ویکی شیعه:نوشتار پیشنهادی هفته/۲۰۱۴/۴۸
الذریعة الی تصانیف الشیعة، مجموعهای ۲۵ جلدی با هدف معرفی میراث مکتوب شیعیان. این اثر مشهور نوشته محمد محسن بن علی بن محمد رضا بن محسن بن علی اکبر معروف به آقا بزرگ تهرانی و به زبان عربی است. این کتاب بزرگترین دایرة المعارف کتابشناسی شیعه به شمار میآید.
مجموعه ۲۵جلدی الذریعة که به صورت الفبایی تدوین شده، شامل ۱۱۲۳۹ صفحه است و در آن تعداد ۵۳۵۱۰ کتاب تالیفی، تصنیفی و ترجمه شده به زبانهای فارسی، عربی، ترکی و اردو علمای شیعه در موضوعهای گوناگون معرفی شده است.
آقابزرگ در جمع آوری این مجموعه از منابع فهرست نگاری نخستین شیعه مثل فهرست ابوجعفر طوسی، فهرست ابوالعباس نجاشی، فهرست العلماء، و ... استفاده کرده است. علاوه بر این منابع او از فهرست کتابخانههای گوناگون و نیز مشاهده و مطالعه آثار چاپی و خطی سود برده و گاهی هم به آنچه از افراد مورد اعتماد شنیده، استناد کرده است.
چاپ و نشر این مجموعه در قم و نجف بیش از ۴۰ سال طول کشید و چند جلد آن بعد از درگذشت مولف منتشر شد. پس از انتشار بر این مجموعه یک جلد دیگر افزوده شده که میتوان آن را به مثابه اولین مستدرک الذریعه در نظر گرفت. در این جلد برخی از آثاری که در الذریعه نیست گردآمده است.
الذریعه فراتر از یک دائره المعارف کتابشناختی است و آقا بزرگ علاوه بر جمعآوری میراث مکتوب شیعه مقالاتی تحقیقی نیز در کتاب نگاشته است.