نیز رونق بسیار یافت. کتابخانه قصر خلافت در قاهره به نام خزانة الکتب و کتابخانه متعلق به دارالحکمة بنام دارالعلم مهم‌ترین این کتابخانه‌ها بود. رصد خانه الحکامی به دستور الحاکم بامرالله تاسیس شد. علاقه خلفای مصر به مظاهر شکوه و جلال، به توسعه هنرهای تزئینی و معماری یاری رساند. از جمله صنایعی که در زمان فاطمیان در مصر رواج زیادی یافت، پارچه‌بافی بود. <br>عقاید غلوآمیز درباره الحاکم بالله، خلیفه فاطمی و سپس ناپدیدشدنش در [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]] به پدیدآمدن [[دروزیه|فرقه دروزیه]] انجامید. در نیمه دوم خلافت فاطمیان، قدرت و نفوذ وزرا و رقابت سرداران تُرک ([[ماوراء النهر]]) و بَربَر به تضعیف خلافت فاطمی انجامید. بدر الجمالی و پسرش افضل از وزیران مشهور و مقتدر این دوره بودند. افضل، وزیر المستنصر، خلیفه فاطمی، پس از مرگ او ([[سال ۴۸۷ هجری قمری|۴۸۷ق]])، باعث دوپارگی خلافت فاطمیان و ایجاد دو شاخه [[نزاریه]] و [[مستعلویه]] شد. [[حسن صباح]] (حدود [[سال ۴۴۵ هجری قمری|۴۴۵ق]] ـ [[سال ۵۱۸ هجری قمری|۵۱۸ق]]) و دیگر داعیان اسماعیلی [[جبال]] و [[خراسان بزرگ|خراسان]] از شاخه نزاریه شدند. همچنین با کشته‌شدن آمر، خلیفه فاطمی در [[سال ۵۲۴ هجری قمری|۵۲۴ق]] شاخه مستعلیه به دو شاخه طیبیه و حافظیه تقسیم گشت. سرانجام [[صلاح‌الدین ایوبی]]، وزیر فاطمیان، به کار این حکومت پایان داد و خطبه به نام [[بنی‌عباس]] خواند.<br> | فاطمیان مدتی بر سراسر شمال [[آفریقا]]، [[مصر]]، [[شام]] و [[یمن]] تسلط پیدا کردند و توانستند تا [[حجاز]] و سیسیل (جزیره بزرگ در جنوب [[ایتالیا|ایتالیای فعلی]]) پیش روند. آنان پیوسته با حکومت [[بنی‌عباس|عباسیان]] و دولت‌های طرفدار آنان مانند [[سلجوقیان]] و نیز با [[امویان اندلس]]، [[خوارج]] و [[امپراتوری روم شرقی]] در [[ترکیه]] و [[یونان]] فعلی درگیر بودند.<br>فاطمیان در رقابت با [[عباسیان|خلفای عباسی]]، خود را خلفای بر حق می‌دانستند. دوران حکومت فاطمیان به ترویج و تقویت مذهب [[تشیع]] در شمال آفریقا به خصوص در کشور مصر انجامید. در این دوران در [[قاهره]] مراکز علمی و فرهنگی مانند [[جامعة الازهر]] برای آموزش علوم اسلامی با گرایش اسماعیلی تاسیس شد و آثار برجسته این مذهب نگاشته شد. فاطمیان در دوره حکومت خود با استفاده از نهاد دعوت و ارسال [[داعی|داعیان]] (مبلغان مذهب اسماعیلی) مانند [[ناصر خسرو قبادیانی]] ([[سال ۳۹۴ هجری قمری|۳۹۴ق]] ـ [[سال ۴۶۸ هجری قمری|۴۶۸ق]]) به سرزمین‌های مختلف، موفق به رواج تشیع اسماعیلی در نقاط مختلفی از جهان اسلام مانند یمن، [[هند]] و [[خراسان بزرگ|خراسان]] و [[ماوراءالنهر]] شدند.<br> در این عصر، کتابخانه‌ها نیز رونق بسیار یافت. کتابخانه قصر خلافت در قاهره به نام خزانة الکتب و کتابخانه متعلق به دارالحکمة بنام دارالعلم مهم‌ترین این کتابخانه‌ها بود. رصد خانه الحکامی به دستور الحاکم بامرالله تاسیس شد. علاقه خلفای مصر به مظاهر شکوه و جلال، به توسعه هنرهای تزئینی و معماری یاری رساند. از جمله صنایعی که در زمان فاطمیان در مصر رواج زیادی یافت، پارچه‌بافی بود. <br>عقاید غلوآمیز درباره الحاکم بالله، خلیفه فاطمی و سپس ناپدیدشدنش در [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]] به پدیدآمدن [[دروزیه|فرقه دروزیه]] انجامید. در نیمه دوم خلافت فاطمیان، قدرت و نفوذ وزرا و رقابت سرداران تُرک ([[ماوراء النهر]]) و بَربَر به تضعیف خلافت فاطمی انجامید. بدر الجمالی و پسرش افضل از وزیران مشهور و مقتدر این دوره بودند. افضل، وزیر المستنصر، خلیفه فاطمی، پس از مرگ او ([[سال ۴۸۷ هجری قمری|۴۸۷ق]])، باعث دوپارگی خلافت فاطمیان و ایجاد دو شاخه [[نزاریه|نِزاریه]] و [[مستعلویه]] شد. [[حسن صباح]] (حدود [[سال ۴۴۵ هجری قمری|۴۴۵ق]] ـ [[سال ۵۱۸ هجری قمری|۵۱۸ق]]) و دیگر داعیان اسماعیلی [[جبال]] و [[خراسان بزرگ|خراسان]] از شاخه نزاریه شدند. همچنین با کشته‌شدن آمر، خلیفه فاطمی در [[سال ۵۲۴ هجری قمری|۵۲۴ق]] شاخه مستعلیه به دو شاخه طیبیه و حافظیه تقسیم گشت. سرانجام [[صلاح‌الدین ایوبی]]، وزیر فاطمیان، به کار این حکومت پایان داد و خطبه به نام [[بنی‌عباس]] خواند.<br> | ||
==زمینه‌ها و پیدایش== | ==زمینه‌ها و پیدایش== | ||