کاربر ناشناس
تربت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
==در لغت== | ==در لغت== | ||
تربت در لغت به معنای «خاک » است<ref>ابن منظور؛ فیروزآبادی ، ذیل «ترب »</ref> و در فرهنگ شیعی صرفاً به خاکی که از اطراف قبر امام حسین(ع) برداشته می شود، اطلاق می گردد. برخی احتمال داده اند که به خاکی که از اطراف هر قبر مقدّسی، همچون قبر امامان و پیامبران و شهیدان و صالحان، برداشته می شود، تربت می گویند، ولی معنای شایع یا منحصر آن خاک قبر امام حسین(ع) است و مراد از کلمه «الطین » یا «طین القبر» هم در روایات ائمه(ع) همین معناست<ref>شهیدثانی، الفوائد الملیّة لشرح الرسالة النفلیّة،ص 211</ref><ref>بحرانی،الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة،ج 7، ص 261</ref>.ابوریحان بیرونی<ref>بیرونی، آثارالباقیه،ص 329</ref>از مزار امام حسین(ع) با تعبیر «تربت مسعوده » یاد کرده است . تربت همواره نزد شیعیان محترم و مقدّس و «شعار» آنان بوده است<ref>آل کاشف الغطاء، الارض و التربة الحسینیة،ص 32</ref>. | تربت در لغت به معنای «خاک » است<ref>ابن منظور؛ فیروزآبادی ، ذیل «ترب »</ref> و در فرهنگ شیعی صرفاً به خاکی که از اطراف قبر امام حسین(ع) برداشته می شود، اطلاق می گردد. برخی احتمال داده اند که به خاکی که از اطراف هر قبر مقدّسی، همچون قبر امامان و پیامبران و شهیدان و صالحان، برداشته می شود، تربت می گویند، ولی معنای شایع یا منحصر آن خاک قبر امام حسین(ع) است و مراد از کلمه «الطین » یا «طین القبر» هم در روایات ائمه(ع) همین معناست<ref>شهیدثانی، الفوائد الملیّة لشرح الرسالة النفلیّة،ص 211</ref><ref>بحرانی،الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة،ج 7، ص 261</ref>.ابوریحان بیرونی<ref>بیرونی، آثارالباقیه،ص 329</ref>از مزار امام حسین(ع) با تعبیر «تربت مسعوده » یاد کرده است . تربت همواره نزد شیعیان محترم و مقدّس و «شعار» آنان بوده است<ref>آل کاشف الغطاء، الارض و التربة الحسینیة،ص 32</ref>. | ||
==در احادیث== | ==در احادیث== | ||
بنا بر حدیثی ، حضرت عیسی، ضمن اِخبار از شهادت امام حسین(ع) برای حواریون، به حرمت تربت ایشان اشاره کرده است<ref>ابن بابویه، عیون اخبارالرضا،ج 2، ص 531 ـ532</ref><ref>صدری، خاک بهشت، ص 22</ref>. احادیث متعددی در منابع شیعه و اهل سنّت ، حاکی از آگاهی پیامبر اکرم از شهادت امام حسین، روایت شده و در برخی از آنها آمده است که جبرائیل (یا فرشته ای دیگر) تربت سرخ کربلا را برای پیامبر آورد که سبب تأثر آن حضرت شد. به سبب وجود تفاوتهایی در این احادیث، بویژه در باره فرشته ای که تربت را آورده است، برخی احتمال تعدد این واقعه را مطرح کرده اند<ref>بحرانی، عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الا´یات و الاخبار و الاقوال،ج 17، ص 124ـ131</ref><ref> امینی، سیرتنا و سنتنا،ص 53 ـ129</ref>). این احادیث از طریق زنان و مردان صحابی ، از جمله شماری از همسران پیامبر، از پیامبر روایت شده است<ref>ابن حنبل، المسند،ج 11، ص 207ـ 208</ref><ref>مفید، الارشاد،ج 2، ص 129</ref><ref>علوی شجری، فضل زیارة الحسین،ص 90ـ92</ref>. | بنا بر حدیثی ، حضرت عیسی، ضمن اِخبار از شهادت امام حسین(ع) برای حواریون، به حرمت تربت ایشان اشاره کرده است<ref>ابن بابویه، عیون اخبارالرضا،ج 2، ص 531 ـ532</ref><ref>صدری، خاک بهشت، ص 22</ref>. احادیث متعددی در منابع شیعه و اهل سنّت ، حاکی از آگاهی پیامبر اکرم از شهادت امام حسین، روایت شده و در برخی از آنها آمده است که جبرائیل (یا فرشته ای دیگر) تربت سرخ کربلا را برای پیامبر آورد که سبب تأثر آن حضرت شد. به سبب وجود تفاوتهایی در این احادیث، بویژه در باره فرشته ای که تربت را آورده است، برخی احتمال تعدد این واقعه را مطرح کرده اند<ref>بحرانی، عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الا´یات و الاخبار و الاقوال،ج 17، ص 124ـ131</ref><ref>امینی، سیرتنا و سنتنا،ص 53 ـ129</ref>). این احادیث از طریق زنان و مردان صحابی ، از جمله شماری از همسران پیامبر، از پیامبر روایت شده است<ref>ابن حنبل، المسند،ج 11، ص 207ـ 208</ref><ref>مفید، الارشاد،ج 2، ص 129</ref><ref>علوی شجری، فضل زیارة الحسین،ص 90ـ92</ref>. | ||
===خونْ رنگ شدن تربت=== | ===خونْ رنگ شدن تربت=== | ||
در برخی منابع ، مُفاد این احادیث از جمله معجزات پیامبر به شمار آمده است | در برخی منابع ، مُفاد این احادیث از جمله معجزات پیامبر به شمار آمده است<ref>ابونعیم ، ص 553؛ بیهقی ، ج 6، ص 468ـ470</ref>. برطبق این احادیث، که بیشتر آنها از طریق ام سَلَمه نقل شده<ref>موحد ابطحی اصفهانی ، ج 4، ص 218ـ242</ref>، پیامبر تربتی را که جبرائیل برای وی آورد، به ام سلمه داد و او آن را در شیشه ای (یا پیراهن یا روسری خود) نهاد، آنگاه پیامبر اکرم خونْ رنگ شدن تربت را در روز عاشورا نشانه شهادت امام حسین(ع) معرفی کرد<ref>ابویعلی موصلی، ج 6، ص 129ـ130؛ خُصَیبی، ص 202ـ203؛ ابن قولویه، ص 59 ـ61؛ طبرانی، ج 3، ص 108؛ ابن شجری، ج 2، ص 82، مجلس 29، ص 139ـ140؛ حاکم نیشابوری، ج 5، ص 567</ref>. خونْ رنگ شدن تربت در روز عاشورا در برخی گزارشهای دیگر نیز آمده است<ref>میثمی عراقی، ص 542؛ دستغیب، ص 123ـ124</ref>. در منابع شیعی، این احادیث به واسطه حدود ده راوی از پیامبر اکرم و امام باقر و امام صادق نقل شده است<ref>طوسی، 1414، ص 314ـ 318، 330؛ فضل طبرسی، ج 1، ص 428</ref>. در برخی از آنها اشاره شده که پیامبر به ام سلمه مقداری تربت داده ، در حدیثی آمده که این تربت تا هنگام مرگِ ام سلمه نزد وی بوده ( رجوع کنید به ابن قولویه ، ص 60) و بنا بر روایتی آن تربت نزد امام باقر علیه السلام بوده است ( رجوع کنید به طوسی ، 1414، ص 316). در برخی دعاها نیز به ماجرای تربت آوردن جبرائیل اشاره یا تصریح شده است ( رجوع کنید به ابن قولویه ، ص 280، 282، 284ـ 285؛ محمدباقر مجلسی ، ج 98، ص 118، 129). | ||
از حضرت علی احادیثی در باره تربت امام حسین نقل شده است، از جمله آنکه آن حضرت هنگام عبور از کربلا در جنگ صفّین ، حدیث پیامبر را در شأن تربت برای اصحاب نقل کردند ( رجوع کنید به نصربن مزاحم ، ص 140؛ ابن سعد، ص 48ـ49؛ ابن حنبل ، ج 1، ص 446؛ ابویعلی موصلی ، ج 1، ص 298؛ ابن عساکر، ص 234ـ23). ظاهراً این حدیث دو بار، هنگام رفتن امام علی به صفّین و هنگام بازگشت از آن ، در کربلا شنیده شده است (موحد ابطحی اصفهانی ، ج 4، ص 365ـ366). در حدیثی دیگر، از آگاهی حضرت علی نسبت به تربت محل شهادت امام حسین(ع) سخن رفته است ( رجوع کنید به ابن سعد، ص 48؛ ابن قولویه ، ص 72). بنا بر حدیثی ، آن حضرت هنگام عبور از کربلا ضمن گریستن و اشاره به واقعه عاشورا، حرمت تربت آنجا را یادآور شدند ( رجوع کنید به حمیری ، ص 26؛ ابن قولویه ، ص 269ـ270). | از حضرت علی احادیثی در باره تربت امام حسین نقل شده است، از جمله آنکه آن حضرت هنگام عبور از کربلا در جنگ صفّین ، حدیث پیامبر را در شأن تربت برای اصحاب نقل کردند ( رجوع کنید به نصربن مزاحم ، ص 140؛ ابن سعد، ص 48ـ49؛ ابن حنبل ، ج 1، ص 446؛ ابویعلی موصلی ، ج 1، ص 298؛ ابن عساکر، ص 234ـ23). ظاهراً این حدیث دو بار، هنگام رفتن امام علی به صفّین و هنگام بازگشت از آن ، در کربلا شنیده شده است (موحد ابطحی اصفهانی ، ج 4، ص 365ـ366). در حدیثی دیگر، از آگاهی حضرت علی نسبت به تربت محل شهادت امام حسین(ع) سخن رفته است ( رجوع کنید به ابن سعد، ص 48؛ ابن قولویه ، ص 72). بنا بر حدیثی ، آن حضرت هنگام عبور از کربلا ضمن گریستن و اشاره به واقعه عاشورا، حرمت تربت آنجا را یادآور شدند ( رجوع کنید به حمیری ، ص 26؛ ابن قولویه ، ص 269ـ270). | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
*ابن قولویه، کامل الزیارات، چاپ عبدالحسین امینی، نجف 1356. | *ابن قولویه، کامل الزیارات، چاپ عبدالحسین امینی، نجف 1356. | ||
*ابن مشهدی، المزار الکبیر، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم 1419. | *ابن مشهدی، المزار الکبیر، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم 1419. | ||
*ابوریحان بیرونی، آثار الباقیة؛ | *ابوریحان بیرونی، آثار الباقیة؛ | ||
*احمدبن عبداللّه ابونعیم، دلائل النبوة، چاپ محمد رواس قلعه جی و عبدالبر عباس ، بیروت 1412/ 1991. | *احمدبن عبداللّه ابونعیم، دلائل النبوة، چاپ محمد رواس قلعه جی و عبدالبر عباس ، بیروت 1412/ 1991. | ||
*ابویعلی موصلی، مسند، چاپ حسین سلیم اسد، بیروت 1410ـ1412. | *ابویعلی موصلی، مسند، چاپ حسین سلیم اسد، بیروت 1410ـ1412. | ||