Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، movedable، مدیران، templateeditor
۶٬۴۶۸
ویرایش
توقیع: تفاوت میان نسخه‌ها
درج الگوی درجه بندی
جز (تمیزکاری) |
(درج الگوی درجه بندی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}} | {{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}} | ||
'''توقیع''' به نامه‌ها و نوشته‌های [[امامان]] به ویژه [[امام مهدی(عج)]] ، گفته می‌شود. در روایات بسیاری، تصریح شده که [[توقیعات امام زمان(عج)]] به خط خودِ امام بوده است. از دلایل این انتساب را وجود مهر امام (عج) در نوشته و یا تأکید امام (عج) بر نگارش نامه به دست خود شمرده‌اند. | '''توقیع''' به نامه‌ها و نوشته‌های [[امامان]] به ویژه [[امام مهدی(عج)]]، گفته می‌شود. در روایات بسیاری، تصریح شده که [[توقیعات امام زمان (عج)]] به خط خودِ امام بوده است. از دلایل این انتساب را وجود مهر امام (عج) در نوشته و یا تأکید امام (عج) بر نگارش نامه به دست خود شمرده‌اند. | ||
توقیعاتی که در عصر [[غیبت صغرا]] صادر شده‌اند، غالباً متضمن عنصر [[خرق عادت]] و [[کرامت]]اند. از این رو، توقیعات را یکی از دلایل امامت امام زمان (عج) دانسته‌اند. | توقیعاتی که در عصر [[غیبت صغرا]] صادر شده‌اند، غالباً متضمن عنصر [[خرق عادت]] و [[کرامت]]اند. از این رو، توقیعات را یکی از دلایل امامت امام زمان (عج) دانسته‌اند. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==توقیعات امام زمان(عج)== | ==توقیعات امام زمان(عج)== | ||
{{اصلی|توقیعات امام زمان(عج)}} | {{اصلی|توقیعات امام زمان (عج)}} | ||
خصیبی توقیعات امام عصر(عج) را که در سال‌های ۲۶۰، ۲۶۳، ۲۶۸، ۲۷۱، ۲۷۳ صادر شده نقل کرده است.<ref>خصیبی، ص۳۶۹، ۳۷۱، ۳۷۳</ref> در زمان سفارت [[محمد بن عثمان|محمدبن عثمان]] بن سعید عَمْری، در سال ۲۸۱ توقیعی مشتمل بر [[صلوات]] بر [[پیامبر(ص)]] و [[آل]] وی<ref>طوسی، ۱۴۱۱، ص۲۷۳ـ۲۸۰ </ref> و در سال ۲۹۰ توقیعی در توثیق محمد بن جعفر اسدی وکیل آن حضرت، خطاب به صالح بن ابی صالح صادر شده است.<ref>طوسی ص۴۱۵.</ref> در سال ۲۹۸ توقیعی از طریق حسین بن روح خطاب به علی بن احمد عقیقی برای رفع گرفتاری وی صادر شده،<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۲، ص۵۰۵ ـ۵۰۶ </ref> که در آن سال، [[حسین بن روح]] از کارگزاران عَمْری بوده است.<ref>طوسی، ۱۴۱۱، ص۳۶۷.</ref> | خصیبی توقیعات امام عصر(عج) را که در سال‌های ۲۶۰، ۲۶۳، ۲۶۸، ۲۷۱، ۲۷۳ صادر شده نقل کرده است.<ref>خصیبی، ص۳۶۹، ۳۷۱، ۳۷۳</ref> در زمان سفارت [[محمد بن عثمان|محمدبن عثمان]] بن سعید عَمْری، در سال ۲۸۱ توقیعی مشتمل بر [[صلوات]] بر [[پیامبر(ص)]] و [[آل]] وی<ref>طوسی، ۱۴۱۱، ص۲۷۳ـ۲۸۰ </ref> و در سال ۲۹۰ توقیعی در توثیق محمد بن جعفر اسدی وکیل آن حضرت، خطاب به صالح بن ابی صالح صادر شده است.<ref>طوسی ص۴۱۵.</ref> در سال ۲۹۸ توقیعی از طریق حسین بن روح خطاب به علی بن احمد عقیقی برای رفع گرفتاری وی صادر شده،<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۲، ص۵۰۵ ـ۵۰۶ </ref> که در آن سال، [[حسین بن روح]] از کارگزاران عَمْری بوده است.<ref>طوسی، ۱۴۱۱، ص۳۶۷.</ref> | ||
پایان عصر [[غیبت صغرا]] با توقیعی خطاب به [[علی بن محمد سمری]]، آخرین نایب امام عصر(عج)، در ۳۲۸ یا ۳۲۹ اعلام شده است.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۲، ص۵۱۶</ref> | پایان عصر [[غیبت صغرا]] با توقیعی خطاب به [[علی بن محمد سمری]]، آخرین نایب امام عصر(عج)، در ۳۲۸ یا ۳۲۹ اعلام شده است.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۲، ص۵۱۶</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
توقیعات همراه با [[خرق عادت]] به گونه‌های دیگری هم در صدور توقیعات بروز کرده است؛ گاه امام(عج) سؤالات نانوشته راویان را که تنها در خاطر گذرانده بودند پاسخ می‌داد.<ref>کلینی، ج۱، ص۵۰۸ ـ۵۰۹، ۵۲۴؛ کشی، ص۵۳۳ ـ۵۳۴</ref> یا سؤالاتی را که با قلم بی‌مركّب، و احتمالاً برای امتحان درستی ادعای نایبان، نوشته می‌شد، پاسخ می‌داد.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۲، ص۴۸۸، ۴۹۴؛ </ref> | توقیعات همراه با [[خرق عادت]] به گونه‌های دیگری هم در صدور توقیعات بروز کرده است؛ گاه امام(عج) سؤالات نانوشته راویان را که تنها در خاطر گذرانده بودند پاسخ می‌داد.<ref>کلینی، ج۱، ص۵۰۸ ـ۵۰۹، ۵۲۴؛ کشی، ص۵۳۳ ـ۵۳۴</ref> یا سؤالاتی را که با قلم بی‌مركّب، و احتمالاً برای امتحان درستی ادعای نایبان، نوشته می‌شد، پاسخ می‌داد.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۲، ص۴۸۸، ۴۹۴؛ </ref> | ||
گاه سؤال کسی بدون ذکر دلیل بی‌پاسخ می‌ماند، پس از چندی با انحراف مذهبی پرسش کننده، سبب پاسخ ندادن به سؤال وی روشن می‌شد<ref>کلینی، ج۱، ص۵۲۰؛</ref><ref> برای مواردی از کرامات و خرق عادات در توقیعات رجوع کنید کلینی، ج۱، ص۴۹۵، ۵۰۰ ـ ۵۱۸، ۵۲۴؛</ref> | گاه سؤال کسی بدون ذکر دلیل بی‌پاسخ می‌ماند، پس از چندی با انحراف مذهبی پرسش کننده، سبب پاسخ ندادن به سؤال وی روشن می‌شد.<ref>کلینی، ج۱، ص۵۲۰؛</ref><ref> برای مواردی از کرامات و خرق عادات در توقیعات رجوع کنید کلینی، ج۱، ص۴۹۵، ۵۰۰ ـ ۵۱۸، ۵۲۴؛</ref> | ||
توقیعاتی که در عصر غیبت صغرا صادر شده غالباً متضمن عنصر [[معجزه]] و خرق عادت است؛ لذا توقیعات، خود یکی از دلایل [[امامت]] امام زمان(عج) تلقی شده است.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۱، ص۱۲۶؛ </ref> | توقیعاتی که در عصر غیبت صغرا صادر شده غالباً متضمن عنصر [[معجزه]] و خرق عادت است؛ لذا توقیعات، خود یکی از دلایل [[امامت]] امام زمان(عج) تلقی شده است.<ref>ابن بابویه، ۱۳۶۳ ش، ج۱، ص۱۲۶؛ </ref> | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
توقیعات معمولاً به صورت مکاتبه بوده است. حدیث شناسان و فقها درباره اعتبار مکاتبات، اختلاف نظر دارند. برخی فقها در اعتبار مکاتبات مناقشه کرده‌اند<ref>آبی، ج۲، ص۱۸۰؛ محقق حلّی، ۱۳۷۱ ش، ص۳۲۴؛ علامه حلّی، ج۷، ص۲۴۸؛ شهید اول، ج۳، ص۵۷۷؛ محقق کرکی، ج۱، ص۴۵۷، ج۲، ص۸۴، ج۱۲، ص۸۵؛ شهید ثانی، ۱۳۸۰ ش، ج۱، ص۳۸۸، قس ج۱، ص۳۹۰، ج۲، ص۵۷۲ ـ۵۷۳ </ref> و از سخنان برخی دیگر برمی‌آید که مکاتبه را هم‌ارز حدیث شفاهی نمی‌دانند<ref>محقق حلّی، ۱۳۶۴ ش، ج۲، ص۶۵۹؛ شهیدثانی، ۱۳۸۰ ش، ج۲، ص۵۵۵، ۵۷۳.</ref> در عین حال، دلیل روشنی بر بی‌اعتباری مکاتبه یا هم‌ارز نبودن اعتبار مکاتبه و حدیث شفاهی، در کتاب‌های فقهی ذکر نشده است. در کتب [[درایة الحدیث]] نیز این بحث مطرح شده است.<ref>خطیب بغدادی، ص۳۷۳ـ۳۷۴؛ ابن صلاح، ص۱۵۴ـ ۱۵۵؛</ref> | توقیعات معمولاً به صورت مکاتبه بوده است. حدیث شناسان و فقها درباره اعتبار مکاتبات، اختلاف نظر دارند. برخی فقها در اعتبار مکاتبات مناقشه کرده‌اند<ref>آبی، ج۲، ص۱۸۰؛ محقق حلّی، ۱۳۷۱ ش، ص۳۲۴؛ علامه حلّی، ج۷، ص۲۴۸؛ شهید اول، ج۳، ص۵۷۷؛ محقق کرکی، ج۱، ص۴۵۷، ج۲، ص۸۴، ج۱۲، ص۸۵؛ شهید ثانی، ۱۳۸۰ ش، ج۱، ص۳۸۸، قس ج۱، ص۳۹۰، ج۲، ص۵۷۲ ـ۵۷۳ </ref> و از سخنان برخی دیگر برمی‌آید که مکاتبه را هم‌ارز حدیث شفاهی نمی‌دانند<ref>محقق حلّی، ۱۳۶۴ ش، ج۲، ص۶۵۹؛ شهیدثانی، ۱۳۸۰ ش، ج۲، ص۵۵۵، ۵۷۳.</ref> در عین حال، دلیل روشنی بر بی‌اعتباری مکاتبه یا هم‌ارز نبودن اعتبار مکاتبه و حدیث شفاهی، در کتاب‌های فقهی ذکر نشده است. در کتب [[درایة الحدیث]] نیز این بحث مطرح شده است.<ref>خطیب بغدادی، ص۳۷۳ـ۳۷۴؛ ابن صلاح، ص۱۵۴ـ ۱۵۵؛</ref> | ||
در مناظره [[شافعی]] با اسحاق بن راهویه (متوفی ۲۳۷) نیز اشاره‌ای به این بحث دیده می‌شود؛ یک بار شافعی حدیثی را به دلیل شفاهی بودن بر حدیث کتبی دیگر ترجیح داد، ولی ابن راهویه، نامه‌نگاری [[پیامبر(ص)]] را به [[کسری]] و قیصر دلیل بر اعتبار مکاتبه دانسته است.<ref>سیوطی، ۱۴۰۸، ج۱، ص۱۵؛ شهیدثانی، ۱۴۰۸، ص۲۸۸ـ۲۹۰. </ref> نظیر استدلال ابن راهویه در کتب [[درایه]] شیعه هم دیده می‌شود.<ref>مجلسی، ج۲، ص۱۶۷.</ref> قدیم‌ترین اشکال بر اعتبار مکاتبه، در منابع حدیثی شیعه، از آنِ [[شیخ طوسی]] است.<ref>رجوع کنید به۱۳۹۰، ج۳، ص۱۷۱).</ref> وی پس از نقل یک مکاتبه، با اشاره به اینکه هر چه در کتب (نامه ها) آمده، صحیح نیست، آن مکاتبه را نامعتبر خوانده است.<ref> بحرانی، ج۲۳، ص۶۳۱؛ طباطبائی، ج۱۰، ص۲۲۳</ref> در پاسخ گفته‌اند که اصحاب امامان با نوشته‌ها و خط ایشان آشنا بودند و تشخیص آن | در مناظره [[شافعی]] با اسحاق بن راهویه (متوفی ۲۳۷) نیز اشاره‌ای به این بحث دیده می‌شود؛ یک بار شافعی حدیثی را به دلیل شفاهی بودن بر حدیث کتبی دیگر ترجیح داد، ولی ابن راهویه، نامه‌نگاری [[پیامبر(ص)]] را به [[کسری]] و قیصر دلیل بر اعتبار مکاتبه دانسته است.<ref>سیوطی، ۱۴۰۸، ج۱، ص۱۵؛ شهیدثانی، ۱۴۰۸، ص۲۸۸ـ۲۹۰. </ref> نظیر استدلال ابن راهویه در کتب [[درایه]] شیعه هم دیده می‌شود.<ref>مجلسی، ج۲، ص۱۶۷.</ref> قدیم‌ترین اشکال بر اعتبار مکاتبه، در منابع حدیثی شیعه، از آنِ [[شیخ طوسی]] است.<ref>رجوع کنید به۱۳۹۰، ج۳، ص۱۷۱).</ref> وی پس از نقل یک مکاتبه، با اشاره به اینکه هر چه در کتب (نامه ها) آمده، صحیح نیست، آن مکاتبه را نامعتبر خوانده است.<ref> بحرانی، ج۲۳، ص۶۳۱؛ طباطبائی، ج۱۰، ص۲۲۳</ref> در پاسخ گفته‌اند که اصحاب امامان با نوشته‌ها و خط ایشان آشنا بودند و تشخیص آن برایشان چندان دشوار نبود.<ref>شبیری زنجانی، ج۹، درس ۳۲۹، ص۳</ref> گویا به همین جهت، برخی از فقیهان به صحت سند مکاتبه مذکور اشاره کرده و عمل به مضمون آن را جایز شمرده‌اند.<ref>موسوی عاملی، ج۱، ص۱۸۰؛ نراقی، ج۱۶، ص۳۰۹</ref> | ||
== منابع توقیعات == | == منابع توقیعات == | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
* منبع مقاله: [https://rch.ac.ir/article/Details/10629 دانشنامه جهان اسلام] | * منبع مقاله: [https://rch.ac.ir/article/Details/10629 دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{مهدویت}} | {{مهدویت}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | |||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | |||
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | |||
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد | |||
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد | |||
| ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد | |||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->از منبع خوب | |||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->ناقص | |||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| توضیحات = | |||
}}</onlyinclude> | |||
[[ar:التوقيع]] | [[ar:التوقيع]] | ||