کاربر:Hadi.zakeri/صفحه تمرین

مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران

مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران ستاد مرکزی اداره حوزه‌های علمیه خواهران سراسر ایران (به جز جامعه الزهرا و حوزه‌های علمیه خواهران دایر در استان‌های خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی که تحت اشراف مرکز مدیریت حوزه علمیه خراسان اداره می‌شوند) به حساب می‌آید و در قم دایر است. این مرکز در اسفند سال 1375 حدود یک سال پس از سفر رهبر جمهوری اسلامی ایران به شهر قم و ارائه رهنمود به مسئولان حوزه در جهت ساماندهی و توسعه حوزه‌های علمیه، با تصویب شورای عالی حوزه علمیه قم به منظور ساماندهی وحمایت و پشتیبانی از مدارس علمیه خواهران کشور که تعلیمات دینی بانوان را اجرا می‌کنند، تأسیس شد.^[۱] تعداد مدارس علمیه خواهران زیرمجموعه این مرکز در سال 1401 در مقطع عمومی سطح دو 418، در مقطع عالی سطح سه 84 و در مقطع تخصصی سطح چهار به 20 مدرسه علمیه بوده است.^[۲]

پیشینه و مدیران

تحصیلات دینی بانوان شیعه در ایران تا پیش از دهه چهل شمسی به صورت فردی صرفا به برخی از بانوان که غالباً از وابستگان علمای بزرگ اسلامی بودند اختصاص داشت. پس از سال 1342 و شکل‌گیری ریشه‌های نهضت اسلامی از سوی امام خمینی، تحصیل دینی بانوان در برخی از شهرهای کشور با عنوان مکتب مانند مکتب توحید و مکتب علی در قم، مکتب فاطمه در اصفهان، مکتب نرجس در مشهد مقدس و... شروع شد.^[۳]^[۴]^[۵] پس از انقلاب اسلامی سال 1357 و حضور بانوان در عرصه‌‌های علمی و اجتماعی، اقبال بانوان متدین به تحصیلات دینی به صورت چشمگیری افزایش یافت، به گونه‌ای که در سال 1363 به دستور بنیانگذار جمهوری اسلامی، جامعه الزهرا در شهر قم مرکز دینی ایران تشکیل و مکتب‌های مختلف خواهران این شهر که نظام تحصیلی و اخلاقی متحدی نداشتند در آن ادغام شدند تا آموزش‌های دینی به شکلی منضبط و منسجم اجرا شوند.^[۶] در شهرهای دیگر ایران نیز تشکیلات متنوعی از سوی عالمان دینی سرشناس به منظور اجرای تعلیمات اسلامی بانوان تاسیس شده بودند که برخی با نظام آموزشی یکسان با حوزه‌های علمیه برادران زیر نظر شورای عالی حوزه فعالیت می‌کردند و برخی بدون کسب مجوز این شورا با نظام و مواد آموزشی مطلوب خود اداره می‌شدند. حدود یک سال پس از سفر رهبر جمهوری اسلامی ایران به شهر قم و ارائه رهنمود به مسئولان حوزه علمیه در جهت ساماندهی و توسعه حوزه‌های علمیه، در اسفند سال 1375مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران با تصویب شورای عالی حوزه علمیه قم به منظور ساماندهی، حمایت و پشتیبانی از مدارس علمیه خواهران ایران تأسیس شد.^[۷]ناصر مکارم شیرازی مدیر وقت مرکز مدیریت حوزه علمیه قم نقش مهمی در شکل‌گیری تشکیلات مستقل برای مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران داشت.^[۸] تا زمان تاسیس شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران، این مرکز زیرنظر شورای عالی حوزه فعالیت می‌کرد، اما در سال 1391 شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران با پیشنهاد شورای عالی حوزه علمیه قم و تایید رهبر جمهوری اسلامی ایران تاسیس شد و از آن پس جامعه الزهرا و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران به صورت موازی تحت اشراف این شورا به فعالیت خود ادامه دادند.^[۹] تا سال 1389 جامعه الزهرا تنها حوزه علمیه خواهران دایر در شهر قم بود که از عموم بانوان جهت تحصیل دینی پذیرش می‌کرد، اما در مهر 1389 پس از سفر رهبر جمهوری اسلامی به شهر قم جمعی از مدیران و شخصیت‌های معروف حوزه علمیه با ارسال نامه‌ای به او با ذکر دلایلی خواستار توسعه حوزه‌های علمیه خواهران در مناطق مختلف شهر قم شدند و از آن پس حوزه‌های علمیه خواهران دیگری، زیر نظر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران در شهر قم تاسیس شدند.^[۱۰]

محمدعلی شرعی

محمدعلی شرعی از مبارزان انقلاب اسلامی و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که پس از انقلاب اسلامی ایران فعالیت‌هایی در زمینه راه‌اندازی نهادهای عمومی خدمت‌رسان به بانوان انجام داده و از سوی بنیانگذار جمهوری اسلامی به عنوان یکی از اعضای هیات موسس جامعه الزهرا تعیین شده بود، موثرترین فرد در راه‌اندازی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران بود و با تاسیس این مرکز از سوی شورای عالی حوزه علمیه قم به عنوان مدیر آن انتخاب شد.^[۱۱]^[۱۲]

محمودرضا جمشیدی

محمودرضا جمشیدی که معاون «جامعه و نظام» جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و در برخی ادوار فعالیت مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه (براداران) قائم این مرکز و نیز قائم‌مقام محمدعلی شرعی در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران بوده است، از نخستین سال‌های تاسیس مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران در آن نقش‌آفرین بوده است. ^[۱۳] او در 24 بهمن 89 به صورت رسمی با حکم دبیر شورای عالی حوزه علمیه قم مدیر مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران شد.^[۱۴] و تا بهمن‌ماه 96 در این مسئولیت باقی ماند.^[۱۵]

عبدالکریم بهجت‌پور

عبدالکریم بهجت‌پور مدیر موسسه قرآنی تمهید، مفسر و صاحب نظریه و سبک تفسیر تنزیلی (به ترتیب نزول) قرآن کریم که پیش از این مدتی در مسئولیت‌هایی از جمله معاونت آموزش در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه (برادارن) ^[۱۶] حضور داشت، در 11 بهمن 96 با حکم دبیر شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران، به مدیریت مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران منصوب شد.^[۱۷]

مجتبی فاضل

مجتبی فاضل که پیش‌تر مسئول مرکز امور صیانتی مرکز مدیریت حوزهای علمیه بود^[۱۸]، از 16 فروردین 1399 با حکم عبدالکریم بهجت‌پور مدیر وقت مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران به عنوان معاون آموزش این مرکز منصوب شد^[۱۹] و تا 21 اردیبهشت 1400 که حسینعلی تهرانی جایگزینش شد، در این سمت باقی ماند.^[۲۰] او در 24 اسفند 1400 به دنبال استعفای عبدالکریم بهجت‌پور از سوی شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران به عنوان سرپرست این مرکز معرفی شد.^[۲۱]

برنامه آموزشی و رشته‌ها

برنامه آموزشی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران به منظور اجرا در مدارس علمیه خواهران با حفظ اصول اساسی حوزه علمیه، متناسب با ویژگی‌های اختصاصی بانوان و نیازهای جامعه طراحی شده است. یکی از ویژگی‌های این برنامه، طراحی آن در قالب مقاطع تحصیلی کوتاه‌مدت و هدفمند است. این برنامه از مقاطع زیر تشکیل یافته است و بر خلاف برنامه آموزشی حوزه‌های علمیه برادران پیوسته نیست، بلکه فرایند پذیرش و فارغ‌التحصیلی در هر مقطع آن به صورت جداگانه طی می‌شود.

مقطع اول: عمومی (سطح دو)

پذیرفته‌شدگان تحصیل در حوزه‌های علمیه خواهران که دارای مدرک دیپلم و بالاتر هستند، طی 5 تا 7 سال دوره عمومی سطح دو را با 190 واحد درسی سپری می‌کنند.^[۲۲] این میزان برای کسانی که با مدرک تحصیلی پایان متوسطه اول وارد حوزه می‌شوند، 266 واحد درسی است که در 7 تا 9 سال طی می‌شود.^[۲۳] کسانی که این مقطع تحصیلی را به پایان می‌رسانند مدرک تحصیلی سطح دو حوزه که دارای امتیاز مدرک تحصیلی کارشناسی دانشگاه‌ها است، دریافت می‌کنند.

مقطع دوم: عالی (سطح سه)

تحصیل در مقطع عالی سطح سه حداکثر طی 11 نیم‌سال انجام می‌شود و بانوان طلبه دارنده مدرک سطح دو پس از موفقیت در آزمون ورودی و مصاحبه، در این مقطع پذیرفته می‌شوند. فارغ‌التحصیلان این مقطع مدرک سطح سه حوزه را که دارای امتیاز مدرک کارشناسی ارشد دانشگاهی است دریافت می‌کنند.^[۲۴]

مقطع سوم: تخصصی (سطح چهار)

بانوان طلبه فارغ‌التحصیل سطح سه پس از قبولی در آزمون و مصاحبه وارد مقطع تحصیلی تخصصی می‌شوند که حداقل 8 و حداکثر 12 نیمسال به طول می‌انجامد. فارغ‌التحصیلان این سطح از مدرک تحصیلی سطح چهار که دارای امتیازات مدرک تحصیلی دکترا است، بهره‌مند می‌شوند.^[۲۵]

رشته‌ها

پذیرفته‌شدگان تحصیل در مدارس علمیه خواهران در مقطع عمومی، واحدهای درسی مربوط به رشته معارف اسلامی را سپری می‌کنند. در مقطع تحصیلی عالی رشته‌های زیر تدریس می‌شود: تفسیر و علوم قرآنی، فقه و اصول، فلسفه اسلامی، کلام اسلامی، تاریخ اسلام، مدرسی ادبیات عرب، مطالعات اسلامی زنان، اخلاق و تربیت اسلامی، کلام با گرایش امامت، کلام با گرایش مهدویت، تربیت دینی کودک و نوجوان، مشاوره خانواده با رویکرد اسلامی، تبلیغ با گرایش حج، کلام با گرایش مذاهب اسلامی، علوم و معارف حدیث^[۲۶] رشته‌هایی که در مقطع تخصصی حوزه‌های علمیه خواهران تدریس می‌شود نیز شامل موارد زیر است: فقه و اصول با گرایش فقه خانواده، تفسیر با گرایش تفسیر تطبیقی، تفسیر با گرایش علوم و معارف قرآن، حکمت متعالیه، کلام اسلامی^[۲۷]

شیوه تحصیل

در سال تحصیلی 1401- 1402 برای طلاب نوورود، تحصیل در مقطع عمومی سطح دو صرفا به صورت حضوری انجام می‌شود. همچنین تحصیل در مقطع عالی سطح سه در تفسیر و علوم قرآنی، فقه و اصول و تاریخ اسلام به شیوه حضوری، نیمه‌حضوری و غیرحضوری و در سایر رشته‌ها صرفا به صورت حضوری امکان‌پذیر است. در مقطع تخصصی سطح چهار نیز تحصیل صرفا به صورت حضوری انجام می‌شود.^[۲۸]^[۲۹]^[۳۰]

پژوهشکده زن و خانواده

پژوهشکده زن و خانواده با نام‌های سابق دفتر مطالعات و تحقیقات زنان (از سال 1377) و مرکز تحقیقات زن و خانواده (از سال 1391) یکی از مراکز اقماری وابسته به مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران است. مجوز فعالیت این مجموعه تحت عنوان پژوهشکده در سال 1399 از سوی شورای اعطای مجوزها و امتیازات علمی شورای عالی حوزه علمیه قم صادر شده است.^[۳۱]^[۳۲] بر‌اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی حوزه علمیه مرجع رسمیت بخشیدن به نهادهای پژوهشی حوزوی است.^[۳۳] از این حیث پژوهشکده زن و خانواده اولین واحد پژوهشی رسمی حوزه‌ای است. بر اساس اساسنامه، این پژوهشکده مطالعات مربوط به جنسیت و خانواده را به عنوان دانش میان رشته‌ای و با رویکرد اسلامی، در دستور کار دارد.^[۳۴] این پژوهشکده تاکنون کتاب‌ها، مقالات، بیانیه‌های تحلیلی، طرح‌های پژوهشی، دوره‌های آموزشی و گردهمایی‌های علمی فراوانی را تولید و اجرا کرده است.^[۳۵]

[1] ttps://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/10/02/2164863/

[2] ttps://www.farsnews.ir/qom/news/14010117000927/

[3] www.hawzahnews.com/news/933631/

[4] ttps://www.mashreghnews.ir/news/597899/

[5] ttps://iqna.ir/fa/news/1777351/

[6] ttps://www.jz.ac.ir/post/95-

[7] ttp://www.pcss.ir/portal/content/view/59/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7.html

[8] ttps://www.mehrnews.com/amp/381138/

[9] ttp://www.pcss.ir/portal/content/view/70/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%A7.html

[10] ttps://www.hawzahnews.com/news/470879/

[11] ttp://modir.whc.ir/article/view/20308/

[12] ttps://jameehmodarresin.org/43/%d8%a2%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d9%84%d9%87-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%b4%d8%b1%d8%b9%db%8c-%d8%b1%d9%87/

[13] ttps://www.jameeh.ir/azae-jameeh/azae-kononi/86-jamshidi-mahmoodreza/30-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%AD%D8%AC%D8%A9%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%E2%80%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%86%E2%80%8C-%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D8%B4%D9%8A%D8%AF%D9%8A.html

[14] ttps://www.irna.ir/news/4229310/

[15] ttps://www.irna.ir/news/4229607/

[16] ttps://article.tebyan.net/37185/

[17] ttps://www.mehrnews.com/news/4222158/

[18] ttps://iqna.ir/fa/news/3534560/

[19] ttps://iqna.ir/fa/news/3889024/

[20] ttps://www.hawzahnews.com/news/958107/

[21] ttps://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/12/24/2682920/

[22] ttp://www.whc.ir/system/file/274f0ab74b1867b9783340d47ef91aa6.pdf

[23] ttp://www.whc.ir/system/file/b3aebb637ae11384aa62f3c07edbad94.pdf

[24] ttp://www.whc.ir/system/file/8a1f365bfa58274c93e40d30d75b6791.pdf

[25] ttp://www.whc.ir/system/file/6b5d7d36fa1cfcad76be947ba78f965a.pdf

[26] ttp://www.whc.ir/system/file/8a1f365bfa58274c93e40d30d75b6791.pdf

[27] ttp://www.whc.ir/system/file/6b5d7d36fa1cfcad76be947ba78f965a.pdf

[28] ttp://www.whc.ir/system/file/274f0ab74b1867b9783340d47ef91aa6.pdf

[29] ttp://www.whc.ir/system/file/8a1f365bfa58274c93e40d30d75b6791.pdf

[30] ttp://www.whc.ir/system/file/6b5d7d36fa1cfcad76be947ba78f965a.pdf

[31] ttps://www.hawzahnews.com/news/904782/

[32] ttps://wfrc.ac.ir/fa/cont/1271/

[33] ttp://wrc.ir/aboutus/39

[34] ttps://wfrc.ac.ir/fa/cont/139/

[35] ttp://wrc.ir/aboutus/52

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]