حیوان نجاست‌خوار: تفاوت میان نسخه‌ها

حیوان حلال‌گوشتی که به خوردن مدفوع انسان (عَذَره) عادت کرده است، نجاست‌خوار و یا جَلّاله نامیده می‌شود.<ref>علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۶۳۳؛ عاملی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۶۰.</ref> از نظر بیشتر فقیهان، غیر از [[ابوالصلاح حلبی]]، این صفت تنها با خوردن مدفوع انسان حاصل می‌گردد و خوردن دیگر [[نجاسات]] حصول این صفت را در پی ندارد.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۳۱۳؛ اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۲۴۹؛ نجفی، جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، ج۳۶، ص۲۷۱.</ref> فقهای گذشته (تا ۴۶۰ق) مدت زمان لازم برای تحقق این ویژگی در حیوان را ذکر نکرده‌اند،<ref>حسینعلی، بررسی احکام حیوان جلّال، ۱۳۹۶ش، ص۱۲.</ref> اما ملاک‌های مختلفی در کلام متأخران برای این منظور بیان گردیده است؛ خوردن یک شبانه‌روز مدفوع انسان،<ref>سیوری، التنقیح الرائع، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۶.</ref> رویش گوشت جدید و محکم شدن استخوان به سبب خوردن نجاست،<ref>عاملی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۶۰؛ عاملی، مدارک الأحکام، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۳۰.</ref> ظاهر شدن فساد و بوی بد در بدن و پوست حیوان<ref>شهید ثانی، مسالک الأفهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۲، ص۲۵.</ref> و نجاست‌خوار شدن حیوان از نظر عرف،<ref>اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۲۵۰؛ سبزواری، کفایة الأحکام، انتشارات مهدوی، ج۲، ص۶۰۳؛ طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۸ق، ج۱۳، ص۳۸۳.</ref> از معیارهایی است که برای اطلاق نجاست‌خوار بر حیوان ذکر گردیده است.  

عموم فقهاء بر اساس [[حدیث|روایات]] مشهور عمل کرده و مراعات زمان مشخص شده در روایت مشهور را لازم دانسته‌اند؛<ref>طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۸ق، ج۱۳، ص۳۸۶.</ref> از این رو به نظر ایشان مدت زمان لازم برای استبراء شتر چهل روز، برای گاو بیست روز، برای گوسفند ده روز، برای اردک پنج روز و برای مرغ سه روز است.<ref>شیخ طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷، ج۶، ص۸۶؛ ابن البراج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۲۸؛ محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۷۰ - ۱۷۳؛ علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۶۳۳ - ۶۳۵.</ref> لکن در برخی از روایات، مقادیر دیگری  ذکر شده، که با روایت مشهور تفاوت دارد. در این احادیث غیر مشهور برای اردک سه،<ref>صدوق، من لا یحضر، ۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۳۳۸ و ۳۳۹.</ref>، شش<ref>صدوق، من لا یحضر، ۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۳۳۸ و ۳۳۹.</ref> و هفت روز،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۲.</ref> برای گوسفند هفت<ref>ابن اشعث، الجعفریات، مکتبة النینوی، الحدیثة، ص۲۷.</ref> و چهارده روز،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۲.</ref> و برای گاو سی روز،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۳.</ref> به عنوان مدت زمان استبراء ذکر شده است، با این حال به نظر می‌رسد، در همه روایات برای استبراء شتر تنها چهل روز و برای مرغ فقط سه روز بیان گردیده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۵۱ و ۲۵۳؛ صدوق، من لا یحضر، ۱۴۱۳ق، ج‏۳، ص۳۳۸ و ۳۳۹، ابن اشعث، الجعفریات، مکتبة النینوی، الحدیثة، ص۲۷.</ref>

* ابن اشعث، محمد، الجعفریات، تهران، مکتبة نینوی الحدیثة، بی‌تا.

* ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۶ق.

* عاملی، محمد بن علی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، بیروت، موسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۰ق.

* علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام، ۱۴۲۰ق.