پرش به محتوا

المختصر النافع فی فقه الامامیة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
| صفحه =۳۰۸ صفحه
| صفحه =۳۰۸ صفحه
}}
}}
'''المُختَصَرُ النّافع فی فقه الإمامیة''' یا '''النافع فی مختصر الشرایع'''، کتابی فقهی اثر [[محقق حلی]] (۶۷۶- ۶۰۲ق) به زبان عربی است. این کتاب، خلاصه کتاب [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرایع الاسلام]] است و به‌علت اختصار و جامعیت آن، از زمان تألیف مورد توجه عالمان شیعه قرار گرفته و تا مدت‌ها در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس می‌شد. بسیاری از فقهای شیعه از جمله خود محقق حلی این کتاب را شرح کرده‌اند. این کتاب را از ماندگارترین کتاب‌های فقهی شیعه دانسته‌اند که خلاصه‌ای از تمام [[ابواب فقه]] را در بر دارد.
'''المُختَصَرُ النّافع فی فقه الإمامیة''' یا '''النافع فی مختصر الشرایع'''، کتابی عربی و با موضوع [[فقه فتوایی]] اثر [[محقق حلی]] (۶۷۶- ۶۰۲ق) است. این کتاب، خلاصه کتاب [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرایع الاسلام]] است و به‌علت اختصار و جامعیت آن، از زمان تألیف مورد توجه عالمان شیعه قرار گرفته و تا مدت‌ها در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] تدریس می‌شد. بسیاری از فقهای شیعه از جمله خود محقق حلی این کتاب را شرح کرده‌اند. این کتاب را از ماندگارترین کتاب‌های فقهی شیعه دانسته‌اند که خلاصه‌ای از تمام [[ابواب فقه]] را در بر دارد.


از تاریخ نگارش این کتاب اطلاع دقیقی وجود ندارد. از جمله نسخه‌های کتاب المختصر النافع، نسخه‌ خطی تصحیح‌شده به‌خط محمدحسین بن محمد جویانی است که در [[ذی‌الحجة]] سال ۷۸۷ق نوشته شده است. این کتاب در سال ۱۳۷۶ق، با همکاری وزیر اوقاف [[مصر]]، احمد حسن باقوری و با تأیید شیخ الازهر، [[محمود شلتوت|شیخ محمود شلتوت]] چاپ شد و به‌عنوان کتاب درسی فقه مذهب جعفری در [[جامعة الازهر]] تدریس می‌شود.
از تاریخ نگارش این کتاب اطلاع دقیقی وجود ندارد. از جمله نسخه‌های کتاب المختصر النافع، نسخه‌ خطی تصحیح‌شده به‌خط محمدحسین بن محمد جویانی است که در [[ذی‌الحجة]] سال ۷۸۷ق نوشته شده است. این کتاب در سال ۱۳۷۶ق، با همکاری وزیر اوقاف [[مصر]]، احمد حسن باقوری و با تأیید شیخ الازهر، [[محمود شلتوت|شیخ محمود شلتوت]] چاپ شد و به‌عنوان کتاب درسی فقه مذهب جعفری در [[جامعة الازهر]] تدریس می‌شود.


== جایگاه کتاب ==
== جایگاه کتاب ==
[[آقابزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] کتاب المختصر النافع را ارزشمندترین و ماندگارترین کتاب‌های فقهی محقق حلی بیان می‌کند.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۲۱۳، ج۲۳، ص۲۹۲.</ref> این کتاب جزو معتبرترین متون فقهی شیعه از زمان تألیف تا به امروز دانسته شده و در طول تاریخ فقه، مورد توجه فقها قرار گرفته است. کتاب المختصر النافع، خلاصه‌ای از تمام ابواب فقه از [[عبادات]]، [[عقود]]، [[ایقاعات]] و احکام معروف بین [[فقهای امامیه]] را در بر دارد.<ref>فرزانه، [https://www.pasokh.org/fa/Article/View/7321%20/ «المختصر النافع یا النافع فی مختصر الشرایع»]، سایت اندیشه قم. </ref> مؤلف، این مباحث را با الفاظ قابل فهم و عبارات متداول، به‌صورت استدلالی ارائه داده است و نظریات فقهی خود را در مورد این فروع فقهی بیان می‌کند. المختصر النافع تا مدت‌ها از متون درسی [[حوزه‌های علمیه]] بوده و حتی یکی از متون درسی فقه [[مذهب جعفری]] در کنار سایر [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]] در [[دانشگاه الازهر مصر]] است.<ref>فرزانه، [https://www.pasokh.org/fa/Article/View/7321%20/ «المختصر النافع یا النافع فی مختصر الشرایع»]، سایت اندیشه قم.</ref>
[[آقابزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] کتاب المختصر النافع را ارزشمندترین و ماندگارترین کتاب‌های فقهی محقق حلی می‌داند.<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۲۱۳، ج۲۳، ص۲۹۲.</ref> این کتاب کتاب المختصر النافع، که خلاصه‌ای از تمام ابواب فقه از [[عبادات]]، [[عقود]]، [[ایقاعات]] و احکام معروف بین [[فقهای امامیه]] را در بر دارد، جزو معتبرترین متون فقهی شیعه از زمان تألیف تا به امروز دانسته شده و در طول تاریخ فقه، مورد توجه فقها قرار گرفته است.<ref>فرزانه، [https://www.pasokh.org/fa/Article/View/7321%20/ «المختصر النافع یا النافع فی مختصر الشرایع»]، سایت اندیشه قم. </ref> مؤلف، این مباحث را با الفاظ قابل فهم و عبارات متداول، به‌صورت استدلالی ارائه داده است و نظریات فقهی خود را در مورد این فروع فقهی بیان می‌کند. المختصر النافع تا مدت‌ها از متون درسی [[حوزه‌های علمیه]] بوده و حتی یکی از متون درسی فقه [[مذهب جعفری]] در کنار سایر [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]] در [[دانشگاه الازهر مصر]] است.<ref>فرزانه، [https://www.pasokh.org/fa/Article/View/7321%20/ «المختصر النافع یا النافع فی مختصر الشرایع»]، سایت اندیشه قم.</ref>


به‌گفته [[احمد پاکتچی]]، محقق حلی با نوشتن کتاب‌های [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرایع الاسلام]]، [[المعتبر فی شرح المختصر (کتاب)|المعتبر]] و [[المختصر النافع]] فقه [[شیخ طوسی]] را نقد و تکمیل کرد.<ref>پاکتچی «حلّه: مکتب فقهی حله»، ص۳۱۳.</ref>
به‌گفته [[احمد پاکتچی]]، محقق حلی با نوشتن کتاب‌های [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرایع الاسلام]]، [[المعتبر فی شرح المختصر (کتاب)|المعتبر]] و [[المختصر النافع]] فقه [[شیخ طوسی]] را نقد و تکمیل کرد.<ref>پاکتچی «حلّه: مکتب فقهی حله»، ص۳۱۳.</ref>
خط ۵۱: خط ۵۱:
معروف‌ترین شرح‌ها و حواشی المختصر النافع را موارد زیر می‌دانند:
معروف‌ترین شرح‌ها و حواشی المختصر النافع را موارد زیر می‌دانند:
* المعتبر فی شرح المختصر، تألیف محقق حلی جعفر بن حسن بن یحیی هذلی (م۶۷۶ق)، فقط شرح عبادات تا کتاب حج و قسمتی از کتاب تجارت است.
* المعتبر فی شرح المختصر، تألیف محقق حلی جعفر بن حسن بن یحیی هذلی (م۶۷۶ق)، فقط شرح عبادات تا کتاب حج و قسمتی از کتاب تجارت است.
* کشف الرموز، تألیف حسن بن ابی‌طالب بن آبی؛
* [[کشف الرموز (کتاب)|کشف الرموز]]، تألیف حسن بن ابی‌طالب بن آبی؛ (قرن هفتم)
* التنقیح الرائع، تألیف [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]](م ۸۲۶ق)؛
* [[المهذب البارع]]، شرح کبیر مختصر، تألیف شیخ احمد بن فهد حلی، معروف به [[احمد بن فهد حلی|ابن فهد حلی]] (م ۸۴۱ق)؛
* المقتصر یا شرح صغیر مختصر، تألیف شیخ احمد بن فهد حلی، معروف به ابن فهد حلی (م ۸۴۱ق)؛
* غایة المرام یا نهایة المرام، تالیف سید محمد بن ابی‌الحسن حلی عاملی، صاحب المدارک (م ۱۰۰۹ق)؛
* [[ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل (کتاب)|ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع بالدلائل]]، تألیف [[سید علی طباطبایی|سید علی بن سید محمد طباطبایی]] (م۱۲۳۱ق)؛<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۲۱۳.</ref>
* [[ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل (کتاب)|ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع بالدلائل]]، تألیف [[سید علی طباطبایی|سید علی بن سید محمد طباطبایی]] (م۱۲۳۱ق)؛<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۲۰، ص۲۱۳.</ref>
* شرح صغیر بر مختصر النافع، تالیف سید علی بن سید محمد طباطبایی (م ۱۲۳۱ق)؛
* شرح صغیر بر مختصر النافع، تالیف سید علی بن سید محمد طباطبایی (م ۱۲۳۱ق)؛
* غایة المرام یا نهایة المرام، تالیف سید محمد بن ابی‌الحسن حلی عاملی، صاحب المدارک (م ۱۰۰۹ق)؛
* [[منتقد المنافع فی شرح مختصر النافع (کتاب)|منتقد المنافع فی شرح مختصر النافع]] نگاشته ملا حبیب‌الله شریف کاشانی ۱۳۴۰ق)
* التنقیح الرائع، تألیف [[مقداد بن عبدالله حلی|فاضل مقداد]]؛
* [[المهذب البارع]]، شرح کبیر مختصر، تألیف شیخ احمد بن فهد حلی، معروف به [[احمد بن فهد حلی|ابن فهد حلی]] (م ۸۴۱ق)؛
* المقتصر یا شرح صغیر مختصر، تألیف شیخ احمد بن فهد حلی، معروف به ابن فهد حلی (م ۸۴۱ق)؛
* [[جامع المدارک فی شرح المختصر النافع (کتاب)|جامع المدارک]]، تألیف [[سید احمد خوانساری]] (م ۱۴۰۵ق).<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۱۲۸.</ref>
* [[جامع المدارک فی شرح المختصر النافع (کتاب)|جامع المدارک]]، تألیف [[سید احمد خوانساری]] (م ۱۴۰۵ق).<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۱۲۸.</ref>


Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۱۱

ویرایش