اللمعة الدمشقیة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان           = اللمعة الدمشقیة

| عنوان اصلی     =

| برگرداننده     =

| تصویر           = کتاب لمعه.jpg

| زیرنویس تصویر   = [[پرونده:کتاب لمعه.jpg|بندانگشتی]]

| نویسنده         = [[شهید اول]] (متوفای 787 ق)

| تصویرگر         =

| طراح جلد       =

| زبان           = عربی

| مجموعه         = 1 جلد

| موضوع           = فقه

| سبک             =

| ناشر           = الدار الاسلاميه

| ناشر فارسی     =

| محل انتشارات   = [[بیروت]]

| تاریخ نشر       =

| محل ناشر فارسی =

| نوع رسانه       =

| صفحه           =

| قطع             =

| شابک           =

| پس از           =

| پیش از         =

'''اَللُّمعَةُ الدَّمِشقيّة فی ِفقه الامامیّة''' معروف به «'''لُمعه'''» مجموعه ای کامل از [[فقه]] [[امامیه]] و اثر محمد بن مكى جزينى عاملى، معروف به [[شهید اول]] است. اين كتاب از مشهورترين مصنفات شهيد اول و یک دوره کامل فقه [[امامیه]] از طهارت تا دیات است که به همراه شرح آن در حوزه های علمیه شیعی تدریس می شود.

كتاب اللمعة الدمشقيّة در بردارندۀ يك دوره از مهم‌ ترين مباحث فقهى مى‌ باشد كه به سبك فقه فتوايى نوشته شده و گاهى نيز به صورت بسيار مختصر، مباحث استدلالى در آن ديده مى‌ شود و به دليل اختصار و تعابير روان همراه با نظم و ترتيب از جايگاه خاصى برخوردار است. از زمان نگارش اين كتاب گرانقدر، فقهاى عظام توجه خاص به آن داشته و در تأليفات خود به آن استناد نموده‌اند. این کتاب، امروزه یکی از منابع درسی طلاب شیعه در حوزه های علمیه محسوب می گردد.<ref>تاریخ فقه و فقها، ص 233.</ref>

== روش تأليف ==

[[شیخ حر عاملی]] می نویسد: شهید یک سال در قلعه [[شام]] محبوس بود و کتاب لمعه را در زندان در مدت هفت روز تألیف کرد؛ حال آن که از منابع فقهی غیر از کتاب مختصر نافع تألیف [[محقق اول]]، کتاب دیگری در نزد وی نبوده است.<ref>امل الآمل، ج 1، ص 183.</ref> شهيد اول در اين كتاب، ابتدا احكام هر باب را ذكر نموده و پس از آن مسائلى كه با اين احكام ارتباط داشته و سپس [[مستحب|مستحبات]] و [[مکروه|مکروهات]] را بيان نموده است و آن چنان كه در پايان كتاب آمده است نظريات مشهور از فقها در آن ذكر شده است.

بنا بر آن چه در خطبه اول کتاب از شهید اول آمده است وی این کتاب را به درخواست جماعتی که از آنان با عنوان «بعض الدیانین» تعبیر می کند نوشته است.<ref>اللمعه الدمشقیه، ص 13.</ref> و در پایان کتاب از آنان با تعبیر «بعض الطلاب» یاد می کند.<ref>اللمعه الدمشقیه، ص 269.</ref> [[شهید ثانی]] در [[شرح لمعه]] می گوید: كتاب به درخواست [[شمس الدین محمد آوی]] يكى از اصحاب و نزديكان سلطان على بن مؤيد از سلاطين [[سربداران]] [[خراسان]] نوشته شده است تا اين كتاب مرجع در احكام فقهى و حكومتى آنان باشد.<ref>شرح اللمعه، ج 1، ص 238.</ref>

مباحث كتاب اللمعة الدمشقيّة در چهار قسمت [[عبادات]]، [[معاملات]]، [[ایقاعات]] و [[احکام]] مطرح شده است. این کتاب ها عبارتند از:

# کتاب الزكاة

# کتاب الكفارات

# کتاب القضاء (احكام قضاوت)

# کتاب الشهادات (احكام شهادت دادن در محكمه قضایی)

# کتاب العطيّه

# کتاب المتاجر (احكام مربوط به تجارت)

# کتاب الدين (احكام مربوط به بدهكاری)

# کتاب الكفالة

# کتاب الشركة

# متاب الوديعة

# کتاب العارية

# کتاب الااجارة

# کتاب الوكالة

# کتاب السبق و الرماية

# کتاب الجعالة

# کتاب الوصايا

# کتاب النكاح

# کتاب الخُلع و المباراة

# کتاب الايلاء

# کتاب اللعان

# کتاب التدبير و المكاتبه و الاستیلاد

# کتاب اللقطة

# کتاب احياء الموات

# کتاب الصيد و الذبائح

# کتاب الميراث

# کتاب الديات

از كتاب طهارت تا جهاد، قسمت عبادات است و ساير قسمت‌ ها با يكديگر آميخته شده‌اند. از كتاب شركة تا نكاح، قسمت معاملات است، و كتاب‌هاى حدود، قصاص، ديات، قضاء و شهادت، قسمت احكام است و بقيۀ كتاب‌ ها قسمت ايقاعات مى‌ باشد.

شروح لمعه را می توان به دو دسته تقسيم کرد. گروهى كه داراى نام مستقلى هستند و گروهى كه با نام شرح يا حاشيه مشهور شده‌اند.

# [[الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة]]، ، تأليف [[شهید ثانی]] (متوفای 966 ق) که معروف ترین شرح لمعه می باشد.

# [[توضيح المشكلات]]، از محمد شفيع بن محمد حسين(اواسط قرن 13).

# [[التحفة الغرويّة]]( شرح كتاب ميراث)، از شيخ خضر بن سلال آل خدام عفكاوى(متوفای 1255 ق)

# [[كشف النقاب]]، از مسيح بن محمد سعيد تهرانى.

# ا[[لمذاهب القدسيّة]]، [[الأنوار الغرويّة]]، [[الشريعة النبويّة]]، از شيخ محمد جواد بن تقى مشهور به [[ملا كتاب احمدى]](زنده در 1267). از این کتاب با هر سه عنوان آمده است.

# [[التحفة الرضويّة]]، از [[سيد محمد بن معصوم رضوى مشهدى]] (متوفای 1255 ق).

# [[الخيارات]]، شرح مبسوط استدلالى بر بعضى از مسائل بيع از شيخ [[على بن جعفر کاشف الغطاء]](متوفای 1353 ق).

# [[الدرة الغريّة]]، از [[ملا عبد الكريم بن محمد باقر سلماسى]] (متوفای 1280 ق).

# [[العدّة النجفيّة]]، از شيخ محمدرضا نجف پدر شيخ محمد طه.

# [[الغرة الغرويّة]]، از [[ملا على]].

# [[المنحة السنيّة]]، از [[سيد محمد بن هاشم هندى]] (متوفای 1323 ق).

# [[المواهب العلّية]]، از ميرزا [[ابوتراب قزوينى حائرى|ابو تراب قزوينى حائرى]].

# [[الدرة الحائريّة]]، از [[على نقى بن حسن طباطبايى]] (متوفای 1289 ق).

# [[النجعة فی شرح اللمعة]]، از [[محمد تقی شوشتری]] (متوفای 1416 ق).<ref>الذریعه، ج 8، 14، 16، 22 و 23. اعیان الشیعه، ج 4، ص 255.</ref>

# حاشيه بر لمعه، تأليف بعض اصحاب، در سال 932 نوشته شده است..

# شرح خطبه اللمعة الدمشقيّة، از شيخ احمد بن صالح آل طعانى بحرانى(متوفای 1315 ق).

# شرح لمعه، از سيد حسن بن محمد باقر، ملقب به حاج آقا امير(متوفای 1380 ق).

# شرح لمعه، از سيد محمدرضا بن [[سید محمدمهدی بحرالعلوم]].

# شرح لمعه، از شيخ سليمان بن احمد آل عبد الجبار قطيفى (متوفای 1270 ق).

# شرح لمعه، از شيخ على بن حسين خنقانى.

# شرح لمعه، از سيد على بن ابى شبانه بحرانى(متوفای 1121 ق).

# شرح لمعه، از شيخ على بن محمود طبسى(متوفای 1375 ق).

# شرح لمعه، از شيخ معز الدين تونى.

# شرح لمعه، از آقا مهدى بن [[محمد ابراهیم کلباسی]] (متوفای 1292 ق).

# شرح لمعه، از ميرزا على بن محمد بن حسين سلطان العلماء حسينى.

# شرح لمعه، از سيد محمد معروف به قيصر (متوفای 1255 ق).<ref>الذریعه،ج 6، 13 و 14. اعیان الشیعه، ج 10، ص 41.</ref>

# [[التحفة القواميّة]]، سيد قوام الدين محمد بن محمد مهدى سيفى قزوينى.<ref>الذریعه، ج 1، ص 490. ج 3، ص 462.</ref>

# [[الهداية المهديّة]]، از عبد الكريم جرجانى (زنده در 1304 ق).

# [[لؤلؤ الأحكام و نخبة الأحكام]]، از شيخ على بن محمد جعفر شريعتمدار استرآبادى.<ref>الذریعه، ج 24، ص 92.</ref>

# كنز الدر الأيتام.

کتاب لمعه دمشقیه بارها چاپ های متعدد شده است که یکی از این چاپ ها با شرح آن در دو جلد به زبان عربی، به کوشش انتشارات دارالعالم الاسلامی در [[بیروت]] چاپ و منتشر شده است.

* امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف، بی تا.

* تهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، 1403 ه ق.

* جبعی عاملی، زین الدین، الروضة البهیة فی شرح اللمعة، جامعة النجف الدینیة، چاپ اول: 1386 و چاپ دوم: 1398 هـ ق.

* مکی عاملی، محمد بن جمال الدین، اللمعة الدمشقیة، قم، دارالفکر، 1411 هـ ق.