Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۲۴
ویرایش
ثار الله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Alikhosravi (اصلاح لینک‌ها و حذف واژه‌های زائد و همچنین اصلاح عنوان) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ثارُاللَّه''' یا «ثارُاللَّه فِی الْاَرض»، از القاب [[امام حسین]](ع)، که در زیارت‌های امام حسین(ع)، از جمله [[زیارت عاشورا]]، درباره آن حضرت به کار رفته است. درباره معنای این عبارت، تفسیرهای مختلفی بیان شده است که از معروف‌ترین آنها این است که [[خداوند]]، خود منتقم خون اوست. بر اساس [[روایات]]، خداوند همه انسان‌ها را به خونخواهی امام حسین(ع) دعوت می‌کند و سرانجام [[ولی دم|اولیای]] آن امام، انتقام خون وی را خواهند گرفت. | |||
== لقب امام حسین (ع) == | == لقب امام حسین(ع) == | ||
ثارالله در [[احادیث]] و متون [[شیعی]] یکی از القاب [[امام حسین]](ع) است؛ برای مثال در [[زیارت عاشورای مشهور|زیارت عاشورا]]، عبارت «السلام علیک یا | ثارالله در [[احادیث]] و متون [[شیعی]] یکی از القاب [[امام حسین]](ع) است؛ برای مثال در [[زیارت عاشورای مشهور|زیارت عاشورا]]، عبارت «السلام علیک یا ثارَاللَّه و ابن َثارِه» درباره امام حسین(ع) به کار رفته است.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۳۲۸؛ طوسی، الامالی، ص۷۷۴</ref> این تعبیر در دیگر [[زیارتنامه|زیارت‌های]] مخصوص [[امام حسین]](ع)، از جمله [[زیارت وارث]]<ref>مفید، کتاب المزار، ص۹۵؛ طوسی، الامالی، ص۷۲۰</ref> و چند [[زیارت]] دیگر مانند زیارت امام حسین(ع) در اول [[ماه رجب|رجب]]، و نیمه رجب، و [[ماه شعبان|شعبان]] و نیز زیارت امام حسین(ع) در [[روز عرفه]] آمده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان؛ و نیز کلینی، کافی ج۴، ص۵۷۶؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۵۱۸</ref>. همچنین شاعر بزرگ [[شیعه|شیعی]]، [[ابن رومی]] (متوفی ۲۸۳)<ref>ج ۲، ص۲۷</ref> در قصیده بلندی که در رثای [[یحیی بن عمر]] از نوادگان [[امام حسین]](ع) که در ۲۵۰ق به فرمان حکومت وقت به [[شهادت]] رسید سروده، این تعبیر را به کار برده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۰-۴۲۹</ref> | ||
== معنای ثارالله == | == معنای ثارالله == | ||
{{همچنین ببینید|یالثارات الحسین}} | {{همچنین ببینید|یالثارات الحسین}} | ||
ثار از ماده «ث أ ر» است (که همزه به الف بدل شده است). ثأر در لغت به معنای خونخواهی و طلب‌کردن خون مقتول است (معانی خون و قاتل و دشمن نیز برای این کلمه ذکر شده است) و جمله «ثأرتُ فلاناً بفلانٍ» به معنای | ثار از ماده «ث أ ر» است (که همزه به الف بدل شده است). ثأر در لغت به معنای خونخواهی و طلب‌کردن خون مقتول است (معانی خون و قاتل و دشمن نیز برای این کلمه ذکر شده است) و جمله «ثأرتُ فلاناً بفلانٍ» به معنای کشتنِ قاتل برای انتقام خون مقتول است.<ref>لسان العرب؛ معجم الوسیط؛ معجم رائد؛ ذیل «ثأر»</ref> | ||
=== معنای ثارالله در زیارات=== | === معنای ثارالله در زیارات=== | ||
در برخی از [[زیارتنامه|زیارت‌هایی]] که برای امام حسین (ع) نقل شده است، پس از اشاره به لقب ثارالله برای امام حسین (ع)، منظور از این تعبیر نیز بیان شده است. در این [[روایات]] بیان شده است که امام حسین(ع) «ثارالله فی الارض» است و خداوند که خود منتقم خون اوست، همه انسان‌ها را دعوت به خونخواهی وی می‌کند و سرانجام [[ولی دم|اولیای]] امام حسین(ع) انتقام خون وی را خواهند گرفت.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۳۵۸، ۳۶۰، ۳۸۶</ref> و یا بیان شده است که مراد از | در برخی از [[زیارتنامه|زیارت‌هایی]] که برای امام حسین(ع) نقل شده است، پس از اشاره به لقب ثارالله برای امام حسین(ع)، منظور از این تعبیر نیز بیان شده است. در این [[روایات]] بیان شده است که امام حسین(ع) «ثارالله فی الارض» است و خداوند که خود منتقم خون اوست، همه انسان‌ها را دعوت به خونخواهی وی می‌کند و سرانجام [[ولی دم|اولیای]] امام حسین(ع) انتقام خون وی را خواهند گرفت.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۳۵۸، ۳۶۰، ۳۸۶</ref> و یا بیان شده است که مراد از «ثاراللَّه» آن است که خودِ آن حضرت به امر خدا در دوران [[رجعت]]، انتقام خون خود و خاندانش را از دشمنانش خواهد گرفت.<ref> نراقی، مشکلات العلوم، ص۳۰۰</ref> | ||
=== نظرات لغت‌شناسان و حدیث‌شناسان === | === نظرات لغت‌شناسان و حدیث‌شناسان === | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
* ثارالله یعنی کسی که شایسته آن است که خداوند خونخواهی او را بکند (در این صورت، این عبارت در اصل چنین بوده است: «اهل ثارالله»؛ ثار مصدر و مضافِ آن [اهل] محذوف است).<ref>مجلسی، بحار، ج۹۸، ص۱۵۱.</ref> | * ثارالله یعنی کسی که شایسته آن است که خداوند خونخواهی او را بکند (در این صورت، این عبارت در اصل چنین بوده است: «اهل ثارالله»؛ ثار مصدر و مضافِ آن [اهل] محذوف است).<ref>مجلسی، بحار، ج۹۸، ص۱۵۱.</ref> | ||
* ثارالله یعنی کشته شده‌ای که خدا خونخواه اوست (در این صورت، ثار به معنای مفعولی [مثئور] است، یعنی مقتولی که خونخواه دارد).<ref>زمخشری، اساس البلاغه، ذیل «ثأر»</ref> | * ثارالله یعنی کشته شده‌ای که خدا خونخواه اوست (در این صورت، ثار به معنای مفعولی [مثئور] است، یعنی مقتولی که خونخواه دارد).<ref>زمخشری، اساس البلاغه، ذیل «ثأر»</ref> | ||
* ثارالله یعنی | * ثارالله یعنی خون خدا. در این صورت، ثارالله نیز همانند تعبیراتی چون عین‌اللَّه (چشم خدا) و یداللَّه (دست خدا) در معنای مَجازی و استعاری به کار رفته است. | ||
* ثارالله در اصل «الثائرُ | * ثارالله در اصل «الثائرُ لِلَّه» بوده است اما هنگام نوشتن و نسخه‌برداری اشتباه ([[تصحیف]]) رخ داده است؛ در این صورت ثارالله به معنای کسی است که در راه خدا و برای او خونخواهی کرده است.<ref>طُرَیحی، ذیل «ثأر»</ref> | ||
* ثار به معنای خونِ طلب شده است، در این صورت، اضافه‌اش به | * ثار به معنای خونِ طلب شده است، در این صورت، اضافه‌اش به اللَّه از آن جهت است که خداوند [[ولی دم]] حقیقی این خون است. [[میرزا ابوالفضل تهرانی]]، در کتاب [[شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور]]، که از شرح‌های معروف بر [[زیارت عاشورا]] است، چهار معنای بالا را نقد می‌کند و معنای پنجم را پیشنهاد می‌دهد.<ref>طهرانی، شفاءالصدور، ص۱۶۳-۱۶۴.</ref> | ||
=== خوانش اجتماعی از ثارالله === | === خوانش اجتماعی از ثارالله === | ||
در دوره معاصر، [[علی شریعتی]] (متوفی ۱۳۵۶ش) خوانشی اجتماعی و انقلابی از این تعبیر ارائه داد. شریعتی با ارائه تحلیلی از کاربرد تاریخی ثار پیش و پس از اسلام، می‌گوید ثار، فلسفه تاریخ [[اسلام]] را تببین می‌کند. چرا که در طول در تاریخ، رابطه بین مؤمنان به خدا و پیروان طاغوت بر اساس همین خون‌ریختن‌ها و خونخواهی‌ها ادامه خواهد یافت تا اینکه در آخر الزمان، منتقم اصلی بیاید. او می‌گوید عده‌ای گفته‌اند [[امام زمان]](عج) منتقم خون امام حسین است، اما باید گفت او انتقام تمام خون‌هایی که بر عهده پیروان طاغوت است را می‌گیرد. در این میان امام حسین(ع)، که حلقه‌ای از زنجیر طولانی [[حضرت آدم علیه‌السلام|آدم]](ع) تا [[آخرالزمان]] است، وارث این خون‌هاست که خودش نیز به صورت ثار ( | در دوره معاصر، [[علی شریعتی]] (متوفی ۱۳۵۶ش) خوانشی اجتماعی و انقلابی از این تعبیر ارائه داد. شریعتی با ارائه تحلیلی از کاربرد تاریخی ثار پیش و پس از اسلام، می‌گوید ثار، فلسفه تاریخ [[اسلام]] را تببین می‌کند. چرا که در طول در تاریخ، رابطه بین مؤمنان به خدا و پیروان طاغوت بر اساس همین خون‌ریختن‌ها و خونخواهی‌ها ادامه خواهد یافت تا اینکه در آخر الزمان، منتقم اصلی بیاید. او می‌گوید عده‌ای گفته‌اند [[امام زمان]](عج) منتقم خون امام حسین است، اما باید گفت او انتقام تمام خون‌هایی که بر عهده پیروان طاغوت است را می‌گیرد. در این میان امام حسین(ع)، که حلقه‌ای از زنجیر طولانی [[حضرت آدم علیه‌السلام|آدم]](ع) تا [[آخرالزمان]] است، وارث این خون‌هاست که خودش نیز به صورت ثار (ثاراللَّه) در آمده است.<ref>شریعتی، حسین وارث آدم، ص۹۵-۱۰۶.</ref> | ||
== آثار مرتبط == | == آثار مرتبط == | ||
علی اکبر بن [[محمدامین لاری]] در [[قرن سیزدهم]] رساله‌ای با نام شرح حدیث «یا | علی اکبر بن [[محمدامین لاری]] در [[قرن سیزدهم]] رساله‌ای با نام شرح حدیث «یا ثارَاللَّه و ابنَ ثارِه» در این مورد نوشته است. این رساله، مفصّل است و در سال ۱۲۸۴ق تألیف شد و نسخه خطی آن به شماره ۴۰۸۶ در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]] [[قم]] موجود است.<ref>«مأخذ شناسی زیارت عاشورا»، فرهنگ کوثر زمستان۱۳۸۶، شماره ۷۲.</ref> او در این رساله مباحثی را نیز در اثبات ''[[عصمت]]'' [[امامان شیعه|اهل بیت]](ع) در آن آورده است.<ref>حسینی اشکوری، ج۱۱، ص۹۹-۱۰۰.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
*ابن اثیر، النهایة فی غریب الحدیث والاثر، چاپ صلاح بن محمدبن عویضه، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷. | *ابن اثیر، النهایة فی غریب الحدیث والاثر، چاپ صلاح بن محمدبن عویضه، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷. | ||
*ابن بابویه، علل الشرایع، نجف ۱۳۸۶/۱۹۶۶، چاپ افست قم] بی‌تا. | *ابن بابویه، علل الشرایع، نجف ۱۳۸۶/۱۹۶۶، چاپ افست قم] بی‌تا. | ||
*محمدباقربن محمدتقی مجلسی، بحارالانوار، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳، | *محمدباقربن محمدتقی مجلسی، بحارالانوار، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳، ج۲۹۳۰، چاپ عبدالزهراء علویه، بیروت، بی‌تا. | ||
*ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه (ترجمه و متن)، ترجمه محمدجواد غفاری، صدر بلاغی، و علی اکبر غفاری، قم | *ابن بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه (ترجمه و متن)، ترجمه محمدجواد غفاری، صدر بلاغی، و علی اکبر غفاری، قم ۱۳۶۷-۱۳۶۹ش. | ||
*ابن رومی، دیوان، چاپ عبدالامیر علی مهنا، بیروت ۱۴۱۱/ ۱۹۹۱. | *ابن رومی، دیوان، چاپ عبدالامیر علی مهنا، بیروت ۱۴۱۱/ ۱۹۹۱. | ||
*ابن طاووس، اقبال الاعمال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم | *ابن طاووس، اقبال الاعمال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۴-۱۴۱۶. | ||
*ابن قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی، قم، ۱۴۱۷ق. | *ابن قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی، قم، ۱۴۱۷ق. | ||
* ابن نما، ذوب النضار فی شرح الثار، چاپ فارس حسون کریم، قم، ۱۴۱۶ق. | * ابن نما، ذوب النضار فی شرح الثار، چاپ فارس حسون کریم، قم، ۱۴۱۶ق. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
*اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، قاهره ۱۳۷۶، چاپ افست بیروت، ۱۴۰۷ق. | *اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، چاپ احمد عبدالغفور عطار، قاهره ۱۳۷۶، چاپ افست بیروت، ۱۴۰۷ق. | ||
*حسّان بن ثابت، دیوان، چاپ ولید عرفات، لندن، ۱۹۷۱م. | *حسّان بن ثابت، دیوان، چاپ ولید عرفات، لندن، ۱۹۷۱م. | ||
*احمد حسینی اشکوری، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانة عمومی حضرت آیت | *احمد حسینی اشکوری، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانة عمومی حضرت آیت اللَّه مرعشی نجفی، قم، ۱۳۵۴-۱۳۷۶ش. | ||
*محمودبن عمر زمخشری، اساس البلاغة، مصر | *محمودبن عمر زمخشری، اساس البلاغة، مصر ۱۹۷۲-۱۹۷۳. | ||
*[[علی شریعتی]]، [[حسین وارث آدم]]، تهران، ۱۳۸۱ش. | *[[علی شریعتی]]، [[حسین وارث آدم]]، تهران، ۱۳۸۱ش. | ||
*فخرالدین بن محمد طریحی، مجمع البحرین، چاپ احمد حسینی، تهران، ۱۳۶۲ش. | *فخرالدین بن محمد طریحی، مجمع البحرین، چاپ احمد حسینی، تهران، ۱۳۶۲ش. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
*ابوالفضل بن ابوالقاسم طهرانی، شفاءالصدور فی شرح زیارة العاشور، تهران، ۱۳۷۶ش. | *ابوالفضل بن ابوالقاسم طهرانی، شفاءالصدور فی شرح زیارة العاشور، تهران، ۱۳۷۶ش. | ||
*عباس محمود عقاد، ابن الرومی، حیاته من شعره، مصر، ۱۳۷۶/۱۹۵۷. | *عباس محمود عقاد، ابن الرومی، حیاته من شعره، مصر، ۱۳۷۶/۱۹۵۷. | ||
*محمدبن مسعود عیاشی، کتاب التفسیر، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم | *محمدبن مسعود عیاشی، کتاب التفسیر، چاپ هاشم رسولی محلاتی، قم ۱۳۸۰-۱۳۸۱، چاپ افست، تهران، بی‌تا. | ||
*فرات بن ابراهیم کوفی، تفسیرفرات الکوفی، چاپ محمدکاظم محمودی، تهران، ۱۴۱۰/۱۹۹۰. | *فرات بن ابراهیم کوفی، تفسیرفرات الکوفی، چاپ محمدکاظم محمودی، تهران، ۱۴۱۰/۱۹۹۰. | ||
*محمدبن محمد مفید، کتاب المزار، چاپ محمدباقر موحدی ابطحی، قم، ۱۴۰۹ق. | *محمدبن محمد مفید، کتاب المزار، چاپ محمدباقر موحدی ابطحی، قم، ۱۴۰۹ق. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
{{واقعه کربلا}} | {{واقعه کربلا}} | ||
{{امام حسین}} | {{امام حسین}} | ||
[[en:Thar Allah]] | [[en:Thar Allah]] | ||