کاربر:S.h.fatemi/صفحه تمرین ۳
مسلم جَصّاص راوی خبر ورود اسیران کربلا به کوفه بعد از واقعه عاشورا، سر به محمل زدن حضرت زینب(س) و جلوگیری ام‌کلثوم از صدقه به بچه‌های اسیر است. از آنجا که اطلاعی از او در کتاب‌های رجالی نیست و مجهول است و به جهت محتوای خبرش، برخی صاحب نظران گزارش او را نپذیرفته‌اند.
خبر مسلم جصاص
او ماجرای ورود اسیران کربلا به کوفه را خبر داده است.[۱] همچنین شعری از امام سجاد(ع)[۲] و شعری از حضرت زینب(س)[۳] که در آن موقع بیان کرده‌اند، نقل کرده است. در این خبر، از جلوگیری ام‌کلثوم از صدقه دادن به بچه‌های اسیر خبر داده؛ چون صدقه بر اهل بیت حرام است[۴] و در ادامه از سر به محمل زدن حضرت زینب(س) و خون‌آلود شدن سر او با دیدن سر امام حسین(ع) خبر داده است.[۵]
مسلم خود را گچ‌کار[۶] دارالاماره معرفی کرده است.[۷]
نقد خبر جصاص
مجلسی ادعا کرده خبر جصاص را از بعضی کتاب‌های معتبر نقل کرده است[۸] اما شیخ عباس قمی این خبر را نپذیرفته است؛ چون محمل‌نشینی در غیر خبر مسلم جصّاص نیست و منبع اصلی این خبر، کتاب‌های منتخب طریحی و نور العین است که از اعتبار لازم برخوردار نیستند. سر به محمل کوبیدن حضرت زینب(س) و خون‌آلود شدن او، که مقام رضا و تسلیم دارد، بعید است.[۹]
برخی پژوهشگران ایرادات دیگر نیز در مورد این خبر مطرح کرده‌اند: بی‌اشکال بودن هدیه و صدقهٔ مستحبی دادن غیر هاشمی به هاشمی، حدود هزار سال مسکوت ماندن خبر سر به محمل زدن در برابر هزاران کوفی و سپس در برخی از منابع بسیار ضعیف، آن هم از یک نفر، گزارش شدن،[یادداشت ۱] انجام ندادن زینب(ع) کاری بر خلاف توصیهٔ مؤکّد امام حسین(ع)؛ زیرا بر اساس گزارش منابع معتبر، امام(ع) به او سفارش فرموده بود که بر مرگ امام، گریبان چاک ندهد و صورتْ مخراشد.[۱۰]
شرح حال مسلم جصاص در کتاب‌های رجالی نیامده و شخصی مجهول است.[۱۱]
یادداشت
- ↑ همهٔ کتاب‌های ضعیفی که این مطلب را از مسلم جَصّاص نقل کرده‌اند، به موضوع «زدن سر به چوب محمل» اشاره ندارند. برای نمونه، این مطلب در کتاب نور العین و نسخهٔ چاپی مقتل الحسین علیه السلام المنسوب إلی أبی مخنف، نیامده و تنها در منتخب طریحی و یک نسخهٔ خطّی از مقتل یاد شده است. (محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص ۴۲۸، پاورقی)
پانویس
- ↑ طریحی، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، الاعلمی، ص۴۶۴.
- ↑ طریحی، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، الاعلمی، ص۴۶۴.
- ↑ طریحی، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، الاعلمی، ص۴۶۵.
- ↑ طریحی، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، الاعلمی، ص۴۶۴ - ۴۶۵.
- ↑ طریحی، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، الاعلمی، ص ۴۶۵ و نگاه کنید به: اسفراینی، نور العین، ص۵۵؛ ابو مخنف، مقتل الحسین(ع) المنسوب إلی أبی مخنف، ص۱۵۸-۱۶۱ به نقل دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش،ج۸، ص ۴۲۷، پاورقی.
- ↑ جَصّاص: گچ‌کار (لغت‌نامه دهخدا، ذیل جَصّاص)
- ↑ طریحی، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، الاعلمی، ص۴۶۴.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۱۱۴.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۹۳۸
- ↑ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۸، ص ۴۲۸، پاورقی.
- ↑ نگاه کنید به: نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۴۱۱، شماره ۱۱۴۹۰۳.
منابع
- دهخدا، لغت‌نامه.
- طریحی، فخرالدین، المنتخب فی جمع المراثی و الخطب، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
- قمی، عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، قم، دلیل ما، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تحقیق: محمدباقر بهبودی، بیروت، موسسة الوفاء، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین(ع)، با همکاری گروه محققان، ترجمه: مسعودی، عبدالهادی، قم، دارالحدیث، دوم، ۱۳۸۸ش.
- نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ناشر: فرزند مولف، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.