Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۱۷۹
ویرایش
بصائر الدرجات (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mgolpayegani جز (←معرفی کتاب) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
محمد بن حسن بن فروخ صفار از یاران [[امام حسن عسکری(ع)]] بوده و از چهره‌های سرشناس اصحاب و راویان حدیث به شمار می‌آید. او را می‌توان از بزرگان قرن سوم هجری برشمرد. | محمد بن حسن بن فروخ صفار از یاران [[امام حسن عسکری(ع)]] بوده و از چهره‌های سرشناس اصحاب و راویان حدیث به شمار می‌آید. او را می‌توان از بزرگان قرن سوم هجری برشمرد. | ||
== | == انتساب و اصالت کتاب == | ||
سعد بن عبدالله قمی محدث هم‌عصر صفار نیز کتابی به همین نام داشته است که معمولاً با کتاب بصائر الدرجات موجود متفاوت دانسته می‌شود.<ref>صفار قمی، مقدمه بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص ۴.</ref> بنابر نقل شیخ طوسی این کتاب چهار جزء داشته است.<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص ۷۵.</ref> خلاصه‌ای از این کتاب به قلم حسن بن سلمان الحلی بر جای مانده و با عنوان مختصر بصائرالدرجات به چاپ رسیده است. | سعد بن عبدالله قمی محدث هم‌عصر صفار نیز کتابی به همین نام داشته است که معمولاً با کتاب بصائر الدرجات موجود متفاوت دانسته می‌شود.<ref>صفار قمی، مقدمه بصائرالدرجات، ۱۴۰۴ق، ص ۴.</ref> بنابر نقل شیخ طوسی این کتاب چهار جزء داشته است.<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص ۷۵.</ref> خلاصه‌ای از این کتاب به قلم حسن بن سلمان الحلی بر جای مانده و با عنوان مختصر بصائرالدرجات به چاپ رسیده است. | ||
بنابر نظر برخی پژوهشگران، بصار الدرجاتی که به محمد بن الحسن الصفار منسوب است در حقیقت روایتی است از کتاب [[سعد بن عبدالله قمی]]. بر اساس این فرضیه [[محمد بن یحیی العطار]] که معاصر با سعد بن عبدالله بوده بخشی از احادیث کتاب بصائر الدرجات را به شیوه استخراج در متن جدیدی بازسازی کرده و نام واسطه احادیث یعنی سعد بن عبدالله را حذف کرده است و البته پاره‌ای از روایات نیز به آن افزوده شده است. قرار گرفتن نام محمد بن حسن الصفار در ابتدای روایات نیز از آن روست که محمد بن یحیی در این کتاب احادیث زیادی را از طریق محمد بن حسن صفار نقل کرده و در واقع روایات سعد را از طریق استاد خود محمد بن حسن صفار نقل کرده است.<ref>انصاری، | بنابر نظر برخی پژوهشگران، بصار الدرجاتی که به محمد بن الحسن الصفار منسوب است در حقیقت روایتی است از کتاب [[سعد بن عبدالله قمی]]. بر اساس این فرضیه [[محمد بن یحیی العطار]] که معاصر با سعد بن عبدالله بوده بخشی از احادیث کتاب بصائر الدرجات را به شیوه استخراج در متن جدیدی بازسازی کرده و نام واسطه احادیث یعنی سعد بن عبدالله را حذف کرده است و البته پاره‌ای از روایات نیز به آن افزوده شده است. قرار گرفتن نام محمد بن حسن الصفار در ابتدای روایات نیز از آن روست که محمد بن یحیی در این کتاب احادیث زیادی را از طریق محمد بن حسن صفار نقل کرده و در واقع روایات سعد را از طریق استاد خود محمد بن حسن صفار نقل کرده است.<ref>انصاری، «بارشناسی کتاب بصائرالدرجات و نویسنده آن، ۱۳۸۸ش، ص۴۶.</ref> | ||
از سوی دیگر برخی بر این نظرند که اصل کتاب بصائر الدرجات از محمد بن حسن صفار بوده که سعد بن عبدالله اشعری آن را مختصر و شیخ حسن بن سلیمان نیز بخش‌هایی از آن مختصر را گزیده کرده و گاه روایاتی را نیز بدان افزوده است و از همین روست که بسیاری از روایات این کتاب با روایات بصائر الدرجات صفار همسانی دارد.<ref>جباری، مکتب حدیثی قم، ۱۳۸۴ش، ص۲۸۳.</ref> | از سوی دیگر برخی بر این نظرند که اصل کتاب بصائر الدرجات از محمد بن حسن صفار بوده که سعد بن عبدالله اشعری آن را مختصر و شیخ حسن بن سلیمان نیز بخش‌هایی از آن مختصر را گزیده کرده و گاه روایاتی را نیز بدان افزوده است و از همین روست که بسیاری از روایات این کتاب با روایات بصائر الدرجات صفار همسانی دارد.<ref>جباری، مکتب حدیثی قم، ۱۳۸۴ش، ص۲۸۳.</ref> | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
بر اساس گزارش‌های موجود، ظاهراً کتاب بصائر الدرجات در ابتدا حجم کمی داشته و نویسنده بعدا در نسخه‌ای دیگر بر حجم آن افزوده است. از همین رو دو نسخه از بصار الدرجات موجود بوده که یکی به بصائر الدرجات الصغری و دیگری به بصائر الدرجات الکبری شهرت داشتند و نسخه موجود چاپ شده این کتاب همان بصائر الدرجات الکبری است.<ref>جباری، مکتب حدیثی قم، ۱۳۸۴ش، ص۲۷۷.</ref> | بر اساس گزارش‌های موجود، ظاهراً کتاب بصائر الدرجات در ابتدا حجم کمی داشته و نویسنده بعدا در نسخه‌ای دیگر بر حجم آن افزوده است. از همین رو دو نسخه از بصار الدرجات موجود بوده که یکی به بصائر الدرجات الصغری و دیگری به بصائر الدرجات الکبری شهرت داشتند و نسخه موجود چاپ شده این کتاب همان بصائر الدرجات الکبری است.<ref>جباری، مکتب حدیثی قم، ۱۳۸۴ش، ص۲۷۷.</ref> | ||
== | == محتوا == | ||
کتاب بصائر الدرجات مشتمل بر ۱۸۸۱ حدیث و دارای ده بخش اصلی و هر بخش مشتمل بر ۱۰ تا ۲۴ باب است. اغلب احادیث این کتاب کامل است و [[تعلیق در سند|تعلیق]] یا [[مرسل|ارسال]] در آن‌ها دیده نمی‌شود.<ref>مهدیه دهقانی، نگاهی به کتاب بصائر الدرجات، ۱۳۸۲ش.</ref> [[شیخ حر عاملی]] این کتاب را دارای دو نسخه کوچک و بزرگ دانسته که هر دو نسخه منسوب به فروخ صفار است.<ref>حر عاملی، اثبات الهداه، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۴۹.</ref> | کتاب بصائر الدرجات مشتمل بر ۱۸۸۱ حدیث و دارای ده بخش اصلی و هر بخش مشتمل بر ۱۰ تا ۲۴ باب است. اغلب احادیث این کتاب کامل است و [[تعلیق در سند|تعلیق]] یا [[مرسل|ارسال]] در آن‌ها دیده نمی‌شود.<ref>مهدیه دهقانی، نگاهی به کتاب بصائر الدرجات، ۱۳۸۲ش.</ref> [[شیخ حر عاملی]] این کتاب را دارای دو نسخه کوچک و بزرگ دانسته که هر دو نسخه منسوب به فروخ صفار است.<ref>حر عاملی، اثبات الهداه، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۴۹.</ref> | ||
این کتاب در شمار منابع [[حدیث|حدیثی]] – [[علم کلام|کلامی]] به‌شمار می‌آید و احادیثی در باب علم، از جمله فریضه بودن طلب علم، ثواب عالم و متعلّم و برتری عالمان آغاز و با نقل احادیثی در مورد [[اهل بیت|آل محمد(ص)]] و علم و فضیلت و ولایت [[امامان شیعه]] ادامه می‌یابد. مطالبی که در این کتاب درباره آن‌ها احادیث بسیار نقل شده، عبارت است از: | این کتاب در شمار منابع [[حدیث|حدیثی]] – [[علم کلام|کلامی]] به‌شمار می‌آید و احادیثی در باب علم، از جمله فریضه بودن طلب علم، ثواب عالم و متعلّم و برتری عالمان آغاز و با نقل احادیثی در مورد [[اهل بیت|آل محمد(ص)]] و علم و فضیلت و ولایت [[امامان شیعه]] ادامه می‌یابد. مطالبی که در این کتاب درباره آن‌ها احادیث بسیار نقل شده، عبارت است از: | ||
* وجوب اطاعت از [[اهل بیت]] پیامبر (ص) و مودّت نسبت به ایشان | * وجوب اطاعت از [[اهل بیت]] پیامبر (ص) و مودّت نسبت به ایشان | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۰: | ||
* وارث علم انبیا بودن آنان | * وارث علم انبیا بودن آنان | ||
* علم تفسیر و تأویل قرآن نزد ایشان و خالی نبودن زمین از [[امام]]<ref>مهدیه دهقانی، نگاهی به کتاب بصائر الدرجات، ۱۳۸۲ش.</ref> | * علم تفسیر و تأویل قرآن نزد ایشان و خالی نبودن زمین از [[امام]]<ref>مهدیه دهقانی، نگاهی به کتاب بصائر الدرجات، ۱۳۸۲ش.</ref> | ||
== سبک نگارش == | |||
با آن که این اثر قدمت زیادی دارد، اما فصل‌بندی خوبی بر تمام آن حاکم بوده و مؤلف، عناوین متعددی را برای ابواب انتخاب کرده و در مواردی که عنوانی برای روایات نیاورده، آن را ذیل «باب نادر» آورده است. یکی از ویژگیهای این کتاب آن است که مؤلف آن، همه اسناد روایات خود را به طور کامل ذکر می‌کند؛ اما وی درباره روایات هیچ گونه اظهار نظری ندارد و فقط به نقل آن‌ها پرداخته است. | |||
== اعتبار کتاب و راوی آن == | == اعتبار کتاب و راوی آن == | ||