بیع معاطاتی: تفاوت میان نسخه‌ها

==تعریف و جایگاه ==

[[بیع]] معاطاتی در تعریف فقیهان این‌گونه معنا شده‌است که هر یک از فروشنده و خریدار بدون عقد مخصوصی، مال خود را در مقابل آنچه که از دیگری می‌گیرد، به طرف مقابل اعطاء می‌کند.<ref>شهید ثانی، شرح لمعه، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۲۲، فتح الله، معجم ألفاظ الفقه الجعفری، ۱۴۱۵ق، ص۹۲، ميرزاى قمى، جامع الشتات في أجوبة السؤالات، ۱۴۱۳ق، جلد۲، ص۳۶۱، محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، جلد۲، ص۲۶۳.</ref>

فقیهان درباره بیع معطاتی با یکدیگر اختلافاتی دارند که به گفته [[شیخ انصاری]]، مشهور علمای شیعه معاطات را جایز دانسته؛ یعنی طرفین بعد از انجام معامله می‌توانند معامله را فسخ کنند<ref>انصاری، مکاسب، ۱۴۳۳ق، ج ۳، ص۲۴.</ref>و عده‌ای دیگر همچون [[شیخ مفید]] معاطات را لازم می‌دانند؛ یعنی طرفین حق [[فسخ]] ندارند. و عده‌ای مانند [[علامه حلی]] احتمال داده‌اند معاطات بیعی فاسد باشد که حتی تصرف هم در آن جایز نیست.<ref>انصاری، مکاسب، ۱۴۳۳ق، ج ۳، ص۲۴و ص۵۱.</ref>

به گفته [[شهید ثانی]] مشهور فقیهان [[امامیه]] قائل‌اند معاطات هم در اشیاء با‌ارزش صحیح است و هم کم‌ارزش<ref>شهید ثانی، شرح لمعه، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۲۲.</ref> اما در این میان برخی همچون [[ابوحنیفه]] معاطات را فقط در اشیاء کم ارزش صحیح می‌دانند. <ref>انصاری، مکاسب، ۱۴۳۳ق، ج۳، ص۲۷و ۲۸.</ref>

* بنابر نظر مشهور موردی که مسلماً معاطات به حساب می‌آید، داد و ستد از هر دو طرف خریدار و فروشنده در مجلس معاطات است نه در زمان آینده.<ref>انصاری، مکاسب، ۱۴۳۳ق، جلد۳، ص۷۴.</ref> اما به عقیده [[شهید اول]] <ref>شهید اول، الدروس، ۱۴۱۷ق، جلد ۳، ص۱۹۲.</ref>و شیخ انصاری <ref>انصاری، مکاسب، ۱۴۳۳ق، جلد۳، ص۷۵.</ref>و [[صاحب جواهر]] <ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۲۳۸.</ref>اگر یکی از دوطرف مال خود را همراه با رضایت به دیگری پرداخت کند باز هم معاطات حاصل می‌شود.