کاربر ناشناس
تبرک: تفاوت میان نسخه‌ها
←تبرک در آیات و روایات
imported>Esmati |
imported>Esmati |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
'''تبرُّک'''، برکت جستن از خداوند، پیامبران، امامان و اولیا و آثار آنان. گذشته از مستندبودن این عمل به شواهد قرآنی و احادیث و سنّت نبوی و نیز سیره ائمه علیهم السلام، اعتقاد بدان بر اساس مبانی کلامی و روان شناختی قابل تبیین است. همچنین در غالب ادیان اینگونه اعمال رایج است، برای نمونه می توان به برکت جستن از بزرگان دینی در دین یهود و مراسم عشاء ربانی در مسیحیت اشاره کرد. انسان در عملِ برکت جستن سعی دارد به واسطه آثار برکت بخش، از فیض و قدرت الاهی بهره مند شود. برکت عطیه ای الاهی است که بر انسان و طبیعت و اشیا نزول می یابد و عبارت است از احسان و منفعتی مادّی یا معنوی که از رحمت الاهی نشأت می گیرد. بدینسان در نحوة تحقق آن می توان گفت انتقال قدرتی است مقدّس و مؤثر که از جهان فوق طبیعت صادر می شود و کیفیتی نو به متعلَّق آن می بخشد. | '''تبرُّک'''، برکت جستن از خداوند، پیامبران، امامان و اولیا و آثار آنان. گذشته از مستندبودن این عمل به شواهد قرآنی و احادیث و سنّت نبوی و نیز سیره ائمه علیهم السلام، اعتقاد بدان بر اساس مبانی کلامی و روان شناختی قابل تبیین است. همچنین در غالب ادیان اینگونه اعمال رایج است، برای نمونه می توان به برکت جستن از بزرگان دینی در دین یهود و مراسم عشاء ربانی در مسیحیت اشاره کرد. انسان در عملِ برکت جستن سعی دارد به واسطه آثار برکت بخش، از فیض و قدرت الاهی بهره مند شود. برکت عطیه ای الاهی است که بر انسان و طبیعت و اشیا نزول می یابد و عبارت است از احسان و منفعتی مادّی یا معنوی که از رحمت الاهی نشأت می گیرد. بدینسان در نحوة تحقق آن می توان گفت انتقال قدرتی است مقدّس و مؤثر که از جهان فوق طبیعت صادر می شود و کیفیتی نو به متعلَّق آن می بخشد. | ||
== تبرک در آیات و روایات == | == تبرک در آیات و روایات == | ||
تبرّک و فعل برکت در آیات و احادیث بسیاری تأیید و بر آن تأکید شده است. یکی از مستندات قرآنیِ تبرّک | تبرّک و فعل برکت در آیات و احادیث بسیاری تأیید و بر آن تأکید شده است. یکی از مستندات قرآنیِ تبرّک آیه 93 و 96 سوره یوسف است که بنا بر آن یعقوب با برکت جستن از پیراهن یوسف ، بینایی اش را بازیافت.<ref>زمخشری ، ج 2، ص 502 ـ 504؛ فخررازی ، ج 18، ص 206ـ207؛ طنطاوی بن جوهری ، ج 4، جزء 7، ص 54؛ مراغی ، ج 13، ص 36ـ 38؛ قس قاسمی، ج 9، ص 274ـ275: که عامل بینایی او را سرور و شادمانی می داند</ref> در آیات دیگری نیز به اشخاص و مکانهای متبرک اشاره شده است؛ مثلاً در سوره بقره :125 در باره مقام ابراهیم ، بقره : 218 در باره تابوت بنی اسرائیل، کهف : 21 در بارة ساختن مسجد در محل به خواب رفتن اصحاب کهف. | ||
به استناد روایات تاریخی، تبرّک به آثار پیامبر اکرم از صدر اسلام رایج بوده است و محدّثان و سیره نویسان نیز احادیث و اخبار بسیاری در این باره نقل کرده اند، از جمله اینکه صحابه از آب وضو و باقیمانده غذا و مکان نماز آن حضرت برکت می جستند، فرزندان خود را جهت کام برداشتن (تحنیک ) نزد پیامبر می بردند و بعد از رحلت نیز مرقد و منبر ایشان را عامل برکت می دانستند.<ref>ابن حنبل ، ج 4، ص 329ـ330، ج 6، ص 212؛ بخاری جعفی ، ج 1، ص 55، 127؛ مسلم بن حجاج، ج 4، ص 1943؛ ابن حجر عسقلانی ، ج 1، ص 5، 96؛ برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به الموسوعة الفقهیّة ، ج 10، ص 70ـ74؛ سبحانی ، 1414، ص 198ـ214</ref> بنابه روایاتی ، پیامبر اکرم خود نیز به برکت جستن از آب زمزم و قرآن و گاه محصولات مدینه و مانند اینها ترغیب می کرده اند (رجوع کنید به احمدی ، ص 310ـ329). | |||
== مخالفان تبرک == | == مخالفان تبرک == | ||
به رغم شواهد موجود در کتاب و سنّت، برخی مؤلفان، همچون [[ابن تیمیّه]] و پیروانش، تبرّک به مرقد و دیگر آثار پیامبر و اولیا را بدعت شمرده و هرگونه برکت جویی از غیر خدا را شرک دانسته اند. در دوره اخیر محمدبن عبدالوهاب و [[وهابیان]]، با استناد به چند حدیث بر این عقیده پافشاری کرده اند.<ref>برای آگاهی از روایات متعارض و نقد آنها رجوع کنید به سبحانی ، 1414، ص 214ـ 219؛ همو، 1417، ص 153ـ154</ref> عمده ترین مخالفت اینان در برکت جستن از قبر و منبر پیامبر است که بنابه نظر بسیاری از فقهای اهل سنّت این اعمال جایز و بدعت بودن آن منتفی است، برای نمونه از عبداللّه فرزند امام احمدبن حنبل روایت شده که او از پدرش در باره برکت جستن از منبر و قبر پیامبر سؤال کرد و پدرش پاسخ داد که این کار رواست.<ref>طبسی، ص 44ـ47</ref> | به رغم شواهد موجود در کتاب و سنّت، برخی مؤلفان، همچون [[ابن تیمیّه]] و پیروانش، تبرّک به مرقد و دیگر آثار پیامبر و اولیا را بدعت شمرده و هرگونه برکت جویی از غیر خدا را شرک دانسته اند. در دوره اخیر محمدبن عبدالوهاب و [[وهابیان]]، با استناد به چند حدیث بر این عقیده پافشاری کرده اند.<ref>برای آگاهی از روایات متعارض و نقد آنها رجوع کنید به سبحانی ، 1414، ص 214ـ 219؛ همو، 1417، ص 153ـ154</ref> عمده ترین مخالفت اینان در برکت جستن از قبر و منبر پیامبر است که بنابه نظر بسیاری از فقهای اهل سنّت این اعمال جایز و بدعت بودن آن منتفی است، برای نمونه از عبداللّه فرزند امام احمدبن حنبل روایت شده که او از پدرش در باره برکت جستن از منبر و قبر پیامبر سؤال کرد و پدرش پاسخ داد که این کار رواست.<ref>طبسی، ص 44ـ47</ref> | ||