پرش به محتوا

آیه توارث زوجین: تفاوت میان نسخه‌ها

حذف منابع اضافه از فهرست منابع
(حذف منابع اضافه از فهرست منابع)
خط ۳۱: خط ۳۱:


== جایگاه ==
== جایگاه ==
این آیه که به آیه «حَجْب» یا «ارث زوجه» نیز معروف است، افزون بر منابع تفسیری، در بحث ارث منابع فقهی مورد توجه قرار گرفته‌ است؛ [[شیخ مفید]] با تمسک به این آیه، شش حکم اصلی و شش حکم فرعی را استخراج کرده‌ است.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۰۶ و ۷۰۷.</ref> احکام مذکور در این آیه مورد [[اجماع|اجماع فقیهان مسلمان]] است.<ref>طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۳۴؛ ابن‌عبدالبر، الاستذکار، ۲۰۰۰م، ج۵، ص۳۲۸.</ref>
این آیه که به آیه «حَجْب» یا «ارث زوجه» نیز معروف است، افزون بر منابع تفسیری، در بحث ارث منابع فقهی مورد توجه قرار گرفته‌ است؛ [[شیخ مفید]] با تمسک به این آیه، شش حکم اصلی و شش حکم فرعی را استخراج کرده‌ است.<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۰۶ و ۷۰۷.</ref> احکام مذکور در این آیه مورد [[اجماع|اجماع فقیهان مسلمان]] است.<ref>شیخ طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۳۴؛ ابن‌عبدالبر، الاستذکار، ۲۰۰۰م، ج۵، ص۳۲۸.</ref>


== مضمون آیه ==
== مضمون آیه ==
در این [[آیه]] شیوه محاسبه و میزان [[ارث]] زوجین بیان شده‌ است.<ref>غفوری، فقه اهل‌بیت، ص۵۸.</ref> بر این اساس هر یک از زوجین با شرایط خاصی دارای بیشترین و کمترین سهم ارث از همدیگر هستند؛ اگر زوجین فرزند نداشته باشند، بیشترین سهم ارث را از همدیگر می‌برند و اگر دارای فرزند باشند کمترین سهم را می‌برند. بیشترین سهم زوج، نصف و کمترین آن یک‌چهارم از ارث است و بیشترین سهم زوجه یک‌چهارم و کمترین سهم او یک‌هشتم است.<ref>سوره نساء، آیه ۱۲؛ نووی، المجموع،‌ دارالفکر، ج۱۶، ص۷۰.</ref> «ولد» در آیه شامل پسر و دختر می‌شود<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۳۹۸ق، ج۱۱، ص۲۰۹.</ref> و مراد از «زوجه» در آیه، همسر دائم است، نه [[ازدواج موقت|موقت]]، چرا که همسر مُتعه نه ارث می‌برد و نه از او ارث می‌برند.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۲۷۴.</ref>
در این [[آیه]] شیوه محاسبه و میزان [[ارث]] زوجین بیان شده‌ است.<ref>غفوری، «قانون توارث زوجین از دیدگاه قرآن کریم»، ص۵۸.</ref> بر این اساس هر یک از زوجین با شرایط خاصی دارای بیشترین و کمترین سهم ارث از همدیگر هستند؛ اگر زوجین فرزند نداشته باشند، بیشترین سهم ارث را از همدیگر می‌برند و اگر دارای فرزند باشند کمترین سهم را می‌برند. بیشترین سهم زوج، نصف و کمترین آن یک‌چهارم از ارث است و بیشترین سهم زوجه یک‌چهارم و کمترین سهم او یک‌هشتم است.<ref>سوره نساء، آیه ۱۲؛ نووی، المجموع،‌ دارالفکر، ج۱۶، ص۷۰.</ref> «ولد» در آیه شامل پسر و دختر می‌شود<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۳۹۸ق، ج۱۱، ص۲۰۹.</ref> و مراد از «زوجه» در آیه، همسر دائم است، نه [[ازدواج موقت|موقت]]، چرا که همسر مُتعه نه ارث می‌برد و نه از او ارث می‌برند.<ref>شریف مرتضی، الانتصار، ۱۴۱۵ق، ص۲۷۴.</ref>


در این آیه شش حکم در مورد ارث بیان شده‌ است. این احکام بعد از پرداخت [[وصیت]] و بدهی میت، به وارثان تعلق می‌گیرد. احکام مذکور در آیه عبارتند از:
در این آیه شش حکم در مورد ارث بیان شده‌ است. این احکام بعد از پرداخت [[وصیت]] و بدهی میت، به وارثان تعلق می‌گیرد. احکام مذکور در آیه عبارتند از:
خط ۴۵: خط ۴۵:


== تک‌نگاری ==
== تک‌نگاری ==
*«قانون توارث زوجین از دیدگاه قرآن کریم»، خالد غفوری، فقه اهل بیت علیهم‌السلام، بهار ۱۳۹۰، دوره ۱۷، شماره ۶۵، از صفحه ۵۶ تا ۱۱۵.
* غفوری، خالد، «قانون توارث زوجین از دیدگاه قرآن کریم»، فقه اهل بیت علیهم‌السلام، بهار ۱۳۹۰، دوره ۱۷، شماره ۶۵، از صفحه ۵۶ تا ۱۱۵.


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۵۷: خط ۵۷:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن‌اثیر، محمد بن محمد الشیبانی، النهایة فی غریب الحدیث، تحقیق طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۳۶۴ش.
* ابن‌ادریس حلی، محمد بن احمد، المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان، تحقیق محمدمهدی موسوی خراسان، نجف، العتبة العلویة المقدسة، ۱۴۲۹ق.
* ابن‌ادریس حلی، محمد بن احمد، المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان، تحقیق محمدمهدی موسوی خراسان، نجف، العتبة العلویة المقدسة، ۱۴۲۹ق.
* ابن‌عبدالبر، یوسف، الاستذکار، تحقیق سالم محمدعطا و محمدعلی معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۲۰۰۰م.
* ابن‌عبدالبر، یوسف، الاستذکار، تحقیق سالم محمدعطا و محمدعلی معوض، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۲۰۰۰م.
* النووی، یحیی بن شرف، المجموع فی شرح المهذب، بی‌جا،‌ دار الفکر، بی‌تا.
* جوهری، اسماعیل، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* شریف مرتضی، الانتصار، تحقیق موسسة النشر الاسلامی، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۵ق.
* شریف مرتضی، الانتصار، تحقیق موسسة النشر الاسلامی، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۵ق.
* شیخ طوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب قصیر عاملی، بی‌جا، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۹ق.
* شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعه، تحقیق موسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
* شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعه، تحقیق موسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تحقیق موسسة النّشر الاسلامی، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۸ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تحقیق موسسة النّشر الاسلامی، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۸ق.
* طوسی، محمد، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد حبیب قصیر عاملی، بی‌جا، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۹ق.
* غفوری، خالد، «قانون توارث زوجین از دیدگاه قرآن کریم»، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۶۵، بهار ۱۳۹۰ش.
* غفوری، خالد، «قانون توارث زوجین از دیدگاه قرآن کریم»، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۶۵، بهار ۱۳۹۰ش.
* فیض کاشانی، محسن، التفسیر الصافی؛ تعلیق حسین اعلمی، طهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۶ق.
* فیض کاشانی، محسن، التفسیر الصافی؛ تعلیق حسین اعلمی، طهران، مکتبة الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۶ق.
* قطب‌الدین راوندی، سعید، فقه القرآن، تحقیق احمد الحسینی، قم، مکتبة آیة الله العظمی النجفی المرعشی، الطبعة الثّانیة، ۱۴۰۵ق.
* مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، تحقیق حسین موسوی و علی‌پناه اشتهاردی، بی‌جا، بنیاد فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸ق.
* مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، تحقیق حسین موسوی و علی‌پناه اشتهاردی، بی‌جا، بنیاد فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸ق.
* معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سمت، ۱۳۸۴ش.
* معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سمت، ۱۳۸۴ش.
 
* نووی، یحیی بن شرف، المجموع فی شرح المهذب، بی‌جا،‌ دار الفکر، بی‌تا.
([[سوره نساء|نساء]]: ۱۲)
{{پایان}}
{{پایان}}


۳۸۶

ویرایش