تولی: تفاوت میان نسخه‌ها

تولی یکی از نتایج و شاخه های حب اهل بیت و دوست داشتن آنان است که خود از مفاهیم کلیدی و اساسی در فرهنگ شیعی بشمار می رود. تولی هم در فقه شیعی، کلام، و اخلاق بررسی  مطرح شده است.

در [[فقه شیعه]] تولی به همراه تبری از  [[فروع دین]] محسوب شده و یکی از واجبات فقهی است و در هنگام مرگ نیز به میت [[تلقین]] می شود که نشان دهنده اهمیت این مفهوم دینی است.

در علم اخلاق نیز مساله تولی و [[تبری]] و آداب آن مورد بررسی قرار می گیرد.

[[خواجه نصیرالدین طوسی]] در [[اخلاق محتشمی]] بابی را به [[حب و بغض]] و [[تولی]] و [[تبری]] اختصاص داده و در آن، آیات و احادیث و سخنان حُکما را در این باره آورده است. علاوه بر این، نوشته مختصر و مستقلی با نام «[[رساله در تولا و تبرا]]» به وی منسوب است ( که همراه با [[اخلاق محتشمی]] چاپ شده ) و در آن با دیدی فلسفی به موضوع پرداخته و در نهایت، حاصل شدن ایمان را با تولّی و تبرّی مرتبط ساخته است. او در این کتاب تولی و تبری را اینگونه تحلیل می کند که هر گاه نفس بهیمی تحت فرمان نفس ناطقه در آید، دو قوه شهوت و غضب لطیفتر شده، به شوق و اِعراض بدل می شوند و چون نفس ناطقه فرمانبردار عقل گردد، شوق و اعراض باز هم لطیفتر شده، به ارادت و کراهت تبدیل می شوند و سرانجام، وقتی عقل، به فرمانِ فرمانده حقیقت تن دهد، ارادت و کراهت به تولّی و تبرّی مبدل خواهند شد.<ref>ص 563</ref> وی کمال تولّی و تبرّی را در آن دانسته که عناصر چهارگانه آنها، یعنی معرفت و [[حب و بغض|محبت]] و هجرت و جهاد، محقق شود<ref>ص 565</ref> اما معتقد است کمال دینداری درجه ای بالاتر دارد که مرتبه [[رضا]] و [[تسلیم]] است و آن زمانی حاصل می شود که تولّی و تبرّی یکی شوند؛ یعنی، تبرّی در تولّی مستغرق گردد.<ref>ص 566</ref> در نهایت، از نظر [[خواجه نصیرالدین طوسی]] ایمان زمانی حاصل می شود که مجموع تولّی و تبرّی و رضا و تسلیم یکجا در فرد جمع و محقق گردد و در این صورت است که می توان نام مؤمن بر او نهاد.<ref>ص 567</ref>