تولی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←جایگاه
جز (←جایگاه: افزایش/ تکمیل) |
جز (←جایگاه) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
خواجه نصیر در این کتاب تولی و تبری را اینگونه تحلیل می‌کند که هر‌گاه نفس بهیمی تحت فرمان نفس ناطقه در آید، دو قوه شهوت و غضب لطیفتر شده، به شوق و اِعراض بدل می‌شوند و چون نفس ناطقه فرمانبردار عقل گردد، شوق و اعراض باز هم لطیفتر شده، به ارادت و کراهت تبدیل می‌شوند و سرانجام، وقتی عقل، به فرمانِ فرمانده حقیقت تن دهد، ارادت و کراهت به تولّی و تبرّی مبدل خواهند شد.<ref>خواجه نصیر، اخلاق محتشمی، ص۵۶۳</ref> وی کمال تولّی و تبرّی را در آن دانسته که عناصر چهارگانه آنها، یعنی معرفت، [[حب و بغض|محبت]]، هجرت و [[جهاد]]، محقق شود<ref>ص ۵۶۵</ref> اما معتقد است کمال دینداری درجه‌ای بالاتر دارد که مرتبه [[رضا]] و [[تسلیم]] است و آن زمانی حاصل می‌شود که تولّی و تبرّی یکی شوند؛ یعنی، تبرّی در تولّی مستغرق گردد.<ref>خواجه نصیر، اخلاق محتشمی، ص۵۶۶</ref> در نهایت، از نظر [[خواجه نصیرالدین طوسی]] ایمان زمانی حاصل می‌شود که مجموع تولّی و تبرّی و رضا و تسلیم یکجا در فرد جمع و محقق گردد و در این صورت است که می‌توان نام مؤمن بر او نهاد.<ref>خواجه نصیر، اخلاق محتشمی، ص۵۶۷</ref> | خواجه نصیر در این کتاب تولی و تبری را اینگونه تحلیل می‌کند که هر‌گاه نفس بهیمی تحت فرمان نفس ناطقه در آید، دو قوه شهوت و غضب لطیفتر شده، به شوق و اِعراض بدل می‌شوند و چون نفس ناطقه فرمانبردار عقل گردد، شوق و اعراض باز هم لطیفتر شده، به ارادت و کراهت تبدیل می‌شوند و سرانجام، وقتی عقل، به فرمانِ فرمانده حقیقت تن دهد، ارادت و کراهت به تولّی و تبرّی مبدل خواهند شد.<ref>خواجه نصیر، اخلاق محتشمی، ص۵۶۳</ref> وی کمال تولّی و تبرّی را در آن دانسته که عناصر چهارگانه آنها، یعنی معرفت، [[حب و بغض|محبت]]، هجرت و [[جهاد]]، محقق شود<ref>ص ۵۶۵</ref> اما معتقد است کمال دینداری درجه‌ای بالاتر دارد که مرتبه [[رضا]] و [[تسلیم]] است و آن زمانی حاصل می‌شود که تولّی و تبرّی یکی شوند؛ یعنی، تبرّی در تولّی مستغرق گردد.<ref>خواجه نصیر، اخلاق محتشمی، ص۵۶۶</ref> در نهایت، از نظر [[خواجه نصیرالدین طوسی]] ایمان زمانی حاصل می‌شود که مجموع تولّی و تبرّی و رضا و تسلیم یکجا در فرد جمع و محقق گردد و در این صورت است که می‌توان نام مؤمن بر او نهاد.<ref>خواجه نصیر، اخلاق محتشمی، ص۵۶۷</ref> | ||
به گفته [[فضل بن روزبهان]]، از عالمان اهل سنت در قرن نهم و دهم قمری، تولی و تبری به اجماع [[فریقین]] جزو [[ایمان]] است. [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]] نیز بر آن‌اند که تولاّی پیامبر و آل او و تبرّی از دشمنان او، بر هر مؤمنی واجب است و کسی که ایشان را والی و متصرف امور خود نداند یا از دشمنان ایشان تبرّی نجوید، مؤمن نیست. از نظر وی، ایمان بدون دوستی پیامبر(ص) و دشمنی با دشمنان او تمام نیست. از آنجا که [[امامان شیعه|امامان دوازده‌گانه شیعه]] نیز محبوب پیامبر(ص) بودند، بنابراین محبت امامان و برائت از دشمنی آنان نیز جزو ایمان است.<ref>فضل | به گفته [[فضل بن روزبهان]]، از عالمان اهل سنت در قرن نهم و دهم قمری، تولی و تبری به اجماع [[فریقین]] جزو [[ایمان]] است. [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]] نیز بر آن‌اند که تولاّی پیامبر و آل او و تبرّی از دشمنان او، بر هر مؤمنی واجب است و کسی که ایشان را والی و متصرف امور خود نداند یا از دشمنان ایشان تبرّی نجوید، مؤمن نیست. از نظر وی، ایمان بدون دوستی پیامبر(ص) و دشمنی با دشمنان او تمام نیست. از آنجا که [[امامان شیعه|امامان دوازده‌گانه شیعه]] نیز محبوب پیامبر(ص) بودند، بنابراین محبت امامان و برائت از دشمنی آنان نیز جزو ایمان است.<ref>فضل الله بن روزبهان، وسیلة الخادم الی المخدوم، ۱۳۷۵ش، ص۳۰۰.</ref> | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||