کاربر ناشناس
براق: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi (صفحه‌ای جدید حاوی «بُراق ، مرکب پیامبر اسلام در سفر شبانه آن حضرت از مسجد الحرام به مسجدالاقصی (...» ایجاد کرد) |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
بُراق ، مرکب پیامبر اسلام در سفر شبانه آن حضرت از مسجد الحرام به مسجدالاقصی (دورترین مسجد) که در سوره اسراء | بُراق ، مرکب پیامبر اسلام در سفر شبانه آن حضرت از مسجد الحرام به مسجدالاقصی (دورترین مسجد) که در سوره اسراء <ref>آیه 1</ref>، به آن اشاره شده است . | ||
==در لغت== | ==در لغت== | ||
بیشتر لغت شناسان نام براق را ـ که هم به صورت مذکر و هم به صورت مؤنث به کار رفته است ـ از ریشه «بَرَق » دانسته اند که به لحاظ سرعتِ فزون از حد یا سفیدی و درخشش فوق | بیشتر لغت شناسان نام براق را ـ که هم به صورت مذکر و هم به صورت مؤنث به کار رفته است ـ از ریشه «بَرَق » دانسته اند که به لحاظ سرعتِ فزون از حد یا سفیدی و درخشش فوق العاده رنگ بر این حیوان نهاده شده است <ref>ابن منظور، ذیل «برق »؛ دمیری ، ج 1، ص 165؛ ابن اثیر، ج 1، ص 120؛ حلبی ، ص 368</ref>. شاهدی بر کاربرد این کلمه در ادب عرب پیش از اسلام در دست نیست، و به ظن قوی، نخستین بار از زبان حضرت محمد(ص) شنیده شده و از آن پس در ادبیات عرب و فارسی کاربرد وسیعی یافته است. نظریه بلوشه، مبنی بر اشتقاق این کلمه از کلمه «بارَگ » (به معنای اسب در فارسی میانه ) پذیرفته نشده است <ref>د.اسلام، ذیل واژه</ref> و نشانه های معرب بودن نیز در آن وجود ندارد <ref>سیوطی، المزهر، ج 1، ص 270</ref> | ||
براق در ادب فارسی، چه در معنای اصلی چه در معانی استعاری ( | براق در ادب فارسی، چه در معنای اصلی چه در معانی استعاری (اسب، مرکب تندرو، مرکبی برای سفرهای روحانی)، استعمال شایع دارد و ترکیبات کنایی براق جم، براق سلیمان (هر دو به معنای باد)، براق چهارمْ فلک (آفتاب) و براق برقْ تاز (اسب جَلد دونده) نیز از آن ساخته شده است <ref>دهخدا، ذیل «براق»</ref>. | ||
==راویان== | ==راویان== | ||
روایات مربوط به «اسراء» را، که همه مسلمانان در وقوع آن اتفاق نظر دارند، بیش از سی صحابی پیامبر و شماری از راویان شیعی از امامان خود نقل کرده اند | روایات مربوط به «اسراء» را، که همه مسلمانان در وقوع آن اتفاق نظر دارند، بیش از سی صحابی پیامبر و شماری از راویان شیعی از امامان خود نقل کرده اند<ref>سیوطی، الخصائص، ج 1، ص 152ـ179؛ مجلسی، ج 18، ص 282</ref>. در بیشتر این روایات، بُراق را مرکب پیامبر معرفی و اوصاف آن را نیز بیان کرده اند. | ||
==مرکب پیامبر در معراج== | ==مرکب پیامبر در معراج== | ||
در بیشتر روایات مربوط به سفر شبانه، حضرت رسول اکرم(ص) براق را مرکب آن حضرت از مکه تا بیت المقدس و برعکس و صعود به آسمان را از طریق | در بیشتر روایات مربوط به سفر شبانه، حضرت رسول اکرم(ص) براق را مرکب آن حضرت از مکه تا بیت المقدس و برعکس و صعود به آسمان را از طریق «معراج» (نردبان؛ تعبیر «سُلَم » نیز در روایات دیده می شود) یا بر بال جبرئیل دانسته اند. در این روایات که غالباً از خود پیامبر(ص) نقل شده، آمده است که آن حضرت در بیت المَقْدِس از براق فرود آمد، افسار آن را به حلقه ای که پیامبران افسار مرکب خود را بدان می بستند بست؛ آنگاه داخل مسجد شد و، پس از گزاردن نماز، گردش آسمانی را به مصاحبت جبرئیل آغاز کرد<ref>قرطبی، ج 10، ص 205ـ206؛ سیوطی، الخصائص، ج 1، ص 152، 158، 167؛ حلبی، ج 1، ص 371ـ 375</ref>. براق را جبرئیل (و بنابر برخی روایات ، با مشارکت دو فرشته دیگر) در شب اسراء برای حضرت محمد(ص) آورد و مرکب پس از شناختن راکب خود (یا بعداز حصول اطمینان به آنکه در قیامت نیز مرکب پیامبر خواهد بود) سرکشی وانهاد و رام شد<ref>قرطبی، ج 10، ص 207؛ سیوطی، الخصائص، ج 1، ص 179؛ مجلسی، ج 18، ص 291ـ410؛ حلبی، ج 1، ص 369</ref>. | ||
==گرایش به توجیه عرفانی== | ===گرایش به توجیه عرفانی=== | ||
گرایش به توجیه عرفانی واژه | گرایش به توجیه عرفانی واژه «براق» ـ همچنانکه درباره معراج ـ و تفسیر آن به عنوان تمثیلی از مفاهیم غیرمادی، در نوشته های فلسفی و عرفانی دیده می شود [[ابن سینا، ص 103ـ104]]؛ هرچند ناقلان و شارحان احادیث (و حتی برخی از حکما) این روش را نپذیرفته اند. | ||
==اوصاف== | ==اوصاف== | ||
به دلیل ناهماهنگی در برخی از اوصاف، نمی توان تصویر روشنی از این مرکب ارائه کرد. بنابراین روایات، براق از چهارپایان بهشت و بسیار تندرو است و در هر گام به اندازه میدان دید خود پیش می رود. در صعود از بلندیها دودستش کوتاهتر از دوپایش می شود و در موقع فرود، عکس آن روی می دهد تا سوار همواره در حالت افقی بماند. در بیشتر روایات آمده که براق جثّه ای کشیده و بزرگتر از درازگوش و کوچکتر از استر دارد، یال آن پرمو و رنگ پوستش سفید است و در میان حیوانات بهترین رنگ را دارد. این مرکب را اسب نیز خوانده اند | به دلیل ناهماهنگی در برخی از اوصاف، نمی توان تصویر روشنی از این مرکب ارائه کرد. بنابراین روایات، براق از چهارپایان بهشت و بسیار تندرو است و در هر گام به اندازه میدان دید خود پیش می رود. در صعود از بلندیها دودستش کوتاهتر از دوپایش می شود و در موقع فرود، عکس آن روی می دهد تا سوار همواره در حالت افقی بماند. در بیشتر روایات آمده که براق جثّه ای کشیده و بزرگتر از درازگوش و کوچکتر از استر دارد، یال آن پرمو و رنگ پوستش سفید است و در میان حیوانات بهترین رنگ را دارد. این مرکب را اسب نیز خوانده اند <ref>قرطبی، ج 10، ص 205، 207؛ دمیری، ج 1، ص 165؛ طبری، ج 8، ص 3ـ13؛ سیوطی، الخصائص، ج 1، ص 152؛ مجلسی ، ج 18، ص 291ـ410</ref>. از بعضی روایات نیز برمی آید که براق صورتی چون صورت انسان داشته و مانند انسان آنچه را می شنیده می فهمیده است <ref>قرطبی، ج 10، ص 207؛ مجلسی، ج 9، ص 291، ج 18، ص 316؛ حلبی، ج 1، ص 370</ref>. | ||
==مرکب سایر پیامبران== | ==مرکب سایر پیامبران== | ||
براق را، علاوه بر سفر شبانه پیامبر، مرکب پیامبران دیگر نیز، خصوصاً حضرت ابراهیم(ع) در ماجرای انتقال هاجر و اسماعیل از فلسطین به مکه (و بنابر بعضی | براق را، علاوه بر سفر شبانه پیامبر، مرکب پیامبران دیگر نیز، خصوصاً حضرت ابراهیم(ع) در ماجرای انتقال هاجر و اسماعیل از فلسطین به مکه (و بنابر بعضی روایات، در همه سفرهای او به مکه) معرفی کرده اند <ref>دمیری، ج 1، ص 165ـ166؛ طبری، ج 8، ص 5؛ سیوطی، الخصائص، ج 1، ص 167؛ مجلسی، ج 12، ص 97؛ حلبی، ج 1، ص 370</ref> عجّاج، شاعر عهد اموی، نیز در یکی از رجزهای خود به براق لگام شده ابراهیم اشاره کرده است<ref>ص 295</ref>. | ||
==مرکب پیامبر در روز قیامت== | ==مرکب پیامبر در روز قیامت== | ||
براساس چندین روایت از پیامبراکرم، براق در روز قیامت مرکب آن حضرت خواهد بود | براساس چندین روایت از پیامبراکرم، براق در روز قیامت مرکب آن حضرت خواهد بود <ref>مجلسی، ج 7، ص 230ـ237</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
* ابن بلخی، فارس نامه، چاپ گی لسترنج و رینولد آلن نیکلسون، لندن 1921، چاپ افست تهران 1363 ش. | * ابن بلخی، فارس نامه، چاپ گی لسترنج و رینولد آلن نیکلسون، لندن 1921، چاپ افست تهران 1363 ش. | ||
* ابن سینا، معراج نامه ابوعلی سینا، چاپ نجیب مایل هروی، مشهد 1364 ش. | * ابن سینا، معراج نامه ابوعلی سینا، چاپ نجیب مایل هروی، مشهد 1364 ش. | ||
* ابن کثیر، السیرة النبویة، چاپ مصطفی عبدالواحد، بیروت، بی تا. | * ابن کثیر، السیرة النبویة، چاپ مصطفی عبدالواحد، بیروت، بی تا. | ||
* ابن منظور، لسان العرب ، بیروت ( تاریخ مقدمه 1300 ). | * ابن منظور، لسان العرب ، بیروت ( تاریخ مقدمه 1300 ). | ||
* علی بن ابراهیم حلبی، السیرة الحلبیّه، بیروت، بی تا. | * علی بن ابراهیم حلبی، السیرة الحلبیّه، بیروت، بی تا. | ||
* محمدبن موسی دمیری ، حیاة الحیوان الکبری ، چاپ افست قم 1364 ش. | * محمدبن موسی دمیری ، حیاة الحیوان الکبری ، چاپ افست قم 1364 ش. | ||
* علی اکبر دهخدا، لغت نامه، زیرنظر محمد معین، تهران 1325ـ1361 ش. | * علی اکبر دهخدا، لغت نامه، زیرنظر محمد معین، تهران 1325ـ1361 ش. | ||
* محمودبن عمر زمخشری، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل ، بیروت، بی تا. | * محمودبن عمر زمخشری، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل ، بیروت، بی تا. | ||
* عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی، الخصائص الکبری، بیروت، بی تا. | * عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی، الخصائص الکبری، بیروت، بی تا. | ||
* عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی، چاپ محمد چادمولی، علی محمد بجاوی ، و محمد ابوالفضل ابراهیم ، قاهره بی تا. | * عبدالرحمن بن ابی بکر سیوطی، چاپ محمد چادمولی، علی محمد بجاوی ، و محمد ابوالفضل ابراهیم ، قاهره بی تا. | ||
* محمدحسین طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت 1390ـ1394/1971ـ1974. | * محمدحسین طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت 1390ـ1394/1971ـ1974. | ||
* محمدبن جریر طبری ، جامع البیان فی تفسیرالقرآن ، بیروت، بی تا. | * محمدبن جریر طبری ، جامع البیان فی تفسیرالقرآن ، بیروت، بی تا. | ||
* عبدالله بن روبه عجاج ، دیوان العجاج ، روایة عبدالملک بن قریب اصمعی و شرحُهُ، چاپ عزة حسن ، بیروت، 1971 | * عبدالله بن روبه عجاج ، دیوان العجاج ، روایة عبدالملک بن قریب اصمعی و شرحُهُ، چاپ عزة حسن ، بیروت، 1971 | ||
* محمدبن احمد قرطبی ، الجامع لاحکام القرآن، قاهره 1387، چاپ افست تهران 1364 ش. | * محمدبن احمد قرطبی ، الجامع لاحکام القرآن، قاهره 1387، چاپ افست تهران 1364 ش. | ||
* محمدباقربن محمدتقی مجلسی، بحارالانوار، بیروت 1403/1983. | * محمدباقربن محمدتقی مجلسی، بحارالانوار، بیروت 1403/1983. | ||