کاربر:Amrollahi/صفحه تمرین

رؤیت خدا(دیدن خدا)

مفهوم شناسی رؤیت

رؤیت از ماده رَأی به معنای دیدن و نگاه کردن، با چشم ظاهر یا با چشم عقل می‌باشد. و در بحث رؤیت خداوند،‌به معنای دیدن با چشم ظاهری نیست زیرا رؤیت با چشم ظاهری سبب محدودیت و نقصان در خداوند است.

رؤیت از دیدگاه مذاهب اسلامی

بحثی که در مسئله رؤیت خداوند مطرح می‌شود، بحث عقلی است و متون دینی هم بیانگر حکم عقل است.

امامیه و معتزله

امامیه با رد جسمیت خداوند، رؤیت خداوند را با چشم چه در این دنیا و چه در آخرت رد می‌کنند، زیرا لازمه دیده شدن با چشم، مکان و جهت داشتن و دارای اجزاء بودن است که این مسأله در مورد خداوند امکان ندارد.زیرا جسم به اجزای خود و نیز به مکانی که در آن قرار دارد نیاز دارد و نیاز داشتن به اجزا و مکان با واجب‌الوجود بودن خداوند سازگاری ندارد و واجب الوجود نامحدود و بی‌نیاز است. و همه وجوه عقلی که برای محال بودن، رؤیت خداوند ذکر می‌کنند به تلازم دیده شدن با جسمیت برمی‌گردد مثل اشاره کردن به اشیاء ملازم دیده شدن با چشم است.

اشاعره

اشاعره معتقدند رؤیت خداوند در دنیا امکان‌پذیر نیست ولی در آخرت این امکان وجود دارد و منظور رؤیتی است که منزه از کیفیت است. آن‌ها دو دلیل عقلی برای مدعای خودشان مطرح می‌کنند که هر موجودی را می‌توان دید و خداوند هم موجود است و دیدن او محال نیست و دلیل دیگری آورده‌اند که خداوند اشیاء را می‌بیند و کسی که اشیاء را می‌بیند خودش را نیز می‌بیند و او می‌تواند به ما توانایی دیدن را بدهد.و مثال می‌زنند که دیدن خداوند مانند دیدن ماه بر روی آب است.

اشاعره برای مدعای خود از آیات قرآن هم استفاده کرده‌اند. از جمله آیات می توان به آیه قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ قَالَ لَنْ تَرَانِي وَلَكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي «عرض كرد پروردگارا خود را به من بنماى تا بر تو بنگرم فرمود هرگز مرا نخواهى ديد ليكن به كوه بنگر پس اگر بر جاى خود قرار گرفت به زودى مرا خواهى‌ ديد»

استدلال به این آیه به اینصورت است: حضرت موسی طلب دیدن خداوند را کرد پس اگر خداوند قابل دیدن نبود حضرت موسی این کار را نمی‌کرد و خداوند دیدن خود را بر استواری کوه موکول کرده بود و این امری ممکن‌الوقوع بود پس چیزی که بر امر ممکن الوقوع وابسته باشد خودش نیز ممکن خواهد بود.

به این استدلال جواب داده‌اند:منظور حضرت موسی، دیدن واقعی نبوده است و منظورش علم ضروری بوده زیرا دیدن مستلزم شناختن و دانستن است و در این جا حذف مضاف اتفاق افتاده یعنی یک (آیة) در اینجا محذوف است. حضرت موسی دیدن خداوند را برای قوم خود طلب کرده بود در حالی که خودش می‌دانست این امر ممکن نیست. و همچنین می‌توان گفت برای اطمینان بیشتر وی این درخواست را مطرح کرد.

جستارهای وابسته

• صفات خبری

منابع

• بندر ریگی، محمد، فرهنگ المنجد: عربی به فارسی، تهران، انتشارات ایران.
• «ديدگاه قرآن در مورد رؤيت خداوند؟!»، در سایت آئین رحمت، تاریخ بازدید: ۲۴ بهمن ۱۳۹۷.
• بهبهانی، عبدالکریم، مترجم: احمد ناظم، [امکان] دیدن خداوند از منظر تنزیه و تشبیه، قم، مجمع جهانی اهل‌بیت(علیهم السلام)، ۱۳۹۳ش.
• کریمی، جعفر، و قدرت‌الله فرقانی، توحید از دیدگاه عقل و نقل،‌ تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نمایندگی ولی فقیه، ۱۳۷۹ش.
• عرفانی، مرتضی، و ابراهیم نوری، و هانیه یعقوبی، ۱۳۹۵ش، رؤیت خداوند از نگاه فخرالدین رازی و علّامه طباطبایی، الهیات تطبیقی، شماره ۱۵، ۱۳۶-۱۲۷.
• الاشعری،‌علی بن اسماعیل، محقق: فوقیة حسن محمد الابانة عن اصول الدیانة، قاهرة، دارالانصار، ۱۳۹۷ق.
• حکمت، نصرالله، ۱۳۸۶ش، بررسی و نقد دلیل اشاعره در اثبات رؤیت خدا، شماره چهارم، ص۶۵-۷۶.
• ذاکری، مصطفی، ۱۳۸۵ش، مسئله رؤیت خدا در تفاسیر قرآن و حدیث طبق نظر اشاعره و معتزله، مجله تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره ۶، ص۱۶۸-۱۴۵.