Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasaninasab جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| ناشر فارسی = | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات = [[قم]] | | محل انتشارات = [[قم]] | ||
| تاریخ نشر = | | تاریخ نشر = ۱۳۶۳ش | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی = | | محل ناشر فارسی = | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
برخی‌از ویژگی‌های این تفسیر عبارت‌اند از: | برخی‌از ویژگی‌های این تفسیر عبارت‌اند از: | ||
#گرایش علی ابن ابراهیم در این تفسیر، روایی است. این گرایش حدیثی باعث شده است که مؤلف، با استناد به روایات، به‌آسانی از ظاهر آیات دست کشیده است. | #گرایش علی ابن ابراهیم در این تفسیر، روایی است. این گرایش حدیثی باعث شده است که مؤلف، با استناد به روایات، به‌آسانی از ظاهر آیات دست کشیده است. | ||
# کتاب از تفاسیر تأویلی به شمار می‌آید و [[تأویل]] در آن بسیار است.<ref>برای نمونه | # کتاب از تفاسیر تأویلی به شمار می‌آید و [[تأویل]] در آن بسیار است.<ref>برای نمونه ر.ک قمی، تفسیر قمی، ج ۱، ص ۳۵، ۲۰۳</ref>؛ از این رو بسیاری از آیات به فضائل [[اهل بیت]](ع) یا رذائل دشمنانشان تفسیر شده که معنای باطنی آیات به شمار می‌آیند. | ||
#پرداختن به شرح واژگان، [[اسباب نزول]]، قصص قرآنی، ذکر [[غزوه|غزوات]] و [[آیات الاحکام]] به صورت محدود. | #پرداختن به شرح واژگان، [[اسباب نزول]]، قصص قرآنی، ذکر [[غزوه|غزوات]] و [[آیات الاحکام]] به صورت محدود. | ||
#اشاره به مباحث اعتقادی و ردّ فرقه‌های باطل. وی از آیات قرآن برای رد مذاهب مختلف غیراسلامی مانند بت‌پرستان و [[زنادقه]] و [[دهریه]]<ref>ج ۱، ص ۲۰۵، ۲۳۶، ج ۲، ص ۷۸.</ref> و برخی از فرق اسلامی مانند [[معتزله]]، [[قدریه|قدَریه]] -که به نظر وی همان مُجبِره‌اند- و نیز دیدگاه‌های نادرست دیگر استفاده می‌کند.<ref>ج ۱، ص ۱۷ ۲۵، ۲۱۲، ج ۲، ص ۶۰، ۸۹، ۳۹۸</ref> | #اشاره به مباحث اعتقادی و ردّ فرقه‌های باطل. وی از آیات قرآن برای رد مذاهب مختلف غیراسلامی مانند بت‌پرستان و [[زنادقه]] و [[دهریه]]<ref>قمی، تفسیر قمی، ج ۱، ص ۲۰۵، ۲۳۶، ج ۲، ص ۷۸.</ref> و برخی از فرق اسلامی مانند [[معتزله]]، [[قدریه|قدَریه]] -که به نظر وی همان مُجبِره‌اند- و نیز دیدگاه‌های نادرست دیگر استفاده می‌کند.<ref>قمی، تفسیر قمی، ج ۱، ص ۱۷ ۲۵، ۲۱۲، ج ۲، ص ۶۰، ۸۹، ۳۹۸</ref> | ||
#مطرح‌کردن مباحث علوم قرآنی مانند [[نسخ]]، [[حروف مقطعه]]، [[محکم و متشابه]] و توقیفی نبودن آیات. | #مطرح‌کردن مباحث علوم قرآنی مانند [[نسخ]]، [[حروف مقطعه]]، [[محکم و متشابه]] و توقیفی نبودن آیات. | ||
#دفاع از مکتب [[امامت]] و [[ولایت]]، ذکر فضائل [[اهل بیت]](ع) و مثالب دشمنان در ذیل آیات. | #دفاع از مکتب [[امامت]] و [[ولایت]]، ذکر فضائل [[اهل بیت]](ع) و مثالب دشمنان در ذیل آیات. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
هرچند آرای برخی عالمان برجسته شیعه بر [[وثاقت|توثیق]] تفسیر آمده، اما در باب این که این کتاب منتسب به علی ابن ابراهیم هست یا نه، مباحث فراوانی در گرفته است. برخی شواهد نشان از آن دارد که تفسیر موردنظر، تفسیر علی بن ابراهیم نیست و تلفیقی از کتاب یادشده و دیگر روایت‌های تفسیری است. | هرچند آرای برخی عالمان برجسته شیعه بر [[وثاقت|توثیق]] تفسیر آمده، اما در باب این که این کتاب منتسب به علی ابن ابراهیم هست یا نه، مباحث فراوانی در گرفته است. برخی شواهد نشان از آن دارد که تفسیر موردنظر، تفسیر علی بن ابراهیم نیست و تلفیقی از کتاب یادشده و دیگر روایت‌های تفسیری است. | ||
=== موافقان انتساب === | === موافقان انتساب === | ||
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>رجال نجاشی، ص۲۶۰.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>الفهرست، ص ۱۵۲.</ref> این کتاب را منتسب دانسته و علی بن ابراهیم را دارای کتاب تفسیر معرفی کرده‌اند. برخی از قدما نظیر طوسی در [[تهذیب الاحکام]]<ref>تهذیب الاحکام، ج ۴، ص ۴۹ و ۵۰.</ref>، [[علامه حلی]] در [[سعد السعود (کتاب)|سعد السعود]]<ref>سعد السعود، ص ۸۳ – ۹۰.</ref>، [[شیخ طبرسی]] در [[اعلام الوری]]<ref>اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۹۶.</ref>، [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|المناقب]]<ref>مناقب آل | [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]]<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ص۲۶۰.</ref> و [[شیخ طوسی]]<ref>طوسی، الفهرست، ص ۱۵۲.</ref> این کتاب را منتسب دانسته و علی بن ابراهیم را دارای کتاب تفسیر معرفی کرده‌اند. برخی از قدما نظیر طوسی در [[تهذیب الاحکام]]<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۴، ص ۴۹ و ۵۰.</ref>، [[علامه حلی]] در [[سعد السعود (کتاب)|سعد السعود]]<ref>حلی، سعد السعود، ص ۸۳ – ۹۰.</ref>، [[شیخ طبرسی]] در [[اعلام الوری]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ج ۱، ص ۲۹۶.</ref>، [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|المناقب]]<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، ج ۳، ص ۳۳ و ۳۱۳.</ref> از این کتاب نقل کرده‌اند و مأخذ بسیاری از منابع و متون پس از خود مانند [[کتب اربعه]]، [[مجمع البیان]]، [[تفسیر صافی]]، [[وسائل الشیعه]]، [[بحارالانوار]] و... بوده و اکثر بزرگان پیشین برآن اعتماد کرده‌اند. | ||
=== مخالفان انتساب === | === مخالفان انتساب === | ||
برخی از بزرگان معاصر شیعه در انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم تشکیک کرده‌اند؛ از جمله [[آقا بزرگ تهرانی]] تمامی کتاب موجود را از آن علی بن ابراهیم نمی‌داند.<ref>الذریعه، ج۴، ص ۳۰۲.</ref> [[محمد هادی معرفت]]<ref>صیانه القرآن من التحریف، ص ۱۸۷.</ref> و [[هاشم معروف الحسنی]]<ref>بین التصوف و التشیع، ص ۱۹۸.</ref> هم در تحلیل و بررسی این کتاب، انتساب این تفسیر به علی ابن ابراهیم را نمی‌پذیرند. | برخی از بزرگان معاصر شیعه در انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم تشکیک کرده‌اند؛ از جمله [[آقا بزرگ تهرانی]] تمامی کتاب موجود را از آن علی بن ابراهیم نمی‌داند.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۴، ص ۳۰۲.</ref> [[محمد هادی معرفت]]<ref>معرفت، صیانه القرآن من التحریف، ص ۱۸۷.</ref> و [[هاشم معروف الحسنی]]<ref>بین التصوف و التشیع، ص ۱۹۸.</ref> هم در تحلیل و بررسی این کتاب، انتساب این تفسیر به علی ابن ابراهیم را نمی‌پذیرند. | ||
دلیل عمده آنان این است که تفسیر قمی مجموعه‌ای از روایات علی بن ابراهیم و روایات [[ابوالجارود]] بوده که مؤلف آن «ابوالفضل العباس ابن محمد» شاگرد علی بن ابراهیم است. | دلیل عمده آنان این است که تفسیر قمی مجموعه‌ای از روایات علی بن ابراهیم و روایات [[ابوالجارود]] بوده که مؤلف آن «ابوالفضل العباس ابن محمد» شاگرد علی بن ابراهیم است. | ||