کاربر ناشناس
ثار الله: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح لینک‌ها و حذف واژه‌های زائد و همچنین اصلاح عنوان
imported>Alikhosravi |
imported>Alikhosravi (اصلاح لینک‌ها و حذف واژه‌های زائد و همچنین اصلاح عنوان) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''ثاراللَّه''' یا «ثاراللَّه فی الارض»، از القاب [[امام حسین]](ع)، که در زیارت‌های امام حسین (ع)، از جمله [[زیارت عاشورا]]، درباره آن حضرت به کار رفته است. درباره معنای این عبارت، تفسیرهای مختلفی بیان شده است که از معروف‌ترین آنها این است که [[خداوند]]، خود منتقم خون اوست. بر اساس [[روایات]]، خداوند همه انسان‌ها را به خونخواهی امام حسین(ع) دعوت می‌کند و سرانجام [[ولی دم|اولیای]] آن امام، انتقام خون وی را خواهند گرفت. | ||
== لقب امام حسین (ع) == | == لقب امام حسین (ع) == | ||
ثارالله در [[احادیث]] و متون [[شیعی]] یکی از القاب [[امام حسین]](ع) است؛ برای مثال در زیارت | ثارالله در [[احادیث]] و متون [[شیعی]] یکی از القاب [[امام حسین]](ع) است؛ برای مثال در [[زیارت عاشورای مشهور|زیارت عاشورا]]، عبارت «السلام علیک یا ثارَاللَّـه و ابن َثارِه» درباره امام حسین (ع) به کار رفته است.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۳۲۸؛ طوسی، الامالی، ص۷۷۴</ref> این تعبیر در دیگر [[زیارتنامه|زیارت‌های]] مخصوص [[امام حسین]](ع)، از جمله [[زیارت وارث]]<ref>مفید، کتاب المزار، ص۹۵؛ طوسی، الامالی، ص۷۲۰</ref> و چند [[زیارت]] دیگر مانند زیارت امام حسین (ع) در اول [[ماه رجب|رجب]]، و نیمه رجب، و [[ماه شعبان|شعبان]] و نیز زیارت امام حسین (ع) در [[روز عرفه]] آمده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان؛ و نیز کلینی، کافی ج۴، ص۵۷۶؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۵۱۸</ref>. همچنین شاعر بزرگ [[شیعه|شیعی]]، [[ابن رومی]] (متوفی ۲۸۳)<ref>ج ۲، ص۲۷</ref> در قصیده بلندی که در رثای [[یحیی بن عمر]] ـ از نوادگان [[امام حسین]](ع) که در ۲۵۰ق به فرمان حکومت وقت به [[شهادت]] رسید ـ سروده، این تعبیر را به کار برده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۰ـ۴۲۹</ref> | ||
== معنای | == معنای ثارالله == | ||
{{همچنین ببینید| | {{همچنین ببینید|یالثارات الحسین}} | ||
ثار از ماده «ث أ ر» است (که همزه به الف بدل شده است). ثأر در لغت به معنای خونخواهی و طلب‌کردن خون مقتول است (معانی خون و قاتل و دشمن نیز برای این کلمه ذکر شده است) و جمله «ثأرتُ فلاناً بفلانٍ» به معنای كُشتنِ قاتل برای انتقام خون مقتول است.<ref>لسان العرب؛ معجم الوسیط؛ معجم رائد؛ ذیل «ثأر»</ref> | ثار از ماده «ث أ ر» است (که همزه به الف بدل شده است). ثأر در لغت به معنای خونخواهی و طلب‌کردن خون مقتول است (معانی خون و قاتل و دشمن نیز برای این کلمه ذکر شده است) و جمله «ثأرتُ فلاناً بفلانٍ» به معنای كُشتنِ قاتل برای انتقام خون مقتول است.<ref>لسان العرب؛ معجم الوسیط؛ معجم رائد؛ ذیل «ثأر»</ref> | ||
=== معنای | === معنای ثارالله در زیارات=== | ||
در برخی از زیارت‌هایی که برای امام حسین (ع) نقل شده است، پس از اشاره به لقب ثارالله برای امام حسین (ع)، منظور از این تعبیر نیز بیان شده است. در این روایات بیان شده است که امام حسین(ع) «ثارالله فی الارض» است و خداوند که خود منتقم خون اوست، همه انسان‌ها را دعوت به خونخواهی وی می‌کند و سرانجام [[ولی دم|اولیای]] امام حسین(ع) انتقام خون وی را خواهند گرفت.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۳۵۸، ۳۶۰، ۳۸۶</ref> و یا بیان شده است که مراد از «ثاراللَّـه» آن است که خودِ آن حضرت به امر خدا در دوران [[رجعت]]، انتقام خون خود و خاندانش را از دشمنانش خواهد گرفت.<ref> نراقی، مشکلات العلوم، ص ۳۰۰</ref> | در برخی از [[زیارتنامه|زیارت‌هایی]] که برای امام حسین (ع) نقل شده است، پس از اشاره به لقب ثارالله برای امام حسین (ع)، منظور از این تعبیر نیز بیان شده است. در این [[روایات]] بیان شده است که امام حسین(ع) «ثارالله فی الارض» است و خداوند که خود منتقم خون اوست، همه انسان‌ها را دعوت به خونخواهی وی می‌کند و سرانجام [[ولی دم|اولیای]] امام حسین(ع) انتقام خون وی را خواهند گرفت.<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص۳۵۸، ۳۶۰، ۳۸۶</ref> و یا بیان شده است که مراد از «ثاراللَّـه» آن است که خودِ آن حضرت به امر خدا در دوران [[رجعت]]، انتقام خون خود و خاندانش را از دشمنانش خواهد گرفت.<ref> نراقی، مشکلات العلوم، ص ۳۰۰</ref> | ||
=== نظرات لغت‌شناسان و حدیث‌شناسان === | === نظرات لغت‌شناسان و حدیث‌شناسان === | ||
در مجموع، لغت‌شناسان و حدیث‌شناسان، پنج وجه معنایی برای ثار الله ذکر کرده‌اند: | در مجموع، لغت‌شناسان و حدیث‌شناسان، پنج وجه معنایی برای ثار الله ذکر کرده‌اند: | ||
* | * ثارالله یعنی کسی که شایسته آن است که خداوند خونخواهی او را بکند (در این صورت، این عبارت در اصل چنین بوده است: «اهل ثارالله»؛ ثار مصدر و مضافِ آن [اهل] محذوف است).<ref>مجلسی، بحار، ج۹۸، ص۱۵۱.</ref> | ||
* | * ثارالله یعنی کشته شده‌ای که خدا خونخواه اوست (در این صورت، ثار به معنای مفعولی [مثئور] است، یعنی مقتولی که خونخواه دارد).<ref>زمخشری، اساس البلاغه، ذیل «ثأر»</ref> | ||
* | * ثارالله یعنی خون خدا. در این صورت، ثارالله نیز همانند تعبیراتی چون عین اللَّـه (چشم خدا) و یداللَّـه (دست خدا) در معنای مَجازی و استعاری به کار رفته است. | ||
* | * ثارالله در اصل «الثائرُ لِلَّـه» بوده است اما هنگام نوشتن و نسخه‌برداری اشتباه ([[تصحیف]]) رخ داده است؛ در این صورت ثارالله به معنای کسی است که در راه خدا و برای او خونخواهی کرده است.<ref>طُرَیحی، ذیل «ثأر»</ref> | ||
* ثار به معنای خونِ طلب شده است، در این صورت، اضافه‌اش به اللَّـه از آن جهت است که خداوند [[ولی دم]] حقیقی این خون است. [[میرزا ابوالفضل تهرانی]]، در کتاب [[شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور]]، که از شرح‌های معروف بر [[زیارت عاشورا]] است، چهار معنای بالا را نقد می‌کند و معنای پنجم را پیشنهاد می‌دهد.<ref>طهرانی، شفاءالصدور فی شرح زیارة العاشور، ص ۱۶۳ـ۱۶۴.</ref> | * ثار به معنای خونِ طلب شده است، در این صورت، اضافه‌اش به اللَّـه از آن جهت است که خداوند [[ولی دم]] حقیقی این خون است. [[میرزا ابوالفضل تهرانی]]، در کتاب [[شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور]]، که از شرح‌های معروف بر [[زیارت عاشورا]] است، چهار معنای بالا را نقد می‌کند و معنای پنجم را پیشنهاد می‌دهد.<ref>طهرانی، شفاءالصدور فی شرح زیارة العاشور، ص ۱۶۳ـ۱۶۴.</ref> | ||
=== خوانش اجتماعی از | === خوانش اجتماعی از ثارالله === | ||
در دوره معاصر، [[علی شریعتی]] (متوفی ۱۳۵۶ش) خوانشی اجتماعی و انقلابی از این تعبیر ارائه داد. شریعتی با ارائه تحلیلی از کاربرد تاریخی ثار پیش و پس از اسلام، می‌گوید ثار، فلسفه تاریخ اسلام را تببین می‌کند. | در دوره معاصر، [[علی شریعتی]] (متوفی ۱۳۵۶ش) خوانشی اجتماعی و انقلابی از این تعبیر ارائه داد. شریعتی با ارائه تحلیلی از کاربرد تاریخی ثار پیش و پس از اسلام، می‌گوید ثار، فلسفه تاریخ [[اسلام]] را تببین می‌کند. چرا که در طول در تاریخ، رابطه بین مؤمنان به خدا و پیروان طاغوت بر اساس همین خون‌ریختن‌ها و خونخواهی‌ها ادامه خواهد یافت تا اینکه در آخر الزمان، منتقم اصلی بیاید. او می‌گوید عده‌ای گفته‌اند [[امام زمان]](عج) منتقم خون امام حسین است، اما باید گفت او انتقام تمام خون‌هایی که بر عهده پیروان طاغوت است را می‌گیرد. در این میان امام حسین(ع)، که حلقه‌ای از زنجیر طولانی [[حضرت آدم علیه‌السلام|آدم]](ع) تا [[آخرالزمان]] است، وارث این خون‌هاست که خودش نیز به صورت ثار (ثاراللَّـه) در آمده است.<ref>شریعتی، حسین وارث آدم، ص ۹۵ـ۱۰۶.</ref> | ||
== آثار مرتبط == | == آثار مرتبط == | ||
علی اکبر بن [[محمدامین لاری]] در [[قرن سیزدهم]] رساله‌ای با نام شرح حدیث «یا ثارَاللَّـه و ابنَ ثارِه» در این مورد نوشته | علی اکبر بن [[محمدامین لاری]] در [[قرن سیزدهم]] رساله‌ای با نام شرح حدیث «یا ثارَاللَّـه و ابنَ ثارِه» در این مورد نوشته است. این رساله، مفصّل است و در سال ۱۲۸۴ق تألیف شد و نسخه خطی آن به شماره ۴۰۸۶ در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]] [[قم]] موجود است. <ref>«مأخذ شناسی زیارت عاشورا»، فرهنگ كوثر زمستان۱۳۸۶، شماره ۷۲.</ref> او در این رساله مباحثی را نیز در اثبات ''[[عصمت]]'' [[امامان شیعه|اهل بیت]](ع) در آن آورده است.<ref>حسینی اشكوری، ج۱۱، ص۹۹ـ۱۰۰.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||