۱۷٬۸۰۹
ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش شناسه) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
سید محمد فرزند | سید محمد فرزند امام هادی(ع) است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۱-۳۱۲.</ref> گفته شده مادرش [[حدیث (مادر امام حسن عسکری)|حدیث]] یا سلیل نام داشت.<ref> بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۲.</ref> وی در حدود سال ۲۲۸ق در [[صریا]] در نزدیکی [[مدینه]] متولد شد.<ref>بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۲.</ref> در سال ۲۳۳ق که امام هادی(ع) به دستور [[متوکل عباسی]] به سامرا احضار شد، سید محمد در صریا ماند.<ref> بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۲.</ref> درباره اینکه در چه سالی به [[سامرا]] نزد پدرش رفته است اطلاعاتی در دست نیست، اما گفته شده که در سال ۲۵۲ق از سامرا راهی مدینه شد<ref> بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۴.</ref> و هنگامی که به [[بلد (شهر)|بلد]] رسید بر اثر بیماری درگذشت و در همان جا دفن شد.<ref>ابن صوفی، المجدی فی انساب الطالبیین، ۱۴۲۲ق، ص۳۲۵.</ref> | ||
کنیه سید محمد، ابوجعفر و ابوعلی بود.<ref> حرزالدین، مراقد المعارف، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۲۶۲.</ref> همچنین او به سید محمد بعاج،<ref> نگاه کنید به: حرزالدین، مراقد المعارف، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۲۶۲.</ref> سَبع الدُّجَیل و سَبع الجزیره نیز ملقب بود.<ref>بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۲.</ref> | |||
=== نوادگان=== | === نوادگان=== | ||
بنا بر آنچه | بنا بر آنچه [[شیخ عباس قمی]] تاریخنگار قرن چهاردهم قمری از سید حسن براقی (درگذشته ۱۳۳۲ق) نقل کرده، نسل سید محمد از طریق یکی از نوادگانش شمسالدین محمد (درگذشته ۸۳۲ یا ۸۳۳ق) ادامه یافته است.<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۱۸۹۳.</ref> نسب شمسالدین با چهار واسطه به علی فرزند سید محمد میرسد و چون در [[بخارا]] متولد و بزرگ شده بود به میرسلطان بُخاری مشهور بود و فرزندانش مشهور به بخاریون بودند.<ref>حسینی مدنی، تحفة الازهار، التراث المکتوب، ج۳، ص۴۶۱-۴۶۲.</ref> او سپس به بلاد روم رفت، در شهر بروسا ساکن شد و در همان جا مدفون است.<ref>حسینی مدنی، تحفة الازهار، التراث المکتوب، ج۳، ص۴۶۱-۴۶۲.</ref> شیخ عباس قمی همچنین به نقل از سید حسن براقی، سید محمد بَعاج را از نوادگان سید محمد دانسته است.<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۱۸۹۳.</ref> گفته شده سادات آل بعاج که در مناطق میسان، ذیقار، واسط، [[قادسیه]]، [[بغداد]] و نجف عراق<ref> بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۱۰.</ref> و خوزستان ایران زندگی میکنند، از نسل علی و احمد از فرزندان سید محمد هستند.<ref>حرزالدین، مراقد المعارف، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۲۶۲(پانویس۲).</ref> | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
به گفته [[باقر شریف قرشی]] محقق | به گفته [[باقر شریف قرشی]]، محقق شیعه (درگذشته۱۴۳۳ق)، اخلاق و ادب سید محمد او را از دیگران متمایز میکرد.<ref>قرشی، موسوعة سیرة اهل البیت الامام الحسن العسکری، ۱۴۳۳ق، ج۳۴، ص۲۶.</ref> از اینرو برخی [[شیعیان]] تصور میکردند که [[امامت]] پس از [[امام هادی(ع)]] به او میرسد.<ref>قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۱۸۹۱؛ قرشی، موسوعة سیرة اهل البیت الامام الحسن العسکری، ۱۴۳۳ق، ج۳۴، ص۲۶.</ref> سید محمد همواره ملازم برادرش امام حسن عسکری(ع) بود<ref>اردوبادی، حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع)، ص۲۱.</ref> و به گفته باقرشریف قرشی، امام عسکری(ع) تربیت و آموزش او را برعهده داشت.<ref> قرشی، موسوعة سیرة اهل البیت الامام الحسن العسکری، ۱۴۳۳ق، ج۳۴، ص۲۶.</ref> بر پایه آنچه [[شیخ عباس قمی]] نقل کرده، امام حسن عسکری(ع) در مرگ سید محمد گریبان خود را چاک زد و در پاسخ کسانی که به او اعتراض کردند به گریبان چاک دادن [[حضرت موسی]] در مرگ برادرش [[هارون (پیامبر)|هارون]] استناد کرد.<ref> قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۴۱۰؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۵.</ref> | ||
بنا به گزارش [[سعد بن عبدالله اشعری]] و [[حسن بن موسی نوبختی]] از فرقهنگاران | بنا به گزارش [[سعد بن عبدالله اشعری]] و [[حسن بن موسی نوبختی]] از فرقهنگاران شیعه قرن سوم و چهارم، گروهی از شیعیان پس از شهادت امام هادی(ع) وفات سید محمد را انکار کرده و به امامت او معتقد شدند و سید محمد را جانشین پدرش و همان [[مهدی موعود]] دانستند؛ چراکه امام هادی(ع) او را برای امامت معرفی کرده و از آنجا که نسبت [[دروغ]] به امام جایز نیست و [[بداء]] هم رخ نداده، پس او در حقیقت نمرده و پدرش او را از گزند مردم پنهان کرده است.<ref> اشعری قمی، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ص۱۰۱؛ نوبختی، فرق الشیعه، ۱۴۰۴ق، ص۹۴.</ref> همه موارد پیشگفته در حالی بود که سید محمد در زمان حیات امام هادی(ع) از دنیا رفته بود<ref> اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ص۱۰۱.</ref> و امام هادی(ع) در روزی که سید محمد از دنیا رفته بود برای مردمی که جهت عرض تسلیت نزد وی آمده بودند، به امامت [[امام حسن عسکری(ع)]] اشاره کرد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۰، ص۲۴۶.</ref> بر پایه روایتی در آن هنگام حدود ۱۵۰ نفر از [[آل ابیطالب]]، [[بنیهاشم]]، [[قریش]] و... حضور داشتند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳ش، ج۵۰، ص۲۴۶.</ref> | ||
به گفته | به گفته میرزا حسین نوری، محدث شیعه (درگذشته ۱۳۲۰ق)، کرامات سید محمد [[متواتر]] و نزد [[اهل سنت]] هم معروف است؛ بر همین اساس مردم [[عراق]] میترسند به نام او [[سوگند]] یاد کنند، اگر کسی به برداشتن مالی متهم شود، آن را برمیگردانند اما به سید محمد قسم نمیخورند.<ref>نوری، نجم الثاقب، ۱۳۸۴ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> در برخی منابع، [[کرامت|کراماتی]] از سید محمد نقل شده است؛ از جمله محمدعلی اردوبادی (۱۳۱۲-۱۳۸۰ق) در کتاب «حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع)» حدود ۶۰ کرامت از وی ذکر کرده است.<ref> اردوبادی، حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۵۰ به بعد.</ref> | ||
== حرم== | == حرم== | ||
[[پرونده:Seyyed mohammad2.jpg|بندانگشتی|آسیبدیدن ساختمان مرقد سید محمد در حمله [[داعش]] (سال ۱۳۹۵ش)]] | [[پرونده:Seyyed mohammad2.jpg|بندانگشتی|آسیبدیدن ساختمان مرقد سید محمد در حمله [[داعش]] (سال ۱۳۹۵ش)]] | ||
مرقد سید محمد در شهر بلد، در ۸۵ کیلومتری شمال [[کاظمین]] و ۵۰ کیلومتری جنوب | مرقد سید محمد در شهر بلد، در ۸۵ کیلومتری شمال [[کاظمین]] و ۵۰ کیلومتری جنوب سامرا قرار دارد و از زیارتگاههای شیعیان در [[عراق]] به شمار میرود. معمولاً کسانی که برای زیارت [[حرم عسکریین]] به سامرا میروند مرقد سید محمد را نیز [[زیارت]] میکنند.{{مدرک}} | ||
از تاریخ بنای اولیه حرم سید | از تاریخ بنای اولیه حرم سید محمد اطلاع دقیقی در دست نیست؛ با این حال گفته شده از تعمیراتی که در سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴ق در بنای مرقد او انجام گرفته برمیآید که بنای نخستین آن متعلق به قرن چهارم قمری است که بهدستور [[عضدالدوله دیلمی]] از حاکمان [[آل بویه]] انجام گرفته است.ref> فقیه بحرالعلوم و خامهیار، زیارتگاههای عراق، ج۱، ص۵۲۰.</ref> بنای دوم آن مربوط به قرن دهم قمری است که بهدستور [[شاه اسماعیل صفوی]] پس از فتح بغداد ایجاد شده است.<ref> فقیه بحرالعلوم و خامهیار، زیارتگاههای عراق، ج۱، ص۵۲۱-۵۲۰.</ref> از تجدید بنای مرقد سید محمد در سال ۱۱۸۹ق نیز سخن گفته شده است.<ref> فقیه بحرالعلوم و خامهیار، زیارتگاههای عراق، ج۱، ص۵۲۱-۵۲۰.</ref> | ||
همچنین زینالعابدین بن محمد سلماسی (درگذشته ۱۲۶۶ق) از شاگردان [[سید محمدمهدی بحرالعلوم]] در سال ۱۲۰۸ق به دستور امیرحسین خان سردار، بنایی از آجر و گچ بر مرقد سید محمد بنا کرد و مکانی برای اسکان زایران ساخت.<ref> بداوی، سبع الجزیره، مرکز سبع الدجیل للتبلیغ و الارشاد، ص۸.</ref> در سال ۱۲۴۴ق ملامحمد صالح قزوینی حائری بناهای سابق را خراب کرد و ساختن بنای جدیدی را آغاز کرد که این بازسازی در سال ۱۲۵۰ق پایان یافت.<ref>فقیه بحرالعلوم و خامهیار، زیارتگاههای عراق، ج۱، ص۵۲۱.</ref> همچنین [[میرزای شیرازی]] (۱۲۳۰-۱۳۱۲ق) از [[مراجع تقلید]] پس از سکونت در سامرا و نیز میرزامحمد تهرانی عسکری تعمیراتی در حرم سید محمد انجام دادند و حجرههایی به آن افزودند.<ref>فقیه بحرالعلوم و خامهیار، زیارتگاههای عراق، ج۱، ص۵۲۱.</ref> به گفته [[آقابزرگ تهرانی]]، [[میرزا حسین نوری]](۱۲۵۴-۱۳۲۰ق) در سال ۱۳۱۷ق آن را تعمیر کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۷، ص۲۸۹.</ref> | |||
[[ستاد بازسازی عتبات عالیات | سید محمد طباطبایی، فرزند مرجع تقلید شیعه [[آقا حسین قمی]]، با اموالی که در دوره [[مرجعیت]] پدرش برای تعمیر مرقد سید محمد جمع شده بود، در سالهای ۱۳۷۹-۱۳۸۴ق بنای جدیدی ساخت که در این بازسازی حدود ۱۵۰ مترمربع به صحن اختصاص یافت و همچنین گنبد، مناره و [[ضریح]] در آن نصب شد.<ref> فقیه بحرالعلوم و خامهیار، زیارتگاههای عراق، ج۱، ص۵۲۲.</ref> | ||
ستاد بازسازی عتبات عالیات در سال ۱۳۹۲ش بازسازی مرقد سید محمد را آغاز کرد.<ref>[https://atabat.org/fa/news/50 «چند طرح بازسازی حرم امامزاده سیدمحمد آماده بهرهبرداری»]</ref> گرچه در ۱۷ تیر ۱۳۹۵ش مرقد سید محمد مورد حمله [[داعش|گروه داعش]] قرار گرفت و بخشهایی از آن آسیب دید،<ref>[https://al-aalem.com/news/28088 «الصور: إحباط محاولة تفجير مرقد (سيد محمد) في بلد.. و مقتل ثلاثة انتحاريين أمام بوابة دخول الزائرين»]</ref> اما بازسازی آن تا بهار ۱۳۹۸ ادامه داشته است.<ref>[https://atabat.org/fa/news/50 «چند طرح بازسازی حرم امامزاده سیدمحمد آماده بهرهبرداری»]</ref> | |||
==تکنگاری== | ==تکنگاری== | ||
درباره سید محمد آثار نوشته شده است.<ref>[https://www.imamreza.net/old/arb/imamreza.php?print=1912 «السيّد محمّد بن الإمام الهادي عليهالسّلام»]</ref> برخی از آنها عبارتند از: | درباره سید محمد آثار نوشته شده است.<ref>[https://www.imamreza.net/old/arb/imamreza.php?print=1912 «السيّد محمّد بن الإمام الهادي عليهالسّلام»]</ref> برخی از آنها عبارتند از: | ||
* | *حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع) اثر [[محمدعلی اردوبادی غروی|محمدعلی اُردوبادی]] (۱۳۱۲-۱۳۸۰ق) که به زبان عربی تألیف شده و با عنوان «ستاره دُجَیل» به فارسی ترجمه شده است. کتاب دو بخش دارد: بخش اول به معرفی سید محمد و مرقد او<ref>اردوبادی، حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۵۰.</ref> و بخش دوم به نقل کراماتی از وی اختصاص دارد.<ref>اردوبادی، حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۵۰ به بعد.</ref> اردوبادی در بخش نخست کتاب ضمن اشاره به گفته [[حسن بن موسی نوبختی]] در ذیل بحث از فرقه منسوب به سید محمد، از مرگ او در [[سامرا]] یاد کرده<ref>نوبختی، فرق الشیعه، ۱۴۰۴ق، ص۹۴.</ref> و شهرت اختصاص مزار موجود در بَلَد را به سید محمد، به خورشید آشکار تشبیه کرده است.<ref>اردوبادی، حیاة و کرامات ابوجعفر محمد بن الامام علی الهادی(ع)، ۱۴۲۷ق، ص۳۵.</ref> | ||
* | *رسالهای در کرامات سید محمد بن علی الهادی، تألیف جابر آل عبدالغفار کشمیری (درگذشته ۱۳۲۰ق) که به گفته [[آقابزرگ تهرانی]] کتابشناس شیعه (درگذشته ۱۳۸۹ق)، به درخواست [[میرزا حسین نوری]] نوشته شده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۷، ص۲۸۹.</ref> | ||
* رسالة فی کرامات السید محمد ابن الامام علی | *رسالة فی کرامات السید محمد ابن الامام علی الهادی، تألیف هاشم محمدعلی بلداوی (درگذشته ۱۳۰۵ق) که در نقل کرامات از کتاب الفضائل الفاخره، نوشته سید قاسم بلداوی بهره برده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۷، ص۲۸۹-۲۹۰.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == |
ویرایش