پرش به محتوا

تبرک: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۷ آوریل ۲۰۱۴
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi
imported>Mahboobi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:
گذشته از مستندبودن این عمل به شواهد [[قرآن|قرآنی]] و [[احادیث]] و [[سنت نبوی|سنّت نبوی]] و نیز [[سیره]] [[ائمه]] علیهم السلام، اعتقاد بدان بر اساس مبانی [[کلام امامیه|کلامی]] و روان شناختی قابل تبیین است. در بیشتر ادیان آسمانی نیز اینگونه اعمال رایج بوده است، برای نمونه می توان به برکت جستن از پیراهن [[حضرت یوسف]] توسط [[حضرت یعقوب]] و تابوت [[حضرت موسی]] اشاره کرد که [[قرآن|قرآن کریم]] به آن اشاره دارد.
گذشته از مستندبودن این عمل به شواهد [[قرآن|قرآنی]] و [[احادیث]] و [[سنت نبوی|سنّت نبوی]] و نیز [[سیره]] [[ائمه]] علیهم السلام، اعتقاد بدان بر اساس مبانی [[کلام امامیه|کلامی]] و روان شناختی قابل تبیین است. در بیشتر ادیان آسمانی نیز اینگونه اعمال رایج بوده است، برای نمونه می توان به برکت جستن از پیراهن [[حضرت یوسف]] توسط [[حضرت یعقوب]] و تابوت [[حضرت موسی]] اشاره کرد که [[قرآن|قرآن کریم]] به آن اشاره دارد.


مشروعیت و جواز تبرک مورد قبول تمامی مذاهب اسلامی است و تنها [[وهابیت|وهابیون]] در سده اخیر به تبیعیت از نظرها و آراء [[ابن تیمیه]]، مشروعیت آنرا انکار کرده اند و آنرا مصداقی برای [[شرک]] معرفی می کنند. به جهت همین طرز تفکر، وهابیون تمامی مسلمانانی که به برکت جستن از [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و بزرگان دین می پردازند را مشرک می دانند و برای جلوگیری از آن، به تخریب و اهانت به قبور بزرگان و پیشوایان و [[صحابه]] اقدام می کنند. در حالیکه هیچ یک از مذاهب اسلامی، این عمل را ممنوع نمی دانسته و نمی دانند و خود پیشوایان مذاهب فقهی اسلامی نسبت به این عمل مبادرت می ورزیدند.
مشروعیت و جواز تبرک مورد قبول تمامی مذاهب اسلامی است و تنها [[وهابیت|وهابیون]] در سده اخیر به تبیعیت از نظرها و آراء [[ابن تیمیه]]، مشروعیت آنرا انکار کرده اند و آنرا مصداقی برای [[شرک]] معرفی می کنند. به جهت همین طرز تفکر، وهابیون تمامی مسلمانانی که به برکت جستن از [[پیامبر(ص)]] و بزرگان دین می پردازند را مشرک می دانند و برای جلوگیری از آن، به تخریب و اهانت به قبور بزرگان و پیشوایان و [[صحابه]] اقدام می کنند. در حالیکه هیچ یک از مذاهب اسلامی، این عمل را ممنوع نمی دانسته و نمی دانند و خود پیشوایان مذاهب فقهی اسلامی نسبت به این عمل مبادرت می ورزیدند.


[[پرونده:استسلام حجر الاسود توسط حاجیان.jpg|بندانگشتی|استلام حجر الاسود توسط حاجیان خانه خدا]]
[[پرونده:استسلام حجر الاسود توسط حاجیان.jpg|بندانگشتی|استلام حجر الاسود توسط حاجیان خانه خدا]]
خط ۹۰: خط ۹۰:
از نظر فقهای شیعی، طلب برکت از چيزهايى كه از نظر شرع، از قداست، عظمت و طهارت برخوردارند جايز، بلكه راجح و [[مستحب]] است.<ref>فرهنگ فقه، ج2، ص335</ref> از دیدگاه ایشان تبرک جستن به نام [[ائمه]]، با نوشتن بر [[کفن]] و جریدتین(دو تکه چوب تازه)،<ref>صدوق، ج1، ص143؛ نجفی، ج4، ص225-241</ref> و نیز به واسطه نامگذاری فرزندان به نام ایشان،<ref> نجفی، ج31، ص 254</ref> تبرک به مشاهد مشرفه و تربت قبور [[معصومین]]، و قرار دادن تربت در قبر به قصد تبرک،<ref>حلی،ج7، ص241</ref> تبرک به [[قرآن]] با نوشتن آن بر کفن<ref> نجفی، ج31، ص 254</ref> و مس کلمات و حروف آن<ref>آملی، ج3، ص170</ref> مستحب است.
از نظر فقهای شیعی، طلب برکت از چيزهايى كه از نظر شرع، از قداست، عظمت و طهارت برخوردارند جايز، بلكه راجح و [[مستحب]] است.<ref>فرهنگ فقه، ج2، ص335</ref> از دیدگاه ایشان تبرک جستن به نام [[ائمه]]، با نوشتن بر [[کفن]] و جریدتین(دو تکه چوب تازه)،<ref>صدوق، ج1، ص143؛ نجفی، ج4، ص225-241</ref> و نیز به واسطه نامگذاری فرزندان به نام ایشان،<ref> نجفی، ج31، ص 254</ref> تبرک به مشاهد مشرفه و تربت قبور [[معصومین]]، و قرار دادن تربت در قبر به قصد تبرک،<ref>حلی،ج7، ص241</ref> تبرک به [[قرآن]] با نوشتن آن بر کفن<ref> نجفی، ج31، ص 254</ref> و مس کلمات و حروف آن<ref>آملی، ج3، ص170</ref> مستحب است.


مستند حکم شرعی ایشان برای جواز تبرک جویی قرآن، [[سنت]] رسول الله(ص) و سیره مستمره متشرعهاست. بعلاوه، [[اصل اباحه]] و جواز در مواردی که تبرک جویی مشکوک است و دلیل قعطی بر ممنوعیت نداشتیم، مقتضی این است که آن مورد جایز است.
مستند حکم شرعی ایشان برای جواز تبرک جویی قرآن، [[سنت]] [[رسول الله(ص)]] و سیره مستمره متشرعهاست. بعلاوه، [[اصل اباحه]] و جواز در مواردی که تبرک جویی مشکوک است و دلیل قعطی بر ممنوعیت نداشتیم، مقتضی این است که آن مورد جایز است.


====فقهای اهل سنت====
====فقهای اهل سنت====
خط ۱۰۲: خط ۱۰۲:


=====مالکی=====
=====مالکی=====
زرقانی مالکی نیز معتقد است بوسیدن قبر شریف [[پیامبر(ص)|رسول اکرم]] به قصد تبرک ایرادی ندارد.<ref>زرقانی، ج8، ص315</ref>
[[زرقانی مالکی]] نیز معتقد است بوسیدن قبر شریف [[پیامبر(ص)|رسول اکرم]] به قصد تبرک ایرادی ندارد.<ref>زرقانی، ج8، ص315</ref>


===وهابیون===
===وهابیون===
خط ۲۲۱: خط ۲۲۱:


====تبرک به وسایل پیامبر(ص)====
====تبرک به وسایل پیامبر(ص)====
وسائل متعلق به حضرت نیز از دیگر موارد در این زمینه بوده است. <ref>حلبي، ج3، ص187</ref> عصا، <ref>احمد حنبل، مسند، ج3، ص436</ref> لباس، <ref>بخاری، ج8، ص114</ref> عبا، <ref>ابن هشام، ج4، ص157</ref> عمامه، <ref>ابن واقد، ج3، ص1096 </ref> کفش، <ref>بخاری، ج8، ص113</ref> سجاده، قبضه شمشير، <ref>زرقانی، ج5، ص86</ref> پرچم <ref>بیرونی، ص40، 42و50</ref> و تخت پیامبر <ref>زرقانی، ج5، ص96</ref> از جمله این موارد است.
وسائل متعلق به حضرت نیز از دیگر موارد در این زمینه بوده است. <ref>حلبي، ج3، ص187</ref> عصا، <ref>احمد حنبل، مسند، ج3، ص436</ref> لباس، <ref>بخاری، ج8، ص114</ref> عبا، <ref>ابن هشام، ج4، ص157</ref> عمامه، <ref>ابن واقد، ج3، ص1096 </ref> کفش، <ref>بخاری، ج8، ص113</ref> سجاده، قبضه شمشير، <ref>زرقانی، ج5، ص86</ref> پرچم <ref>بیرونی، ص40، 42و50</ref> و تخت پیامبر(ص) <ref>زرقانی، ج5، ص96</ref> از جمله این موارد است.


====تبرک به مکان های منسوب به پیامبر(ص)====
====تبرک به مکان های منسوب به پیامبر(ص)====
[[پرونده:ظرف مقدسی که تربت اصلی و مقدس پیامبر در آن نگهداری میشود.jpg|بندانگشتی|ظرفی که تربت اصلی پیامبر در آن نگهداری می شود]]
[[پرونده:ظرف مقدسی که تربت اصلی و مقدس پیامبر در آن نگهداری میشود.jpg|بندانگشتی|ظرفی که تربت اصلی پیامبر در آن نگهداری می شود]]
مسلمانان صدر اسلام نسبت به مکان هایی که به نوعی با پیامبر ارتباط داشته است، توجه خاصی داشته اند. خواه مکان هایی که ایشان در آنجا نماز خوانده است <ref>بخاری، ج1، ص493</ref> یا مدتی در آنجا نشسته بوده اند <ref>ابن حجر، ج1، ص522</ref> یا حتی از آن جا عبور کرده اند. <ref>ابن شبه، ج1، ص57</ref> فهرست این مکان ها در قرن سوم توسط فاکهی با عنوان "'''المواضع التی دخلها رسول الله'''" ثبت شده است. <ref>فاکهی، ج5، ص91</ref>
مسلمانان صدر [[اسلام]] نسبت به مکان هایی که به نوعی با پیامبر(ص) ارتباط داشته است، توجه خاصی داشته اند. خواه مکان هایی که ایشان در آنجا نماز خوانده است <ref>بخاری، ج1، ص493</ref> یا مدتی در آنجا نشسته بوده اند <ref>ابن حجر، ج1، ص522</ref> یا حتی از آن جا عبور کرده اند. <ref>ابن شبه، ج1، ص57</ref> فهرست این مکان ها در قرن سوم توسط فاکهی با عنوان "'''المواضع التی دخلها رسول الله'''" ثبت شده است. <ref>فاکهی، ج5، ص91</ref>


[[عبدالله بن عمر]] از افرادی بوده که توجه ویژه ای نسبت به مکان های منسوب به [[پیامبر(ص)]] داشته است. <ref>بخاری، ج1، ص522</ref> این توجه وی و شدت توجه او به تبرک جستن از این مکان ها که نشانه شیوع داشتن این امر در صدر اسلام است، به حدی بوده که برخی از مخالفان جواز تبرک جستن به توجیه این عملکرد عبدالله پرداخته و آنرا امری ناشی از اجتهاد شخصی او معرفی می کنند نه برخواسته از ادله شرعی.
[[عبدالله بن عمر]] از افرادی بوده که توجه ویژه ای نسبت به مکان های منسوب به [[پیامبر(ص)]] داشته است. <ref>بخاری، ج1، ص522</ref> این توجه وی و شدت توجه او به تبرک جستن از این مکان ها که نشانه شیوع داشتن این امر در صدر اسلام است، به حدی بوده که برخی از مخالفان جواز تبرک جستن به توجیه این عملکرد عبدالله پرداخته و آنرا امری ناشی از اجتهاد شخصی او معرفی می کنند نه برخواسته از ادله شرعی.
خط ۲۳۲: خط ۲۳۲:
برخی از این مکان ها که در مکه قرار داشته عبارتند از:
برخی از این مکان ها که در مکه قرار داشته عبارتند از:


محل تولد پیامبر،<ref>زرقانی، ج1، ص258</ref> محلی که شتر قربانی خود را بعد از مناسک حج نحر می کردند، <ref>بخاری، ج4، ص289</ref> محل تحقق [[بیعت رضوان]]،<ref>متقی هندی، ج17، ص104</ref> غاری که هجرت پیامبر از آنجا شروع شد،<ref>ابن بطوطه، ج1، ص187</ref> [[مسجد الغنم]] که محل بیعت پیامبر اکرم با مشرکان پس از فتح بوده است،<ref>ازرقی، ج4، ص137</ref> [[مسجد الخیف|مسجد خیف]] که محل خطبه [[حجه الوداع]] بوده است <ref>کلینی، ج1، ص403</ref> و محل نماز هفتصد پیامبر است و سفارش زیادی به نماز در آن شده است، <ref>کلینی، ج4، ص 214</ref> [[مسجد ردم الاعلی]]، [[مسجد مختفی]]، خانه [[ام هانی]]، [[مسجد عُرَیض]]،<ref>جعفریان، ص285</ref> خانه [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه(س)]] که محل تولد فاطمه زهرا(س) بوده است، <ref>پیشین، ص175</ref> خانه ارقم بن ابی ارقم که محل مخفی شدن مسلمانان از تعرض مشرکین مکه بوده است، <ref>ازرقی، ج4، ص14</ref> [[مسجد الغدیر]] که محل ایراد [[خطبه غدیر]] بوده است، <ref>صدوق، ج1، ص229</ref> تخته سنگی که در نزدیکی [[قبه الوحی]] در [[مسجد الحرام]] قرار دارد و گفته شده به پیامبر سلام نموده است،<ref> ابن بطوطه، ج1، ص379</ref> تخته سنگی در نزدیکی [[مکه]] که گفته شده حضرت در مسیر بازگشت از [[حج عمره]] بر روی آن استراحت نموده است،<ref> پیشین، ج1، ص185</ref>  سنگی در گوشه [[مسجد الحرام]] که نقش پای پیامبر بر روی آن قرار داشته است. <ref> ناصر خسرو، ص128</ref>
محل تولد پیامبر(ص)،<ref>زرقانی، ج1، ص258</ref> محلی که شتر قربانی خود را بعد از مناسک حج نحر می کردند، <ref>بخاری، ج4، ص289</ref> محل تحقق [[بیعت رضوان]]،<ref>متقی هندی، ج17، ص104</ref> غاری که هجرت پیامبر(ص) از آنجا شروع شد،<ref>ابن بطوطه، ج1، ص187</ref> [[مسجد الغنم]] که محل [[بیعت]] پیامبر اکرم(ص) با مشرکان پس از فتح بوده است،<ref>ازرقی، ج4، ص137</ref> [[مسجد الخیف|مسجد خیف]] که محل خطبه [[حجه الوداع]] بوده است <ref>کلینی، ج1، ص403</ref> و محل نماز هفتصد پیامبر است و سفارش زیادی به نماز در آن شده است، <ref>کلینی، ج4، ص 214</ref> [[مسجد ردم الاعلی]]، [[مسجد مختفی]]، خانه [[ام هانی]]، [[مسجد عُرَیض]]،<ref>جعفریان، ص285</ref> خانه [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه(س)]] که محل تولد فاطمه زهرا(س) بوده است، <ref>پیشین، ص175</ref> خانه ارقم بن ابی ارقم که محل مخفی شدن مسلمانان از تعرض مشرکین مکه بوده است، <ref>ازرقی، ج4، ص14</ref> [[مسجد الغدیر]] که محل ایراد [[خطبه غدیر]] بوده است، <ref>صدوق، ج1، ص229</ref> تخته سنگی که در نزدیکی [[قبه الوحی]] در [[مسجد الحرام]] قرار دارد و گفته شده به پیامبر سلام نموده است،<ref> ابن بطوطه، ج1، ص379</ref> تخته سنگی در نزدیکی [[مکه]] که گفته شده حضرت در مسیر بازگشت از [[حج عمره]] بر روی آن استراحت نموده است،<ref> پیشین، ج1، ص185</ref>  سنگی در گوشه [[مسجد الحرام]] که نقش پای پیامبر(ص) بر روی آن قرار داشته است. <ref> ناصر خسرو، ص128</ref>


اماکن متبرکی نیز در مدینه قرار داشته است که عبارتند از:
اماکن متبرکی نیز در مدینه قرار داشته است که عبارتند از:
خط ۲۴۳: خط ۲۴۳:


== تبرک جویی به غیر پیامبر(ص)==
== تبرک جویی به غیر پیامبر(ص)==
مسلمانان علاوه بر تبرک به [[رسول خدا]]، به غیر ایشان نیز تبرک می جسته اند. آنان این عمل را در طول تاریخ اسلام از زمان پیامبر گرفته تا زمان حاضر انجام می داده اند. طبق نقلی حضرت رسول به عرق پیشانی [[حضرت علی]] تبرّک جسته است.<ref>ابن ابي الحدید، ج18، ص242</ref>
مسلمانان علاوه بر تبرک به [[رسول خدا]]، به غیر ایشان نیز تبرک می جسته اند. آنان این عمل را در طول تاریخ اسلام از زمان پیامبر(ص) گرفته تا زمان حاضر انجام می داده اند. طبق نقلی حضرت رسول به عرق پیشانی [[حضرت علی]] تبرّک جسته است.<ref>ابن ابي الحدید، ج18، ص242</ref>


برکت جویی به قبور انبیای سابق و صالحین همواره سیره علما و مسلمانان بوده است.<ref> سبكي، ص130</ref>
برکت جویی به قبور انبیای سابق و صالحین همواره سیره علما و مسلمانان بوده است.<ref> سبكي، ص130</ref>
خط ۲۴۹: خط ۲۴۹:
برخی دیگر از موارد تبرک به غیر پیامبر(ص) عبارتند از:
برخی دیگر از موارد تبرک به غیر پیامبر(ص) عبارتند از:


[[قرآن کریم]] و [[حجر الاسود]]،<ref> ازرقی، ج1، ص330</ref> پرچم [[امام حسن]] و[[امام حسین]](علیهما السلام، شمشير [[جعفر طيار]]، قرآن منسوب به [[علی بن ابی طالب(ع)]]، [[پرده کعبه]]،<ref> کلینی، ج8، ص118</ref> باقيمانده غذای [[اهل بیت(ع)|اهل بیت]] پیامبر،<ref> نوری، ج16، ص329</ref> تبرک [[مصعب بن زبیر]] به [[امام حسین(ع)]] و تبرک [[عمر بن خطاب]] به [[عباس بن عبدالمطلب]]، تبرک عباس به حضرت علی(ع)،<ref> احمدی، السجود علی الارض، ص59</ref> [[سور مومن]]،<ref> حر عاملي، ج5، ص263</ref> [[آب فرات <ref> حر عاملی، ج14، ص404</ref> و [[آب زمزم]]،<ref> مسلم، ج7، ص152</ref> خاک [[مدينه]]، تاج [[اویس]]، شمشير [[خالد بن ولید]] و [[شرجیل بن حسنه]]<ref> بیرونی، ص40-51</ref> خانه [[حضرت فاطمه(س)]]، خانه [[عقیل بن ابی طالب]]<ref>سمهودی، ج1، ص89</ref> و [[مسجد کوفه]].<ref> مجلسی، ج97، ص396</ref>
[[قرآن کریم]] و [[حجر الاسود]]،<ref> ازرقی، ج1، ص330</ref> پرچم [[امام حسن]] و[[امام حسین]](علیهما السلام، شمشير [[جعفر طيار]]، قرآن منسوب به [[علی بن ابی طالب(ع)]]، [[پرده کعبه]]،<ref> کلینی، ج8، ص118</ref> باقيمانده غذای [[اهل بیت(ع)|اهل بیت]] پیامبر(ص)،<ref> نوری، ج16، ص329</ref> تبرک [[مصعب بن زبیر]] به [[امام حسین(ع)]] و تبرک [[عمر بن خطاب]] به [[عباس بن عبدالمطلب]]، تبرک عباس به حضرت علی(ع)،<ref> احمدی، السجود علی الارض، ص59</ref> [[سور مومن]]،<ref> حر عاملي، ج5، ص263</ref> [[آب فرات <ref> حر عاملی، ج14، ص404</ref> و [[آب زمزم]]،<ref> مسلم، ج7، ص152</ref> خاک [[مدينه]]، تاج [[اویس]]، شمشير [[خالد بن ولید]] و [[شرجیل بن حسنه]]<ref> بیرونی، ص40-51</ref> خانه [[حضرت فاطمه(س)]]، خانه [[عقیل بن ابی طالب]]<ref>سمهودی، ج1، ص89</ref> و [[مسجد کوفه]].<ref> مجلسی، ج97، ص396</ref>


==تبرک جویی به قبور اولیا و صالحان==
==تبرک جویی به قبور اولیا و صالحان==
کاربر ناشناس