توقیع: تفاوت میان نسخه‌ها

هر توقیعی که به صدور آن از امامان اطمینان حاصل شود، معتبر خواهد بود.<ref> محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۲۱.</ref> از این‌رو برخی از فقیهان شیعه در مواردی برای استنباط [[احکام شرعی]] به توقیعات استناد کرده‌اند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به عاملی، مفتاح الکرامه، ۱۴۱۹ق، ج۶، ص۲۱۲-۲۱۴؛ امام خمینی، کتاب البیع، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص ۶۳۵؛ برای مشاهده موارد نگاه کنید به محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۲۵۵-۳۲۰.</ref> با این حال برخی از فقیهان در اعتبار مکاتبات (توقیعات معمولا به صورت مکاتبه بوده است) مناقشه کرده‌<ref> برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۲۴۸؛ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۱۷۱.</ref>و آنها را هم‌ارز احادیث شفاهی نمی‌دانند<ref>نگاه کنید به محقق حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۵۹.</ref> اما در کتاب‌های فقهی دلیلی بر بی‌اعتباری مکاتبه یا هم‌ارز نبودن اعتبار آن و حدیث شفاهی ذکر نشده است.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۸۴.</ref>  

در مقابل گفته شده که کتابت، سیره امامان شیعه و نیز روش متداول اقوام گوناگون بوده است<ref> محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۲۱.</ref>  و مکاتبات برای عمل کردن صادر می‌شده است<ref> کنی، توضیح المقال، ۱۴۲۱ق، ص۲۶۰.</ref> و اگر معتبر نباشند مکاتبات امامان بیهوده خواهد بود.<ref> حارثی، وصول الاخیار، ۱۰۴۱ق، ص۱۴۱.</ref>