توقیع: تفاوت میان نسخه‌ها

توقیعات به خط یا املای [[امامان]] بوده است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۹۶، ۱۰۲ـ۱۰۳، ۱۰۷، ۵۱۰.</ref> آنان در مواردی در ذیل توقیع بر نگارش آن به خط خود تصریح کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۵۱۳، ۵۵۱.</ref> تصریح‌های بسیار بر نگارش توقیع به خط امامان<ref>برای نمونه نگاه کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۰۳، ۵۱۰؛ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۰.</ref>  دلیلی بر نادرستی ادعای نگارش توقیعات توسط نائبان امامان یا وکیلان آنها ارزیابی شده است.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۷۹.</ref> همچنین احتمال داده شده که تصریح بر نگارش توقیع به خط امام مهدی(عج)، برای شناسایی توقیعات دروغینی بوده که به او نسبت داده می‌شد و یا شناسایی ادعای برخی منحرفان در مورد نگارش توقیع.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۷۹-۵۸۰.</ref> برای نمونه [[احمد بن اسحاق قمی]] در دیدار با امام عسکری(ع) از او درخواست کرد دست‌خطی برای وی بنگارند تا با آن نامه‌های امام را شناسایی کند و امام درخواست او را اجابت کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۳.</ref>  

توقیعات معمولاً به صورت مکاتبه بوده است. برخی فقیهان در اعتبار مکاتبات مناقشه کرده‌<ref> برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۲۴۸.</ref>و آن را هم‌ارز حدیث شفاهی نمی‌دانند<ref>نگاه کنید به محقق حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۵۹.</ref> اما در کتاب‌های فقهی دلیلی بر بی‌اعتباری مکاتبه یا هم‌ارز نبودن اعتبار آن و حدیث شفاهی ذکر نشده است.<ref>شبیری، «توقیع»، ص۵۸۴.</ref> [[شیخ طوسی]] پس از نقل یک مکاتبه، با اشاره به اینکه هر چه در کتب (نامه‌ها) آمده، صحیح نیست، آن مکاتبه را نامعتبر خوانده است.<ref> طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۱۷۱.</ref> برخی از فقیهان سند مکاتبه مذکور را صحیح دانسته و عمل به مضمون آن را جایز شمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به موسوی عاملی، نهایة المرام، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۰.</ref>  

التواقیع تألیف عبدالله بن صلت از اصحاب امام رضا(ع).<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ص۱۱۷.</ref>