عبدالله بن جعفر حمیری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبداللّه بن جعفر حِميَرى'''؛ عالم  و [[محدث‌|محدّث‌]] [[شیعه|شیعی]] در [[قرن سوم]] و [[قرن چهارم]] می‌باشد‌. عبدالله حمیری با نام کتابش [[قرب الاسناد]] شناخته می شود.

==ولادت==

از تاريخ دقيق ولادت و وفات عبدالله بن جعفر اطلاعى دردست نيست، اما بدون شك در دوران امامت [[امام هادی|امام هادى]](ع) و [[امام حسن عسکری|امام حسن عسكرى]](ع) و در دوره [[غیبت صغری|غيبت صغرا]] مى‌زيسته است.

حميرى، از مشايخ و بزرگان [[قم]] بود، در سالهاى پايانى قرن سوم به [[كوفه]] سفر كرد و محدّثان آن شهر از وى احاديث بسيارى شنيدند.<ref>نجاشى، ص 219</ref>

==عالم و راوی==

[[شیخ طوسی]] در رجال خود<ref>ص 370</ref> در ميان اصحاب [[امام رضا]](ع) از فردى به نام ابوالعباس حميرى ياد كرده كه [[آیت الله خویی|خويی]]<ref>ج 10، ص 141</ref> ـ با ارائه دلايلى، از جمله تاريخ سفر حميرى به كوفه، كه [[نجاشی]] آن را گزارش كرده ـ وى را غير از عبداللّه‌ بن جعفر حميرى دانسته است.<ref>كلينى، ج 5، ص 447 ؛ طوسى، تهذیب، ج 3، ص 231</ref>

حميرى نقش مهمى در روايت مكتوبات حديثى [[محدث|محدّثان]] [[قم]] داشته است.<ref>طوسی، رجال، ص 424</ref> همچنين نام وى در سلسله اسناد روايى بسيارى از آثار محدّثان [[شيعه|شيعى]] [[كوفه]] و مناطق ديگر ديده مى‌شود.<ref>نجاشى، ص 38، 59، 168، 302، 430</ref>

==فرزندان==

حميرى علاوه بر فرزندش محمد، كه فردى مشهور و صاحب تأليفات بوده، سه فرزند ديگر، به نامهاى احمد و جعفر و حسين، داشته است كه همگى داراى مكاتباتى با [[امام زمان]](عج) بوده‌اند.<ref>نجاشى، ص 354 ـ 355</ref>

==آثار==

===موضوعات مورد علاقه محدثان===

حميرى آثار متعددى تأليف كرده كه اغلب شامل موضوعات مورد علاقه محدّثان آن دوره است. از جمله موضوعاتى كه محدّثان شيعه آن دوره آثار متعددى درباره آن تدوين كرده‌اند، پاسخهاى [[ائمه اطهار|ائمه]] به پرسشهاى اصحاب درباره مسائل فقهى و كلامى است كه موارد فراوانى از آنها در [[کتب اربعه|كتب اربعه]] نقل شده است.<ref>كلينى، ج 1، ص 87، 100 و ج 2، ص 27، 399 ؛ شیخ صدوق، من لایحضر، ج 1، ص 262، 544 ؛ طوسى، تهذیب، ج 1، ص 55، 64،150</ref>

===مکاتبات فقهی ـ کلامی===

عبدالله بن جعفر حميرى برخى مكاتبات فقهى ـ كلامى بين امامان شيعه و اصحاب را گردآورده و آثارى با اين موضوع تأليف كرده است.

*محمدبن سرو<ref>طوسی، تهذیق، ج 5، ص 171 ؛ طوسی، الاستبصار، ج 2، ص 247</ref>

*على‌ بن ريّان‌ بن صلت<ref>طوسی، تهذیب، ج 5، ص 209 ؛ طوسی، الاستبصار، ج 2، ص 267</ref>

===مسائلُ لأبی محمدالحسن===

حميرى همچنين كتابى با عنوان مسائلُ [[امام حسن عسکری|أبى محمدالحسن]](ع) على‌ يد محمد بن عثمان العمرى تأليف كرده كه نقل‌ قولهايی از آن در آثار گوناگون [[امامیه|اماميه]] باقى مانده است.<ref>كلينى، ج 5، ص 447 و ج 7، ص 114</ref>

براساس اين نقل‌ قولها، به نظر مى‌رسد كه بخش اعظم اين كتاب، پرسشهاى فقهى از [[امام عسکری]](ع) بوده كه حميرى آنها را از طريق [[محمد بن عثمان عمری|محمد بن عثمان عَمْرى]] به امام مى‌رسانده و پاسخهايى نيز از طريق عمرى مى‌گرفته است.<ref>شیخ صدوق، من لایحضر، ج 3، ص 435</ref>

===الدلائل===

عبدالله بن جعفر حميرى آثارى نيز در موضوع [[امامت ائمه اثنی عشر|امامت]] تأليف كرده است. وى كتاب مهمى با نام الدلائل داشته است<ref>نجاشى، ص 219 ؛ طوسى، فهرست، ص 294</ref> كه تا [[قرن هفتم]] موجود بوده و [[علی بن عیسی اربلی|بهاءالدين اربلى]]<ref>ج 3، ص 66، 120، 210، 404</ref> و [[ابن طاووس|ابن‌طاووس]]<ref>فتح الابواب، ص 243 ؛ کمال الدین، ص 2، 97، 119</ref> بخشهايى از آن را نقل كرده‌اند. ابن‌طاووس نسخه‌اى از اين كتاب را، به خط احمد بن حسين ابن‌  غضائرى، در اختيار داشته است.<ref>کمال الدین، ص 97، 229</ref>

===کتاب الغیبه===

از جمله آثار حميرى درباره [[غیبت]]، كتاب الغيبة است. همچنين وى تأليف ديگرى در اين زمينه داشته كه [[نجاشی]]<ref>نجاشى، ص 219</ref> هم از آن با نام الغيبة و الحيرة ياد كرده و احتمالا همان است كه طوسى، به نقل از ابوجعفر محمدبن جعفر ابن‌ بُطّه قمى، نام آن را الفترة والحيرة ذكر كرده است.<ref>طوسى، فهرست، ص 294</ref>

شیخ صدوق در كتاب [[توحید صدوق|التوحيد]]<ref>ص 76، 80، 103</ref> رواياتى به نقل از مشايخ خود از حميرى آورده كه احتمالا از كتاب العظمة و التوحيد يا كتاب التوحيد و البداء و الارادة و الاستطاعة و المعرفة<ref>نجاشى، ص 219 ـ 220</ref> است كه شيخ‌طوسى<ref>طوسى، فهرست، ص 294</ref> از كتاب اخير با عنوان التوحيد و الاستطاعة و الافاعيل و البداء ياد كرده است.

===قرب الاسناد===

تنها كتاب موجود از حميرى، [[قرب الاسناد|قرب‌الاِسناد]] است. [[نجاشی|نجاشى]]<ref>ص 220</ref> از سه كتاب حميرى با نامهاى قرب‌الاسناد الى [[امام رضا|الرضا]](ع)، قرب الاسناد الى [[امام جواد|ابى‌جعفر بن الرضا]](ع)، و قرب الاسناد الى [[امام زمان|صاحب الامر]](عج) ياد كرده، اما شيخ‌طوسى<ref>فهرست، ص 294</ref> فقط از قرب‌الاسناد نام برده است.

شاهد مهم بر صحت انتساب قرب‌الاسناد به عبدالله بن جعفر حميرى، آن است كه ابن‌ادريس حلّى،<ref>ج 14، ص 223</ref> در نقل‌ قول از اين كتاب، حديثى را بدون واسطه از محمد بن حسين‌ بن ابى‌الخطاب(متوفى 262ق) آورده كه طبقه حديثى آن تنها با طبقه مشايخ عبداللّه‌ بن جعفر تطابق دارد.

== پانویس ==

{{ستون-شروع}}

{{col-end}}

{{پایان}}

== منابع ==

{{ستون-شروع}}

{{col-begin}}

{{راست‌چین}}

*ابن ابى‌زينب، ''كتاب‌الغيبة''، چاپ على‌اكبر غفارى، تهران

*ابن‌ادريس حلّى، ''موسوعة‌ابن‌ادريس الحلى''، چاپ محمدمهدى موسوى‌خرسان، قم، 1387ش

{{col-end}}

{{پایان}}

==پیوند به بیرون ==

این تحقیق اقتباسی است از مقاله ''حمیری، عبدالله''، در دانشنامه جهان اسلام.[http://www.encyclopaediaislamica.com/index.php]